***

این روزها خیلی از ضرورت وحدت، صحبت به میان می آید. خصوصا بین بزرگان و علما و روحانیون. حالا که در سالگرد ارتحال امام خمینی هستیم، نظر و عملکرد ایشان را در مورد وحدت توصیف کنید.

امام راحل در سال‌های 41 و 42 که پهلوی زمینه‌های براندازی دین را فراهم کرده بود و می‌خواست ایران را همانند ترکیه و جاهای دیگر کند، مگر برای وحدت تلاش نمی‌کرد و به همه گفتند بیایید همه با هم وحدت کنیم و می‌فرمودند من دست مراجع را می‌بوسم که بیایید و با هم وحدت کنید. مسئله مهم و مورد نظر امام همین وحدت بود و در این زمینه بسیار تلاش می‌کردند. وحدت رمز پیروزی امام امت بود. دیدیم وقتی با امام و امام با مردم وحدت کردند، رژیم ستمشاهی و طاغوتی که نوکر امریکا بود و همه کشورها از او پشتیبانی می‌کردند، همین وحدت امام و امت سبب شد تاریخ 2500 ساله شاهنشاهی به زباله‌دان تاریخ برود. این تجربه را به دست آورده‌ایم. مگر پیغمبر اسلام(ص) وقتی وارد مدینه شدند، بین مسلمانان وحدت ایجاد نکردند؟ دغدغه پیامبر(ص) این بود که بین مسلمانان وحدت ایجاد کنند. اگر این وحدت بین مسلمانان در مدینه ایجاد نشده بود، پیامبر چگونه می‌توانست مکه و دیگر کشورها را فتح کند و زیر پرچم رحمت الهی قرار دهد؟ مگر ندیدیم معاویه برای اینکه علی(ع) را که وصی پیغمبر(ص) بود شکست بدهد، میان مسلمانان تفرقه انداخت. بعضی‌ها را با پول و برخی را با تهدید و عده‌ای را با وعده فریفت و وحدت بین مسلمانان را به هم زد که علی(ع) و امام حسن مجتبی(ع) را با صلح تحمیلی خانه‌نشین کرد.

بنابراین هر کسی که دلش برای اسلام، ولایت الهی، ولایت رسول‌الله(ص) و ولایت مطلقه پیامبر(ص) می‌سوزد که امام راحل به این قضیه فکر می‌کردند و می‌گفتند از ولایت فقیه حمایت کنید تا سالم بمانید. اگر کسی دغدغه دین دارد، باید به وحدت بیندیشد، از تفرقه دوری و تلاش کند ایجاد وحدت شود. هر کس خطر استکبار جهانی ـ اعم از امریکا، انگلیس، اسرائیل و سعودی‌ها که بدتر از اسرائیل هستند ـ را درک می‌کند و می‌بیند و اینها را خطر می‌داند باید وحدت خود را حفظ کند. هر کس وهابیت کودک‌کش را می‌بیند که الان در یمن دارد زن، کودک، پیرمرد و پیرزن ناتوان را بمباران می‌کنند و از بین می‌برند و بسیاری از کشورهای بزرگ و سازمان ملل و کسانی که دم از حقوق بشر می‌زنند، با هم متحد و راضی هستند که سعودی‌ها دارند این کارها را می‌کنند، باید به وحدت بیندیشد.

این که خداوند در قرآن هم به وحدن اشاره دارد، نشانه اهمیت آن است، چرا وحدت مهم است؟

«وَ اعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَ لاَ تَفَرَّقُوا»(1) اعتصام به حبل و ریسمان الهی که همان دین الهی، ولایت خدا، رسول خدا و ائمه طاهرین(ع) است و همگی با هم اعتصام کنید. نفرموده «اعتصم»، بلکه فرموده است «اعتصموا» همه با همدیگر به ریسمان الهی اعتصام کنید. این وظیفه کلی جامعه اسلامی و امری است که در قرآن هم هست. احادیث هم پیرامون وحدت اسلامی و وحدت مسلمین و عواملی که ایجاد وحدت می‌کنند، فراوان‌اند.

عقل هم که حجت خدا در انسان است این مسئله را ثابت می‌کند. قافله‌ای در راه بودند و دو سه دزد آنها را می‌زنند. پرسیدند: «شما چند نفر بودید؟» گفتند: «70 نفر.» پرسیدند: «دزدها چند نفر بودند؟» جواب دادند: «سه نفر.» سئوال کردند: «چطور 70 نفر از سه نفر شکست خوردند و مالشان غارت شد؟» پاسخ دادند: «ما 70 نفر بودیم تنها و آنها سه نفر بودند همراه و توانستند بر ما تفوق یابند.» عقل هم حجت خداست و روشن می‌کند هیچ عاقلی وحدت را رد نمی‌کند. تاریخ هم پیروزی وحدت‌گرایان بر تفرقه‌اندازان و تفرقه‌افکنان گوشزد کرده است. در هر زمان و مکانی کسانی که با هم وحدت داشتند پیروز بودند و آنهایی که متفرق بودند شکست خوردند. تاریخ هم این مسائل را ذکر کرده است و ما دیده‌ایم.

چه کسانی باید جلودار و پرچمدار وحدت باشند؟

بزرگانی که در کسوت اسلام‌خواهی هستند، باید جلودار این وحدت باشند. اگر پیغمبر اکرم(ص) بود، اول ایشان ایجاد وحدت می‌کرد. اگر علی بن ابیطالب، امام حسن و امام حسین(ع) بودند، اول ایجاد وحدت می‌کردند. بنابراین همه انتظار دارند قبل از ما که سرباز آنها هستیم، ایجاد وحدت و ما را در مقابل استکبار تشویق به وحدت کنند. پس کسانی که صبغه امیرالمؤمنین و ائمه اطهار(ع) را دارند، باید جلودار وحدت باشند. فردی که الگو و مورد توجه عامه مردم است، خودش باید در ایجاد و حفظ وحدت بکوشد. به قول آیت‌الله جوادی آملی امام خودشان در صحنه آمدند و به مردم فرمودند بیایید. ننشستند به مردم بگویند شما بروید و وارد مبارزه با دشمن شوید. بنابراین هر کسی که بصیرت داشته باشد و مسائل زمان و مکان را درک کند و آینده‌نگر هست، باید جلودار وحدت مسلمین باشد. اگر گذشته امریکا و انگلیس را در طول تاریخ مشاهده یا تاریخ را خوانده باشد، می‌داند که آنها معتقدند تفرقه بینداز و حکومت کن و تمام هم‌ّ‌شان این است که بین همه اختلاف بیندازند. ترک، فارس، رشتی و... برای هر کدام مسائلی را ایجاد می‌کنند تا بتوانند حکومت کنند.

در دنیای امروز، شاید وحدت میان مسلمین اهمیتی دو چندان پیدا کرده. علت چیست؟

امروز دغدغه وحدت از نان شب برای ما واجب‌تر و لازم‌تر است. آدمی که صاحب بصیرت است، باید کسانی را که مانع وحدت اسلامی هستند و برای به هم زدن وحدت مسلمانان مدیریت می‌کنند و به بهانه‌های مختلف و در هیئت دلسوزانه تفرقه می‌اندازند و مثلاً به کسی می‌گویند آقا! شما مقامت خیلی بالاتر از این حرف‌هاست. چرا می‌خواهی با فلانی باشی؟ به آن یکی هم می‌گوید فلانی آدم خطرناکی است. چگونه می‌توانی با او وحدت کنی؟ یعنی اینها دارند مدیریت می‌کنند که نگذارند مؤمنین و متدینین با هم وحدت کنند. بنابراین با توجه به وضعیت زمان، مکان و موقعیت خطیری که داریم و همه دارند برای انتخابات تلاش می‌کنند، یقیناً هر کسی که تلاش بیشتری کند، نتیجه بهتری هم می‌گیرد. ثمره تلاش را خداوند در هر چیزی تعبیه کرده است. یعنی هر کسی که تلاش و کار بیشتری کند، سود بیشتری هم می‌برد. بنابراین اگر بی‌تفاوت بمانیم و دغدغه نداشته باشیم، مشکل پیدا خواهیم کرد.

اهل بصیرت باید مراقب کسانی باشند که موجب بر هم زدن وحدت و از خارج مدیریت می‌شوند و به بهانه‌ها و حیله‌های گوناگون تفرقه می‌اندازند. هنگامی که مرجعی از دنیا می‌رفت، علمای پس از وی ابا داشتند از اینکه خود را مطرح کنند و همواره دیگران را توصیه می‌کردند. الان دشمن دارد از خارج سعی می‌کند با چندین و چند واسطه مردم را به هم بزند. همه باید بیدار باشیم.

خاطراتی که از امام خمینی در این زمینه دارید، را بفرمایید.

آن موقعی که نزد مرحوم آقای شاهچراغی درس می‌خواندیم ایشان می‌گفتند در قم حاج‌آقا روح‌الله هستند که باید به ایشان اقتدا کرد. امام خودشان را نشان نمی‌دادند. آقای شاهچراغی می‌گفتند حاج‌آقا روح‌الله کسی است که توان این را دارد که پرچم اسلام را به دست بگیرد و به اهتزاز در آورد. این را در سال‌های 31، 32 از ایشان شنیدیم. امام همواره به دنبال وحدت بودند. گروه‌های که از دلسوزان اسلام بودند نزد امام رفتند. خود امام به اینها فرمودند مگر نمی‌خواهید همگی دنبال حقانیت اسلام بروید؟ پس چرا همه‌تان یکی نمی‌شوید؟ به امر امام مؤتلفه به وجود آمد. ایشان بنای کار را وحدت می‌دانستند. وقتی در سال 1340 بعد از فوت آیت‌الله بروجردی که شاه می‌خواست حکومت لائیک به وجود بیاورد، امام برای ایجاد وحدت بین مراجع می‌فرمودند دست مراجع را می‌بوسم. بنشینید و با همدیگر علیه این توطئه عظیمی که دارد برای ملت ایران تحقق پیدا می‌کند قیام کنید و جلوی آن را بگیرید.

خود من در سال 45 در نجف خدمت امام رسیدم تا از ایشان اعلامیه بگیرم. ایشان با قدرت روی وحدت پافشاری کردند. از آن موقع روی ولایت مطلقه فقیه کار زیر بنایی کردند و عزم ایشان ایجاد وحدت بین مسلمانان بود. جمال‌الدین اسدآبادی هم به دنبال ایجاد وحدت بین حکومت‌های اسلامی بود. اصلاً این یک مسئله عقلی است. ما دشمن را می‌بینیم یا نمی‌بینیم؟ بصیرت داریم یا نه؟ دشمن بیدار است. خیال نکنیم دشمن خواب است که بعضی‌ها می‌گویند شما توهم می‌کنید. شما خواب هستید. ما می‌دانیم دشمن و شیطان یک لحظه بیکار نیست. اگر یک لحظه چشم بر هم بگذاریم، گرگ‌های گرسنه‌ای که الان مترصد هستند، حمله و ما را پاره‌پاره کنند دست به کار می‌شوند و از بین می‌رویم.

به همین دلیل باید شب و روز به دنبال ایجاد وحدت و دفاع از شجره زیبا و طیبه الهی ولایت باشیم و شبانه‌روز بکوشیم. امام در هر مسئله‌ای که قبل از انقلاب خدمت ایشان می‌رسیدیم ـ شاید دو سه بار در نجف خدمت ایشان رسیدم ـ بر این موضوع تأکید می‌کردند. آقای بهشتی که دیگر در این قضیه از همه بیشتر دغدغه داشت. مقام معظم رهبری همواره در پی ایجاد وحدت، آگاهی و بصیرت به مردم بودند. خلاصه اینکه دل انسان مسلمان باید برای اسلام و ولایت حقه الهی بتپد و برای آن تلاش کند. دو رکعت نماز خواندنِ تنها کافی نیست. با این وضعیت بسیار بدی که به وجود آمده است و وحدتی که بین وهابیت، صهیونیسم، امریکای استکباری و همه کسانی که دشمن اسلام هستند به وجود آمده است، انسان رغبت نمی‌کند کار مستحبی رفتن به عتبات را انجام بدهد، در حالی که کرامت انسان این اجازه را به او نمی‌دهد.

پی‌نوشت‌:

(1) قرآن کریم، سوره آل‌عمران، آیه 103