در میان اخبار پر تعداد تنفیذ و تحلیف رئیس جمهور روحانی در روزهای ابتدایی هفته جاری، شاید یک نکته دقیق و مهم کمتر به چشم آمد. آن هم تاکید مقام معظم رهبری بر «استمرار پیشرفت های علمی» جهت استحکام ساختارهای داخلی و مقابله با فشارهای استکباری بر ملت ایران در بیانات معظم له در روز تنفیذ حکم هفتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران بود. برای دقیق تر شدن در این موضوع به سراغ امیر فارسی نژاد رئیس مرکز مطالعات و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی رفتیم.
آقا در مراسم تنفیذ آقای روحانی فرمودند: «حل مسئله اقتصادی و استمرار پیشرفت‌های علمی برای دولت در درجه اول اهمیت قرار دارد». به نظر شما استمرار پیشرفت‌های علمی برای دولت آینده سخت است یا آسان؟
هیچ کار برنامه‌مندی سهل نیست. جهش علمی‌ای که در چند سال گذشته در کشور رخ داده قابل توجه است. استمرار این امر یا حتی روند بهتر آن مسلماً مستلزم زحمات، برنامه‌ریزی و تدبیر است. بنابراین به نظر من خیلی کار سهلی نخواهد بود، ولی به‌واسطه چرخ روان در عرصه علم و فناوری و استقبال آحاد مردم خصوصاً جوانان در رسیدن به قله‌های علم و فناوری جهانی و المپیادهای مختلفی که انگیزه‌های بسیاری را برای جوانان ما ایجاد کرده و اعتماد به نفس مطلوب و خوبی در کشور ایجاد شده است، می‌توان گفت استمرار پیشرفت‌های علمی در دولت آینده با سهولت انجام خواهد شد، ولی هیچ کار متقنی بدون برنامه‌ریزی و به آسانی محقق نخواهد شد.
چرا حضرت آقا این قدر بر پیشرفت‌های علمی تأکید دارند؟
آنچه که من از فرمایش‌های آقا دریافت کرده‌ام این است که هر کشور و ملتی که بخواهد روی پای خودش بایستد باید مبانی علمی‌اش را مبانی علمی مقتدر جهانی کند تا از وابستگی‌اش کاسته شود. فکر می‌کنم مبنای فرمایش حضرت آقا و نظری که در این باره اشاره فرمودند، این است که کشور در همه عرصه‌ها روی پای خودش بایستد. بخشی از فرمایش‌های آقا این بود که کشوری که به کمک خارجی دل می‌بندد، بالاخره روزی خلع سلاح می‌شود. از این‌رو اقتدار اقتصادی و علمی مبنای اقتدار جهانی و یک نظام مسلط برای توسعه اسلام و ایستادن روی پای خودمان است و استمرار پیشرفت‌های علمی می‌توانند تکیه‌گاهی برای خودکفایی همه‌جانبه باشند.
آیا پیشرفت علمی می‌تواند به مقابله ما با تحریم هم کمک کند؟
قطعاً همین طور است. در دهه گذشته دیدیم در جایگاه‌هایی که هر چه بیشتر تحریم را تحمل کردیم، ذوق و ابتکارمان بیشتر شده است، خودکفایی بنزین و امثالهم از مواردی هستند که در اثر فشار تحریم رخ داده‌اند و خلاقیت جوان‌ها و دانشمندانمان به کمک آمدند و ما یک قدم به جلو رفتیم. تحریم‌ها برای ما سازنده بوده‌اند. در عرصه علمی هم هرچه بتوانیم علوم و فنون خود را روزآمد و در سطح جهانی مطرح کنیم، برای شکستن تحریم راهگشا خواهد بود و امپریالیسم جهانی با همین حربه علمی بدون تنش شکست خواهد خورد، چون هیچ‌گونه مبارزه‌طلبی در آن وجود ندارد که بخواهد تنش سیاسی و یا مبانی جنگ را رقم بزند. توسعه علمی، استاندارد جهانی‌ای دارد که خطش از خطوط جنگ‌طلبانه کاملاً جداست، مثل ورزش. اینها می‌توانند از کانالی به استکبار ضربه بزنند که او نمی‌تواند هیچ‌گونه پاسخگویی جاهلانه‌ای را که همیشه داشته است، داشته باشد.
مسیری که در راه پیشرفت‌های علمی پیموده شده، مسیر خوبی بوده یا این که نقد بدان وارد است؟
آقا در فرمایش‌هایشان با دانشجوها اشاره کردند که مسیر، مسیر خوبی بوده است. اگر بخواهیم با درصد ارزیابی کنیم، به نظر من 80، 90 درصد مسیر خوبی بوده، البته اشکالاتی هم وارد است و نمی‌توانیم بگوییم مبرا از اشکال بوده است، ولی درصد اشکالات ـ همان طور که آقا اشاره کردندـ مثل فرار مغزها و امثالهم درصد قابل توجهی نسبت به پیشرفت انجام‌شده نبوده است. از این جهت مسیر، مسیر خوبی بوده است و می‌بینم انگیزه‌هایی که جوانان ما در سطح دانشگاه‌ها برای رسیدن به قله‌های ترقی دارند با انگیزه‌های دانشجویان دهه 70 بسیار متفاوت است. آن موقع در عرصه کلاس، دانشگاه و دانشکده رقابت وجود داشت، ولی الان عرصه تفکر دانشجویان ما عرصه رقابت‌های جهانی است و باید بگوییم انصافاً به لطف خداوند کشور ما روند خوبی را در عرصه علم و فناوری طی کرده است.
آیا رسیدن به قله‌های علمی می‌تواند به لحاظ اقتصادی به ما کمک کند؟
قطعاً همین طور است. اگر حلقه وصل صنعت و دانشگاه روان‌سازی مدبرانه‌ای شود، مسلماً سرعتمان در شکستن تحریم‌ها بسیار بالا می‌رود. شاید یکی از نقاطی که علی‌رغم همه پیشرفت‌های علمی با سرعتی که داشتیم و رتبه‌های خوبی که در حوزه ارتقای جایگاه علمی در سطح دنیا کسب کردیم، این باشد که بیشتر روی این حلقه وصل برنامه‌ریزی و تدبیر کنیم، چون اگر علوم به دست آمده را به صنعت وصل نکنیم، راهگشا نخواهد بود.
