تحصیل و اشتغال یکی از دلایل بالارفتن سن ازدواج است که در کنار این موضوعات، عوامل دیگری مثل مسایل اقتصادی قرار می گیرد که به کاهش آمار ازدواج دامن می زند ولی مهمترین عاملی که بی رغبتی به ازدواج را در جوانان ایجاد کرده است؛ تغییر سبک زندگی است که نقش اصلی را در کاهش آمار ازدواج ایفا می کند.
در گذشته وقتی جوانان به سن ازدواج می رسیدند دیگر مشکلات اقتصادی موضوع و دغدغه اول جوانان برای عدم ازدواج نبود و ان ها با تلاش و کوشش و یاری خداوند زندگی مشترکشان را آغاز می کردند و شرایط اقتصادی آن ها نیز رو به بهبود بود ولی الان با تغییر سبک زندگی، نگاه جوانان به مقوله ازدواج تغییر کرده است و باعث شده تا عدم انتخاب صحیح در زندگی آن ها رقم خورده و معیارهای ازدواج تغییر کند و با این روند در کنار کاهش آمار ازدواج متاسفانه با افزایش طلاق مواجه شده ایم؛ در حالی که اگر کسی مطابق با معیارهای دینی همسر خود را انتخاب کند به طور قطع زندگی مشترک ماندگاری خواهد داشت.
در دین مبین اسلام و آیات و روایات، ملاک هایی برای انتخاب همسر آمده است و در فرهنگی دینی ما همه این ملاک ها و معیارها تعریف شده است. ولی طبیعتا برخی از این ملاک ها با توجه به آداب و قومیت های مختلف متفاوت است و با تغییر سبک زندگی این ملاک ها و معیارها نیز تغییر پیدا کرده است. زمانی هم کفو بودن زوجین نسبت به هم از نظر تربیت و تحصیلات و سطح اقتصاد خانواده در معیارهای ازدواج به چشم می خورد ولی در حال حاضر این ملاک ها و معیارها تغییر کرده که در سایه این تغییر شرایط جدیدی به وجود آمده است که قوام زندگی را کمرنگ کرده و ملاک هایی که اساسی نیست و شناخت هایی که فاقد عمق است، جای خود را به معیارهای اصلی ازدواج داده است. در واقع ملاک و معیار بر اساس تاکیدات اسلام، ملاک های دارای ضابطه و یک چارچوب مشخصی است که در هم کفو بودن خلاصه می شود و می تواند سبب شود که زندگی جوانان با موفقیت بیشتری ادامه پیدا کند.
علاوه بر تغییر این معیارها با عدم آموزش مهارت های زندگی در سطح مدرسه و دانشگاه مواجه هستیم که جوانان را برای پذیرش نقش های جنسیتی به خوبی آماده کند؛ هرچند در کتب درسی اشاره مختصری به آموزش مهارت های زندگی شده است و یا در دانشگاه ها در قالب چند واحد، آموزش هایی در این زمینه به جوانان ارائه می شود ولی آن طور که شایسته یک جامعه اسلامی است به این مهارت ها توجه نمی شود در حالی که باید آموزش و پرورش و آموزش عالی برای آموزش مهارت های زندگی به جوانان از همان ابتدای شروع زندگی تا قبل از آغاز زندگی مشترک و در دوران اشنایی و قبل از شروع زندگی مشترک به صورت رسمی و در دوره نامزدی و بعد از ازدواج برنامه داشته باشد و مهارت هایی را به زوجین بیاموزند که حاصل آن ازدواجی ماندگار باشند و بتوانند خودشان را با هر نوع شیوه تربیتی، با شرایط موجود در زندگی مشترک هماهنگ کنند.
این آموزش ها که اصلی ترین هدف آن باید انتخاب درست باشد موجب می گردد که جوانان در زیر یک سقف مشترک به راحتی بتوانند اسیب ها و مشکلاتی را که در شرایط اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی زندگی ممکن است برای آن ها به وجود بیاید حل کنند.
در واقع می توان گفت آموزش هایی که در مدارس و دانشگاه ها در خصوص مهارت های زندگی و ترویج ازدواج صحیح ارائه می شود بسیار تاثیرگذار است و در حال حاضر با توجه به افزایش شبکه های مجازی و دسترسی آسان این جوانان به شبکه ها و نرم افزارهای مختلفی که فضای گفتگو را در گروه های مختلف به راحتی فراهم می کند، باید این موضوع بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه اکنون این شبکه ها فاقد مدریت صحیح است و جوانان ساعات زیادی از وقت خودشان را در این گروه ها مجازی می گذرانند.
یکی دیگر از دغدغه های ما که به طور قطع بالارفتن آمار ازدواج و کاهش طلاق را به همراه خواهد داشت؛ اجرای قانون تسهیل ازدواج جوانان است که در مجلس هفتم به منظور گسترش ازدواج آسان و فراهم کردن شرایطی که جوانان بتوانند در سن مناسب ازدواج کنند؛ تصویب شد و امکاناتی در این قانون پیش بینی شده بود که جوانان بتوانند انتخاب آگاهانه ای داشته باشند و با شرایط بسیار راحت مراسم ازدواج را برگزار کنند ولی متاسفانه این قانون خوب مورد بی مهری دستگاه های اجرایی قرار گرفت و اجرا نشد و تنها دولت گذشته بخشی از این قانون را به شکل های دیگری مثل صندوق مهر امام رضا (ع) برای اختصاص وام و ساخت مسکن مهر برای زوجین جوان اجرا کرد که البته پرثمر بود ولی باز هم به طور کامل اجرا نشد در حالی که هدف قانون گذار ارائه یک بسته حمایتی برای تشویق و ترغیب جوانان به ازدواج بود تا آن ها بتوانند در کنار تحصیل، کار و حتی سربازی به امر ازدواج بپردازند و بخشی از مواردی را که مانعی برای ازدواج بود را رفع می کرد. متاسفانه این قانون حمایتی با نظر به اینکه خیلی از مسئولین آن زمان معتقد بودند که قانون خوبی است ولی مورد بی مهری دستگاه های مختلف قرار گرفته است. حتی مجلس شورای اسلامی ادغام سازمان ملی جوانان و سازمان تربیت بدنی و ارتقای جایگاه این دو سازمان را به خاطر توجه بیشتر مسئولین به جوانان و مسایل مربوط به این قشر از جامعه صورت داد ولی با کمال تاسف و با وجود داشتن بودجه ای چند میلیاردی برای این وزارتخانه باز هم شاهد هستیم که به موضوع ازدواج جوانان در این وزارت خانه بی توجهی می شود و ما از وزارت ورزش و جوانان تنها چیزی که می شنویم تب داغ فوتبال است و این ها همه نشانگر این است که یک عزم ملی در دستگاه های دولتی در خصوص وضعیت ازدواج جوانان وجود ندارد.
به هر حال نکته قابل توجه این است که ازدواج صحیح در جامعه؛ ازدواج آسان و دور از تشریفات است که با یک انتخاب درست و در سایه آموزش مهارت های زندگی رقم می خورد و این نوع ازدواج نیز نیازمند قانون های حمایتی برای جوانان است تا اگر به هر دلیلی جوانی درامد کافی برای شروع زندگی مشترک ندارد و یا هنوز آن طور که باید برای شروع یک زندگی مشترک آماده نیست؛ حمایت شود. این حمایت در بعد معنوی از طریق برگزاری دوره های مختلف و مواردی است که قطعا باید به آن ها توجه شود و در بعد مادی نیز با انجام مراسم آسان و ساده و دور شدن از چشم و هم چشمی باید صورت بگیرد و وزارت ورزش و جوانان و متولیان امور باید در این خصوص اقدامات اساسی را مورد توجه قرار دهند و به طور قطع مجلس نیز به آن ها در این زمینه کمک خواهد کرد.
* یادداشت نماینده مردم تهران و رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی در سایت گیل بانو