گفت و گو : امیر زینلی
سکه طلا به اندازه برج میلاد، 10 کیلو بال مگس، 1367 تن برگ گل رز بلغاری و .. اینها برخی از مهریه های عجیب و 
غریبی هستند که دختران دم بخت برای خواستگارانشان شرط می کنند . از طرفی برخی مهریه را ضامنی برای خوشبختی دختر خود می دانند، نظریه ای که هیچ کارشناسی درستی آنرا تایید نکرده است. حجت الاسلام و المسلمین جعفر شجونی عضو جامعه روحانیت مبارز تهران که وعظ های شنیدنی در رابطه با ازدواج ایراد کرده میهمان گفت و گوی ما در زمینه مهریه بوده است.
* این که می گویند مهریه را کی داده و کی گرفته درست است؟
مهریه حق زن است و کسی نمی‌تواند برایش قانون وضع کند، منتهی ما به خاطر همین مهریه پارسال پنج هزار داماد داشتیم که در زندان بودند. امسال 2500 نفر را از زندان آزاد کردند، آن هم با کمک دولت و ملت و خیرین . مجلس نمی‌تواند برای مهریه سقف بگذارد. یا دادگاه نمی‌تواند الزام کند که همه را ببخش. مهریه طبق آیات قرآن حق زن است.
* بعضی‌ها می‌گویند یک ضمانت و ابزار قدرت برای زن است.
ابزار قدرت است ، استحکام خانواده است. هر چه که هست، هست. در کشورهای غیر اسلامی، مهریه نیست و زن جهیزیه نمی‌آورد. گاهی دانشجوها می‌‌روند روسیه، دختر جوانی را با خودشان می‌آورند که عقد کنند. می‌بینیم دختر گریه می‌کند، می‌گوید در ایران دخترها جهیزیه می‌آورند، ولی ما در روسیه جهیزیه نداریم. در بعضی از کشورها جهیزیه وجود ندارد. در بعضی کشورها هم مثل هندوستان، دختر خواستگاری پسر می‌رود و مثل ایران نیست.
باید یک فرهنگ معقول ازدواج در جامعه ما راه بیفتد و این چشم و هم چشمی از بین برود. گاهی می بینیم سه هزار سکه بهار آزادی، پنج هزار سکه تعیین می شود و می‌گویند ما با هم قول و قرار گذاشتیم و به خودمان مربوط است.
* مصداقی هم می توانید مثال بزنید؟
بنده خانمی را سراغ دارم که مهریه‌اش یکصد و بیست و چهارهزار سکه بهار آزادی است و چهار پسر دارد. این خانم از بدبخت‌ترین خانم‌هاست. در قم زندگی می‌کند و چهار تا پسر دارد. شوهرش هم اصلاً نیست و هر چهار پنج ماه یک بار می‌آید خانه، پولی می‌گذارد و می‌رود. به آنها گفته من در گیلانم. یک بار این خانم آمد مهریه‌اش را اجرا بگذارد که ما برایش اجرا گذاشتیم. اجراییه هم تعجب‌آور است و اداره ثبت اسناد از تعجب مات شد. 124000 به عدد انبیا... و اجراییه صادر شد و دایره اجرایی ثبت اسناد به او خندید و گفت: «خانم! اگر پول نقد هم داشته باشی و بروی بازار 124000 سکه نمی‌توانی پیدا کنی. به این آسانی نیست. برو اجراییه ، کم کن». وی آمد و 3000 سکه بهار اجراییه صادر شد.
* پس ممکن هست در مهریه زیاد دردسر هم درست شود؟
بله این خانم الان پنج سال است می‌دود که شاید بتواند این سه هزار سکه را بگیرد ولی نمی‌تواند. ضمانت اجرایی ندارد مگر داماد را بگیرند و بیندازند زندان .آن وقت او هم ادعا می‌کند من مفلسم تا فامیل‌ها بروند یک چیزی بفروشند و این آقا را از زندان آزاد کنند.
بدبختی خانم همین است که شوهر ندارد . ظاهراً شوهر دارد اما... مهریه‌اش را هم نتوانسته بگیرد . همسرش 6 ماه می‌رود بعد یک روز می‌آید و پولی به زن می‌دهد و باز می‌رود. با این وضع چهار تا پسربچه هم دارند.
* آقای شجونی این موضوع برای چه زمانی بوده است؟
حرفی که می‌گویم مال 25، 30 سال پیش است.
* تصوّر این بود که مهریه های عجیب بعد از جنگ و زمان دولت سازندگی اتفاق افتاد. درست است؟
نه، مهریه همیشه بوده. در طول تاریخ بوده. در جمهوری اسلامی ایران و قبل از جمهوری اسلامی هم بوده.
* مهریه به این شکل که نامتعارف باشد ؟
ببینید مهریه‌ها در افراط و تفریط است. بعضی‌ها می‌گویند یکی، بعضی‌ها از 14 تا بالا نمی‌روند و بعضی‌ها هم از 5 تا بالا نمی‌روند. بعضی‌ها می‌گویند خواهرم 600 تا بوده ما هم 600 تا، دخترعمویم 800 تا بوده ما هم 800 تا. در مملکت هیچ‌کس نمی‌تواند حریف مهریه باشد. یک بار در مجلس قرارشد که کسی از 200 تا بالاتر ننویسد و رد شد.
مهریه باید معقول باشد. امام خطبه عقد می‌خواند بامهریه 14 سکه . مقام معظم رهبری گاهی که فرصت کند خطبه عقد می‌خواند با 14 سکه ، ولی دیدم بعضی‌ها کلک می‌زنند و بعد از خواندن امام یا رهبر می‌آیند کنار 14 یک 3، یک 2 یا یک 5 اضافه می‌کنند و مثلاً می‌شود 514 . مگر اینکه سردفتر طوری بنویسد که نتواند اضافه شود.
* شنیده شده دست و پای مرد را به عنوان مهریه ثبت می‌کنند، از نظر قانونی ایراد ندارد؟
اینها افسانه است، اینها مسخره است. پشت جلد کتاب است. هیچ کتابی چنین چیزی را ندارد. اینها مهریه‌های عوامانه و ضرب‌المثل است. بعید می دانم هیچ سردفتری این را نوشته باشد. اگر یک پای مرد را مهریه قرار دهند ، مرد باید پای خودش را بدهد. این حرف‌ها چیست ؟
* در صدر اسلام رسم بوده که مهریه را همان اول می‌گرفتند، این چه مفهومی دارد؟
بله، مهریه را می‌دادند. خود رسول الله(ص) اول مهریه را می‌داد، امیرالمؤمنین(ع) مهریه را می‌داد که بتواند خرج کند . این حق زن است. یادم هست موقعی که نوجوان بودیم در شهر ما آیت‌اللهی و یا اینکه پدر ما خطبه می‌خواند وعبارت «عند القدره و الاستطاعه» را می‌خواند، ولی بعدها گفتند نه، مرد همیشه می‌گوید من ندارم، پس «عند القدره و الاستطاعه» غلط است و نوشتند «عند المطالبه»، یعنی وقتی که خانم مطالبه می‌کند. یک زن بعد ازیک سال می‌گوید مهریه‌ام را می‌خواهم، این می‌شود «عند المطالبه»، ولی اخیراً برای دلخوش‌کردن خانم‌ها دو مطلب را در یک صفحه دفاتر اسناد ازدواج نوشته‌اند: «به شرط...»، یعنی از اول خانم می‌تواند شرط کند تا یک سال مهریه‌ام را نمی‌گیرم، اما بعد از یک سال ماهی 5 تا، ماهی یکی یا سالی 5 تا یا سالی 10 تا. می‌توانند الان «عند القدره و الاستطاعه» بنویسند با این شرط و می‌توانند «عند المطالبه» بنویسند که غالباً هم «عند المطالبه» می‌نویسند.
* آن خانمی که یک سال از زندگی‌اش می‌گذرد و مهریه‌اش را مطالبه می‌کند، پیوند عاطفی بین خودش و همسرش دگرگون نمی‌شود؟
البته زنی که مهریه‌اش را مطالبه کند از چشم شوهر می‌افتد، حالا به هر دلیلی. می‌گوید این مقدمه طلاق است و این خانم می‌خواهد حقش را بگیرد و برود، ولی ما خیلی زن‌‌ها را داریم که این‌طوری نیستند. می‌گوید من می‌خواهم مهریه‌ام را خرج کنم، می‌خواهم مکه بروم، می‌خواهم برای بچه‌هایم چیزی بخرم. حق من است و من هم می‌خواهم. دیدم که بعضی‌ها هم حقشان را گرفته‌اند، ولی بعضی‌ها عین این مطالبه را مقدمه طلاق تلقی می‌کنند و چه بسا خاطره بدی بین آنها می‌ماند. البته مرد با مرد فرق دارد. بعضی‌ها می‌گویند بگیر و برو و بعضی‌ها هم می‌گویند باشد و پرداخت می کنند که خرج کند.
حاج آقا به نظر شما مهریه معقول و متعارف چقدر است؟
متعارف 110، 120 سکه است، 313 سکه زیاد است. و البته که 14 سکه کم است و 5 سکه خیلی کم . بعضی‌ها هم می‌گویند یک سکه و آن یک سکه را هم تبدیل می کنند به 100 شاخه گل . سردفتر هم مجبور است، 100 شاخه گل را بنویسد، ولی آن را تقدیم می‌کند: 100 شاخه گل رز، مثلاً 100 هزار تومان، ولی غالباً زن‌هایی که مهریه‌شان کم است کلاه سرشان می‌رود. من خودم دیدم داماد گفته مهریه ما یک سکه که بیشتر نیست، موقع طلاق یکی می‌دهم برود. به عقیده من نه اینها باید زرنگی کنند و نه آنها. یک حد معقول را در نظر بگیرند. الان حد معقول 110، 120 سکه بهار است.