در آستانه انتخابات مجلس و ریاست جمهوری، مجلس می‌گویند وقت نداریم به قضیه سیاست‌های کلی انتخابات ورود کنیم. حالا که زمان هست چرا مجلس بدان نمی‌پردازند؟
بسم الله الرحمن الرحیم. با توجه به اینکه هر سال یک انتخابات را پشت سر گذاشته‌ایم جزو ضروریات است که حتماً این قضیه را بازنگری و اشکالات موجود آن را رفع کنیم. الان مجلس یکی دو سال برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و انتخابات‌های دیگر فرصت دارد. ضرورت دارد به این مهم رسیدگی شود. مجلس گذشته از اینکه به این امر می‌پردازد خوب است از مردم هم راجع به انتخابات، قانون و نقایص آن نظرسنجی کند. هر بار با این قضیه مواجهیم که عده‌ای در انتخاباتی تأیید می‌شوند و برخی تأیید نمی‌شوند. استعلام‌هایی که باید داده شود به سرعت انجام شود و به‌روز باشد. این نوع استعلام‌‌ها باید کاملاً مشخص شوند که چه خطاهایی موجب عدم تأیید می‌شود. قانون بایستی به‌قدری محکم باشد که کسی نتواند اشکالی بدان وارد کند.
به نظر شما شفاف‌سازی منابع و هزینه‌های انتخاباتی داوطلبان و تشکل‌های سیاسی چه کمکی به سلامت انتخابات می‌کند و چه تأثیری دارد؟
بسیار تأثیرگذار است. متأسفانه فکر نمیکردیم مثل غرب زرق و برق تبلیغات بتواند مردم را فریب دهد. این بحث دو جنبه دارد، یکی اینکه تبلیغ افراد را معرفی نکند، بلکه شخصیت و عملکرد آنها معرفشان باشد. دیگر اینکه چه کسی که امکاناتی دارد و چه آنکه ندارد بتوانند از یک نوع تبلیغات خاصی استفاده کنند که بهراحتی برای مردم قابل قبول باشد. در مقطعی محدودیتهایی برای میزان تراکتها و پوسترها در نظر گرفتند، اما عملیاتی نشد. بحمدالله در تبلیغات ریاست جمهوری کاندیداها در وضعیت مساوی قرار دارند، اما هنوز در انتخابات مجلس...
و همین‌طور شورای شهر...
این معضل وجود دارد. حتی‌الامکان باید چارچوب آن با محدودیتهایی مشخص شود و از طرفی رعایت شود اگر کسی امکاناتی نداشت بتواند از تبلیغات مساوی برخوردار باشد، وگرنه هر روز می‌بینیم متأسفانه در نظام جمهوری اسلامی ـ که نباید این‌گونه باشد ـ وکیلی میلیاردها تومان خرج می‌کند. در صورتی که حقوقی که در ماه می‌گیرد چقدر است که می‌تواند میلیاردها تومان خرج تبلیغات کند؟ اگر وجه مادیش را کنار بگذاریم، چطور می‌شود آدم کار غیر شرعی کند و همه جامعه را با هزینه کردن و ناهار و شام دادن فریب بدهد...
بعد بگویید برای ادای تکلیف وارد انتخابات شده‌ام!
از این کارهایش معلوم است که تکلیف‌گرا نیست. او می‌خواهد از رانتی که در مجلس برایش به وجود می‌آید استفاده کند، لذا هزینه‌هایی که می‌کند برای این است که چند برابرش را دریافت کند.
اعلام این منابع به مراجع ذی‌صلاح و اعمال نظارت دقیق بر آنها چه تأثیراتی دارد؟
کار خوبی است، اما آیا امکان این نظارت به صورت کامل وجود دارد؟
به نظر شما دارد؟
نه. مگر اینکه قانون چارچوب آن را مشخص کند. اگر مشخص شد کسی در جایی هزینه‌های سنگینی و غیر متعارف داده است باید همین کارش جزء موارد رد صلاحیتش باشد. نمی‌شود یله و رها باشد. ممکن است قانونی هم وجود داشته باشد، ولی در اجرا به‌قدری باید شفافیت در قوانین مان وجود داشته باشد که جای اعتراض برای طرف مقابل باقی نگذارد. گهگاهی به دلیل فقدان شفافیت قوانین زحمات زیادی را برای هیئت اجرایی انتخابات و شورای نگهبان به وجود می‌آوریم. باید این هزینه‌ها را کم کنیم که هیئت اجرایی و شورای نگهبان که هیئت نظارت است هزینه ندهند.
حالا چرا عده‌ای زیر بار این شفاف‌سازی‌ها نمی‌روند؟
پاسخ به این سئوال برای ما هزینه می‌برد. کسانی که می‌خواهند این‌گونه شفاف‌سازی‌ها را تصویب کنند از افرادی بودند که خودشان این موازین را رعایت نکردند. باید قانون به‌گونه‌ای باشد که حتی خود وکلا هم نتوانند آن را دور بزنند. اشکال قضیه اینجاست که جایی که باید برای ما قانون وضع کند گهگاهی خودش غیر شفاف بودن را به وجود می‌آورد تا نتوانیم به هدفی که داریم برسیم.
به نظر شما احزاب و قوه قضائیه می‌توانند در مورد نحوه تعیین منابع و شفاف‌سازی و چگونگی شیوه برخورد با تخلفات مالی وارد شوند؟
قطعاً همین‌طور است. اگر موارد و مسیر تبلیغات را مشخص کنیم که چگونه باید باشند و محدودیتهایی در نظر گرفته شود قابل کنترل خواهد شد. چنانچه یله و رها باشد شدنی نیست و باید به این قضیه رسیدگی شود. شفافیت و محدود بودن نحوه تبلیغات بسیار مهم است. کاندیداها را فارغ از این چارچوب آزاد نگذارند تا هر کاری دلشان خواست بکنند. ضمن اینکه وقتی صحبت از هزینه‌های نامتعارف در انتخابات می‌شود کاندیداها می‌گویند اینها را طرفداران ما هزینه می‌کنند. باید برای طرفدارها هم تعیین تکلیف کنیم. هیچ طرفداری حق ندارد چنین غلطی را بکند. بعد از اینکه کار را انجام می‌دهند می‌گویند کار ما نبوده است دوستداران و طرفداران ما کرده‌اند. اگر این‌گونه باشد که هیچ موقع نمی‌توانیم این قضیه را مدیریت کنیم.
یعنی طرفداران کاندیداها بدون اطلاع از آنها هزینه می‌کنند؟
بله، ولی اصل قضیه چنین نیست. برای فرار از موضوع و مسئولیت در این باره چنین می‌گویند. در صورتی که مجموع عملکرد تبلیغاتی باید به این صورت باشد که میزان هزینه انتخاباتی چه از سوی طرفدار، چه دوستدار و چه خود کاندید باید مشخص باشد تا اگر بعداً طرفداری بدون مجوز کاندیدایی هزینه کرد قابل بررسی باشد و مجازات‌کننده باید سراغ چنین فرد یا افرادی برود. البته این نکته را قبول نداریم که هیچ طرفداری بدون تأیید گرفتن از نظر کاندیدا چنین هزینه‌هایی را می‌کند. حتماً...
با نظر کاندیدا بوده است.
همین‌طور است. اصلاً طرفدار هزینه می‌کند تا چند برابرش را دریافت کند. لذا اگر قرار است کاندیدایی محدودیت پیدا کند طرفداران هم به عنوان کسانی که در کنار کاندیدا هستند باید در این چارچوب و محدودیت قرار بگیرند. مازاد آن باید حتماً مجازات شود..
