ویژه

پروتکل الحاقی چیست؟

لازم الإجراء شدن پروتکل برای کشور عضو مربوطه بسته به تصویب آن در مجالس قانون‌گذاری است. پیوستن به این پروتکل داوطلبانه می‌باشد، اما نحوه عملکرد آژانس و کشورهای غربی و آمریکا به‌گونه‌ای بوده است که آن را اجباری نشان می‌دهد. آژانس در بازرسی‌های خود برمبنای پروتکل الحاقی حق دارد به هرمکانی که برای انجام وظایف خود ضروری می‌داند، دسترسی پیدا کند. این نوع بازرسی بیشتر برای فعالیت‌های اظهارنشده طراحی شده و درواقع، می‌توان از آن به بازرسی‌های سرزده تعبیر کرد.
پروتکل الحاقی به پیمان منع گسترش جنگافزارهای هستهای در سال۱۹۹۷ به تصویب شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی رسید. این پروتکل شامل الزام کشور امضاکننده به ارائه اطلاعات مفصلتر در مورد جنبههای مختلف فعالیتهای هستهای، ازجمله در زمینه تحقیقاتی، دسترسی سرزده بازرسان آژانس به مراکز و مناطق مشکوک به ارتباط با برنامههای اتمی، اختیارات بیشتر بازرسان برای انجام بررسی فعالیتها و ارائه تسهیلات لازم ازجمله در زمینه کسب ویزا برای اعزام سریع بازرسان است.

لازم الإجراء شدن پروتکل برای کشور عضو مربوطه بسته به تصویب آن در مجالس قانونگذاری است. پیوستن به این پروتکل داوطلبانه میباشد، اما نحوه عملکرد آژانس و کشورهای غربی و آمریکا بهگونهای بوده است که آن را اجباری نشان میدهد. آژانس در بازرسیهای خود برمبنای پروتکل الحاقی حق دارد به هرمکانی که برای انجام وظایف خود ضروری میداند، دسترسی پیدا کند. این نوع بازرسی بیشتر برای فعالیتهای اظهارنشده طراحی شده و درواقع، میتوان از آن به بازرسیهای سرزده تعبیر کرد.

بندهای مختلف این الحاقیه موجب نادیده انگاشتن حقوق حاکمیت ملی میشود، همچون اجازه دسترسیهای گسترده و نیز اعطای اجباری روادید به بازرسان تعیین شده توسط آژانس؛ هرچند تبصرههایی نیز وجود دارد که کشور میزبان به استناد آن میتواند برخی نقاط را از بازرسی معاف کند اما باید فوراً تلاش معقول خود را جهت برآوردن خواستههای آژانس از مناطق مجاور یا از طریق روشهای دیگر به کار بندد. این موارد میتواند امکان سوء استفاده گسترده کشورهای حاکم بر آژانس را برای کسب اطلاعات از سامانههای دفاعی ما ایجاد نماید. آنچنان که در دوره قبل آژانس بر صنایع موشکی ما در پارچین دست گذاشته بود.

https://shoma-weekly.ir/ryW6pZ