سالمندی جمعیت تا چه حد باید ما را نگران کند؟
وقتی صحبت از سالمندی جمعیت می شود باید زمینه های شکل گیری و عواملی که بر سالمند شدن جمعیت نقش دارد را مورد توجه قرار داد. اصولایکی از مسائل عمده جمعیتی در کشوهای توسعه یافته و در حال توسعه، مسئله سالخوردگی جمعیت و پیامدهای جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی ناشی از آن است.
پیش بینی می شود در ربع قرن 21، حدود 11 درصد جمعیت ایران را افراد 60 سال به بالا تشکیل دهند، بر طبق مطالعات صورت گرفته، در سال 2050 (1425) نزدیک 26 درصد از جمعیت جهان را جمعیت 60 سال به بالا تشکیل می دهند.
روند روبه رشد سالخوردگی در کشورمان نسبت به کشورهای در حال توسعه از شدت بیشتری برخوردار خواهد شد، در دهه 80 نسبت به دهه های قبل با کاهش چشمگیر رشد جمعیت مواجه شدیم و رشد جمعیت از 1.6 درصد در سال 85 به 1.3 درصد در سال 90 رسیده است.
این نگرانی چقدر شمولیت جهانی دارد؟
اصولانتایج مطالعات نشان داده است که جمعیت در جهان و در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه به سمت کاهش باروری و مرگ و میر در حال انتقال است. کشورهای توسعه یافته زودتر به این انتقال رسیدند و کشورها ما نیز در حال حرکت به این سمت است و همانطور که می دانید در صورت افت شدید باروری، جمعیت سالمند اضافه می شود.
البته افزایش امید به زندگی عامل دیگر ازدیاد جمعیت سالمند است. با توجه به پیشرفت های پزشکی و بهبود رشد جمعیت، تعداد بیشتری از جمعیت به سن سالخوردگی می رسند و نکته مهم این است که وقتی افراد به سن سالمندی می رسند نیاز به حمایت اجتماعی دارند و لزوم برنامه های کنترل آینده نگر برای سالمندان ضرروری است.
راهکار مقابله با این بحران در اوضاع فعلی چیست؟
ما در بحث سالمندی جمعیت باید دو سازوکار را در کشور پیاده کنیم، این سازوکارها باید برگرفته از
سیاست های سالمندی باشد؛ در مرحله اول ما باید کاری کنیم که موازنه جمعیت به هم نخورد، یعنی یک توزیع مناسب در گروه های سنی داشته باشیم و در مرحله دوم یک نوع آینده نگری در الگوی متناسب جمعیتی و تدوین برنامه اقتصادی- اجتماعی خاص سالمندان در
برنامه های توسعه اقتصادی پنج ساله کشور در نظر بگیریم.
در کنار تلاش برای اصلاح روند جمعیت، چه اقدامات دیگری را ضروری می دانید؟
افزایش روزافزون جمعیت سالمند می تواند برای یک جامعه مشکل ساز باشد؛ چراکه که نظام های رفاهی ناچارند برای جبران هزینه های سالمندان دست به اقداماتی بزنند نهایتا هم فشار بیشتری به اجتماع و نیروی کار شاغل می آورد و هم در طولانی مدت باعث کاهش استانداردهای زندگی سالمندان خواهد شد.
افزایش جمعیت سالمند، به افزایش شبکه های حمایتی نیاز دارد و جمعیت سالمند بدون پشتوانه حمایت های نسلی نمی تواند زندگی و رشد کند.
سالمندان به عنوان یک قشر خاص و با نیازهای متفاوت در برنامه ریزی ها دیده نشده اند، در این مقوله کارهای ارزشمندی صورت گرفته؛ اما برخی طرح ها هنوز به مرحله اجرا نرسیده است و در حال حاضر چتر حمایتی از سالمندان در حال جمع شدن است که باید نسبت به این مسئله هشدار داد و کنترل این وضعیت را در
سیاست ها لحاظ کرد.