آیت الله جوادی آملی- آتش درایران قدیم، مقدس وهمپایه فرزند اهورامزدا شمرده می‌شد، ازاین رو پیش ازنوروز به آتشکده‌ها می‌رفتند وآتش برمی‌افروختند و چون طبق برخی نقل‌ها در ایران هفته نبود، این مراسم در سیصد وشصتمین روزسال (روز بیست وششم اسفند ماه) برگزار می‌شد و معتقد بودند در این روزها فروهرهای (ارواح) نیاکان به زمین فرود می‌آیند و این آتش برای راهنمایی آنهاست (فرهنگ اساطیر).
اما آتش افروختن و جستن از آن و شادی کردن در کنار آن، ترقه زدن و منفجرکردن مواد منفجره در چهارشنبه آخرسال، نه برهان عقلی دارد، نه دلیل عقلی و نه منفعت ملی و جز خرافه و در مواردی زیانباری غیرقابل جبران چیز دیگری ندارد. در هیچ یک از متون باقی‌مانده پیش از اسلام، اشاره‌ای به جشن چهارشنبه سوری نشده است. در اوستا، کتیبه‌های عیلامی، هخامنشی، اشکانی و ساسانی و نیز در متون پهلوی و حتی در روایت‌های مورخان یونانی درباره ایران نیز درباره جشن چهارشنبه سوری مستنداً سخنی در دست نیست.
متون دوران پس از اسلام نیز در این‌‌باره تقریباً ساکت بوده‌اند، حتی در آثار محقق دقیقی همچون ابوریحان بیرونی نیز درباره آن توضیحی داده نشده است. نخستین وکهن‌ترین کتابی که در آن به آتش افروزی در جشن چهارشنبه سوری اشاره شده است کتاب تاریخ بخارا، اثر ابوبکر محمدبن جعفر نرشخی (286-358ق) است. دراین کتاب که به نام مزارات بخارا نیز شناخته می‌شود، آمده است که وقتی که امیرمنصوربن نوح سامانی در ماه شوال سیصدوپنجاه قمری به ملک نشست، دستور داد که هنوز سال تمام نشده، در شب چهارشنبه چنانکه عادت قدیم است، آتش عظیم افروختند.
پس این کار سنت سیئه وظلم به فرهنگ مردم بزرگ ایران است و نه‌تنها مبنای عقلی و نقلی ندارد، بلکه برخلاف نظم و امنیت وآسایش افراد و همنوعان است و آزادی آنان را سلب می‌کند و آسیب‌ها و تلفات فراوان درپی دارد. برای نوجوانان و جوانان یک جامعه عیب است که پدران و مادران برای رشد و سلامت آنان از جان و سلامت خود مایه بگذارند ولی آنان بر اثر جهل علمی یا جهالت عملی، خود را بسوزانند و جامعه را نیز در اضطراب فروبرند!
اما زیبنده جامعه اسلامی این است که از این سنت زشت دست بردارد و سنت‌‌های الهی مانند عیدفطر، عید قربان و... را زنده کند. امام رضا(ع)فرمود: «خدا رحمت کند کسی را که امر(سنت) ما را زنده کند» و در ادامه افزودند: «اگر مردم زیبایی‌‌های سخن ما را بدانند از ما پیروی خواهند کرد» (عیون اخبار الرضا(ع)ج1، ص307).
برگرفته از کتاب مفاتیح الحیات