تو در آن سوی در و دیوار و نیمکت و تختههای سیاه میماندی و مادر هم با خیالی نه چندان راحت سمت خانه برگشته بود.هنوز هم خوب به یاد دارم روزی را که بچه همسایه نمیخواست به مدرسه برود و گریهاش امان پدر را بریده بود و کمربند، دست آخر علاج کار شده بود.کودک خردسال دیروز، تبدیل به دانش آموز امروز میشود و مدرسه رفتن به عنوان مهمترین وظیفه او محسوب میشود. این امر در حالی رخ میدهد که تا چند روز پیش که کودک در خانه سرگرم بازی بود، نیازی به تلاش برای بزرگ شدن و قبول مسئولیت نداشت. گروهی از کودکان برای اولین روز مدرسه روزشماری میکنند و گروهی دیگر از مواجه شدن با مدرسه دچار ترس و وحشت میشوند. رفتن به مدرسه از یک طرف مقدمهای برای آغاز راستیها و تلاشهای دست جمعی کودکان است و از طرف دیگر زمانی برای جدایی از پدر و مادر و دور بودن از محیط خانه است. کلاس نیز در عین حال که محل جمع شدن و وحدت گروهی است، میتواند محلی برای آغاز و رشد اضطرابها و نگرانیهای کودک به شمار آید. در این میان نقش والدین و اطرافیان کودک از یک سو و آموزگاران و مربیان مدرسه از سوی دیگر بسیار حساس و مهم است.
بدون تو میترسم
اغلب کودکان زمانی که روز اول مدرسه از والدین شان جدا میشوند بسیار مضطرب و پریشاناند. حتی ممکن است کودکانی که قبلاً به مهد کودک یا آمادگی رفتهاند نیز دچار ترس و نگرانی شوند. در چنین شرایطی باید این اطمینان به کودک داده شود که میتواند در مدرسه دوستان جدیدی پیدا کند و ساعات خوشی با آنها داشته باشد. بعضی از آموزگاران به کودکان اجازه میدهند برای چند روز اول مدرسه، کتاب یا یکی از اسباب بازیهای مورد علاقه خودشان را به کلاس بیاورند. پدر و مادر نیز میتوانند با شرح کارهای خود در طول روز و اطمینان دادن به کودک که هنگام تعطیلی مدرسه منتظر او خواهند بود، از دلهره او بکاهند.علیرضا رحیمی کارشناس امور آموزشی در باره مشکلات رفتاری برخی از کلاس اولیها در روز نخست مدرسه میگوید: در سالهای اخیر ۵۰ درصد از دانش آموزان پایه اول دوره پیش دبستانی را طی کردهاند. خوشبختانه این دسته از دانش آموزان مشکل خاصی برای ورود به پایه اول ابتدایی ندارند.وی درباره سایر نوآموزانی که دوره پیش دبستانی را طی نمیکنند، نیز میگوید: این دسته از دانش آموزان نیز با توجه به تغییرات پیش آمده در زندگی خانوادهها، معمولا مشکل خاصی ندارند و به ندرت دانش آموزانی پیدا میشوند که روز اول مدرسه با مشکلات عاطفی مواجه شوند. رحیمی در ادامه میافزاید: پیشنهاد ما به اولیای دانش آموزان این است که از هم اکنون با بچههای خود راجع به مدرسه صحبت کنند. لوازم مدرسه را با خوشحالی و دوستی برای آنها تهیه کنند و کیف و کفش و دفتر و مداد را با همراهی کودک خریداری کنند تا خریدهای مشارکتی و جمعی را تجربه کنند.
گریههای خاطره ساز
برخی از بچهها از مدرسه میترسند تا حدی که در روز اول مدرسه، گریه میکنند. به این حالت ترس از مدرسه میگویند که ناگهانی بروز میکند و دوران آن هم متغیر است و ممکن است حتی تا یک ماه به طول بینجامد.
بنابراین وظیفه والدین است که با صحبتهایشان به بچهها آرامش بدهند تا زمانیکه ترس آنها از بین برود و مدرسهرفتن برای آنها امری عادی تلقی شود. ایجاد آرامش در بچهها امری ضروری است. برای این کار والدین باید سعی کنند که زودتر فرزند خود را به مدرسه برسانند و بعد از ظهرها هم بهموقع دم در مدرسه منتظر آنها باشند.روانشناسان البته راههای دیگری را نیز برای کم کردن اضطراب کودکان در اولین روز مدرسه به خانوادهها توصیه میکنند، در زیر بخشی از این توصیهها را میخوانید:
-لباس بچهها باید راحت باشد؛ از کفشگرفته تا روپوش و شلوار و....
- والدین باید اسم فرزندشان و شماره منزل و نشانی را برچسب زنند و به لباس فرزندشان سنجاق کنند یا در داخل کیف مدرسه آنها قرار دهند چرا که آنها به این طریق، احساس امنیت و آرامش پیدا میکنند و از اضطراب آنها کاستهمیشود.
- راننده سرویس بچهها هم میتواند به عنوان الگویی برای آنها قرار گیرد؛ به همین خاطر والدین باید در انتخاب راننده سرویس دقت کنند و حتی معلمها یا مدیر مدرسه نیز باید با راننده سرویس صحبت کنند که بچهها را بهموقع به مدرسه برسانند و در ضمن، ساعت حرکتشان را طوری تنظیم کنند که با ترافیک مواجه نشوند.