جامعه

فراز و فرودهای 16 ساله یک طرح

کنترل و کاهش بحران های فردی ،خانوادگی و اجتماعی، جایگزینی مداخلات روانی و اجتماعی به جای مداخلات انتظامی و قضائی، پیشگیری از وقوع جرم، ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب نیز از اهداف این طرح عنوان شده است
محسن فراهانی- خط تلفنش سه رقمی نبود. هر مرکزی که فعال میشد مردم با شماره آن مرکز تماس میگرفتند؛ ولی یادگیری شمارهها سخت بود. در تهران این خط 7 رقمی بود، در شهرستانها هم حداقل 5 رقمی و در نهایت در سال 1383 شماره تلفن سه رقمی123 که در گذشته برای اورژانس فوریتهای پزشکی بود به آن اختصاص پیدا کرد که با پیگیریهای انجامشده ابتدا در مرکز نواب صفوی افتتاح شد.

خدمات سیارش هم درگذشته به شکل فعلی که دارای خودروی یک شکل باشند، نبود. بیشتر از طریق خودرو‌‌های اداری یا آژانسها پیگیریها و مداخله در محل انجام میشد. یک مقطعی 5 ون برای این کار در نظر گرفته شده بود و بعد در تهران مینی بوس برای این کار اختصاص پیدا کرد. در شهرستانها هم نوع خودروها متفاوت بود. خودروهای موجود در 25 خرداد 87 در تهران در محل نمایشگاه بینالمللی تهران با 50 خودرو افتتاح شد.

چهار فعالیت محوری

اورژانس اجتماعی شامل چهار فعالیت مرکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی، پایگاه خدمات اجتماعی، خط تلفن اورژانس اجتماعی(123) و خدمات سیار اورژانس اجتماعی است که در حال حاضر در تمام استانهای کشور فعالیت دارد. البته همه فعالیتها به شکل فعلی همزمان فعال نشدند. مرکز مداخله در بحران که مرکز مادر و اصلی اورژانس اجتماعی است در سال 78 یعنی 16 سال قبل در ابتدا در 8 استان افتتاح شد و بعد گسترش پیدا کرد.

در حال حاضر اورژانس اجتماعی یکی از برنامههایی است که برای حل مشکلات مردم توسط دفتر امور آسیبدیدگان سازمان بهزیستی در حال اجرا است. این برنامه تلفیقی از مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی (مرکز اورژانس اجتماعی)، خط تلفن 123، تیم سیار اورژانس و پایگاه خدمات اجتماعی است که در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سکونتگاههای غیررسمی تدوین شده است.

اصل، پیشگیری است

در این برنامه ویژگیهای مهم تخصصیبودن، بهموقعبودن و در دسترسبودن مدنظر قرار گرفته تا از این طریق ارائه خدمات اجتماعی به مردم در سازمان بهزیستی کشور محدود به زمان و مکان نشود و رویکرد فعال و جامعه محور جایگزین رویکرد غیرفعال در برنامههای عملیاتی شود همچنین این برنامه استفاده بهینه از منابع مادی و معنوی، کاهش دیوانسالاری، تجمیع خدمات، فراگیری و هماهنگی بین واحدها را در پی دارد.

این برنامه تلاش میکند تا مداخلات روانی و اجتماعی را قبل از مداخلات قضائی و انتظامی وارد کار کند؛ شناسایی آسیبهای اجتماعی در حال شیوع به صورت کشوری و منطقهای نیز از طریق این برنامه صورت میگیرد تا از این طریق در پیشگیری از آسیبهای جدید در آینده جلوگیری شود.

اصول اورژانس اجتماعی شامل مواردی از جمله، کمک به حذف آسیبهای اجتماعی، ارائه خدمات با سه ویژگی بهموقعبودن، دردسترسبودن و تخصصیبودن، همکاری درون و برون سازمانی، انجام کار تیمی، رویکرد علمی در مداخلات، مسئلهیابی به موقع، توانمندسازی اجتماعی محور، جامعیت اقدامات و فراهمکردن زمینه مشارکت برای مردم و سازمانهای مردم نهاد است.

کنترل و کاهش بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی، جایگزینی مداخلات روانی و اجتماعی به جای مداخلات انتظامی و قضائی، پیشگیری از وقوع جرم، ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب نیز از اهداف این طرح عنوان شده است.

گروههای هدف

گروههای هدف این برنامه نیز زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران آسیبدیده اجتماعی، کودکان کار و خیابان، همسران و کودکان آزاردیده، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افرادی هستند که به هر دلیل در شرایط بحرانی قرار گرفتهاند. خدمات تخصصی این برنامه نیز خدمات مددکاری، روانشناسی، تربیتی، حقوقی، فرهنگی و آموزشی است.اما برای اجرای هرچه بهتر این برنامه به اطلاعرسانی و آگاهسازی به آحاد جامعه، ایجاد هماهنگی با سازمانهای مرتبط، نظارت مستمر بر فعالیتهای برنامه، آسیبشناسی و انعکاس به ستاد مرکزی سازمان بهزیستی، تهیه بانک اطلاعات مراکز و موسسات در شهرستانها، ارائه گزارش از عملکرد برنامه به مسئولان و نظارت و ارزیابی مستمر ضروری است.

هدف، کاهش مشکلات خانوادگی

حسین اسدبیگی رئیس اورژانس اجتماعی کشور، در خصوص فعالیتهای اورژانس اجتماعی، اظهار میدارد: فعالیتهای ما در چهار شکل مرکز مداخله در بحران فردی، اجتماعی خانوادگی با مراکز مستقر ثابت، خط تلفن 123، خودروهای سیار و پایگاه خدمات اجتماعی انجام میشود. مراکز ثابت در مناطق آسیبزا و عمدتا حاشیهنشین است که حداقل یک روانشناس و یک مددکار در آن مستقر بوده و با فعالیت مددکاری اجتماع محور برای کمک به حل مشکلات مردم اقدام میکند.وی میافزاید: این مراکز در مواقع بحران خانواده، زوجین در معرض طلاق، کودکآزاری، خشونت خانگی و افرادی که تمایل به خودکشی دارند یا خودکشی نافرجام داشتهاند یا خانوادههایی که فردی از خانواده را به دلیل خودکشی از دست دادهاند، زنان در معرض آسیب، دختران و پسران فراری و امثال آن وارد ماجرا میشوند و البته اقدامات در این مراکز از طریق مراجعه مستقیم به این مراکز انجام میشود.

یک دو سه

رئیس اورژانس اجتماعی کشور همچنین میگوید: در مورد خط تلفنی 123 نیز خود مردم از طریق تماس با این خط مشکلات مختلفی را مطرح میکنند که همکاران ما با توجه به نوع موضوع و شدت آن به اشکال مختلف در موضوع وارد میشوند، مراکز مداخله در بحران سه سطح دارند این مراکز در استانهای بزرگ و برخی شهرستانها به صورت شبانهروزی و در شهرستانهای کوچک به صورت روزانه آماده ارائه خدمات به مراجعهکنندگان هستند.

وی افزود: در سراسر کشور 178 مرکز پایگاه خدمات اجتماعی و 298 خودروی خدمات سیار وجود دارد، ضمن اینکه در سال گذشته 557 هزار تماس با خط تلفنی 123 برقرار شده که 148 هزار عدد از آنها مرتبط با موضوع اورژانس اجتماعی بوده است، از این تماسها هفت درصد در مورد کودکآزاری و 6 درصد در مورد همسرآزاری است، فرار از منزل نیز 960 مورد تماس را به خود اختصاص داده است.

اسدبیگی همچنین خاطر نشان میسازد: 45 درصد تماسها فقط برای گرفتن راهنمایی بهویژه در مورد مسئله اعتیاد بوده که لازم است بگویم این موضوع از طریق خط ویژه 09628 قابل پیگیری است.

https://shoma-weekly.ir/HLexFq