سمیه عظیمی - ابداع، پیشرفت و گسترش روزافزون اینترنت، ارتباطات میان افراد را نیز به طور کلی دگرگون کرده و به همین دلیل مطبوعات با یک پدیده جدید روبه رو شده اند. این پدیده مساله ای است به نام روزنامه نگاری الکترونیکی و به دلیل نزدیکی و بی واسطگی روزنامه های الکترونیکی، رسانه ایده آلی برای انتشار اخبار داغ است.

به نظر می رسد انتشار روزنامه های الکترونیکی به ایجاد ارتباطات دو سویه مخاطب با نویسندگان منجر شده است و در افزایش درآمد روزنامه ها نیز موثر بوده است. این در حالی است که عدم وجود شرایط زیرساختی مناسب مخابراتی، مشکلاتی برای توسعه روزنامه های الکترونیکی در ایران به وجود آورده است.

محمد مهاجری چهره است شناخته شده در رسانه های خبری و عرصه مطبوعات که در سابقه وی میتوان به عضو شورای سردبیری کیهان، سردبیر جام جم، سردبیر همشهری عصر، سردبیر روزنامه خبر و در حال حاضر سردبیر روزنامه الکترونیکی خبرآنلاین اشاره کرد.

انگیزه موسسات برای تشکیل روزنامه های الکترونیک، مزایا و معایب انتشار آنلاین اخبار و مقالات و همچنین نقاط قوت و ضعف آن موضوعی بود که با محمد مهاجری سردبیر خبرآنلاین درباره آن گفتگو کردیم.

امروزه هنر اصلی خبررسانی در سرعت آن است، به همین دلیل روزنامه نگاری آنلاین بزرگترین موفقیتش را در این عرصه به رخ کشیده است. غول های رسانه ای جهان و حتی سایتهای خبری کشورمان مسابقه ای جذاب را در این زمینه راه انداخته اند. اگر در روزنامه نگاری سنتی سرعت خبررسانی یک روز بود،در دنیای دیجیتال، این سرعت به ثانیه می رسد.

 

به گمانم روزنامه های چاپی در یک پارادوکس قرار دارند. از یکسو  بدلایل سنتی هنوز نتوانسته اند از حس نوستالژیک خود و بوی کاغذ! دل بکنند و از طرف دیگر اگر به نسخه کاغذی بسنده کنند از رقیبان خود در سرعت عقب می مانند. به همین دلیل به یک زندگی دوزیستی روی آورده اند؛ بعید می دانم این دوزیستی زیاد به درازا بکشد. در آینده نزدیک، اکثریت قابل توجه آنها تک نسخه ای می شوند، آن هم نسخه الکترونیک.

این حس که انتشار آنلاین یک خبر بلافاصله مخاطبش را می یابد احساسی است شیرین. یک روزنامه نگار آنلاین، هرلحظه می تواند تعداد کسانی که مطلبش را می خوانند بشمارد و همین امر باعث می شود که برای او خبر و عکس و فیلم تازه تولید کند.

اینکه در روزنامه نگاری آنلاین، قید حجم و کیفیت از بین می رود، یک فرصت استثنایی است. مولانا می گوید:" قافیه و مغلطه را گو همه سیلاب ببر، مفتعلن مفتعلن کشت مرا". در روزنامه کاغذی ما گرفتار "مفتعلن" های فراوانی هستیم که حجم و مقدار ، یکی از آنهاست.

 

گمان می کنم هنوز زود است در باره معایب ژورنالیسم آنلاین حرف بزنیم چون به عقیده من باید مدت زمانی طولانی تر سپری شود تا این عیوب چهره نمایی کند. اما عجالتا این یک عیب را داشته باشید تا بعد: در روزنامه نگاری آنلاین، دقت فدای سرعت می شود. علاقه به انتشار سریع یک مطلب دشمن شماره یک دقت است.

 

جواب این سوال را در ذیل پرسشهای بالا مطرح کرده ام اما این نکته را هم اضافه کنم که در روزنامه نگاری آنلاین، امکان انتشار صدا، فیلم، پادکست، مولتی مدیا و ... وجود دارد که در نسخه کاغذی وجود ندارد.

 

نقاط قوتی مثل سرعت، امکان انتشار مدیا های مختلف مانند فیلم و فایل صوتی و ...، نامحدود بودن فضای انتشار به لحاظ حجم، اطلاع آنی از واکنش مخاطبان (از طریق کامنت)، وقوف به اینکه کدام مطالب بیشتر یا کمتر دیده می شوند (از طریق مشاهده کلیک ها)، تعامل آنی با مخاطب از طریق کامنتها، امکان تصحیح و اصلاح اشتباهات در زمان بسیار کوتاه، سهولت ارسال اطلاعات به مخاطبان بی شمار در اقصی نقاط از نکات انتشار آنلاین یا نسخه های الکترونیک است

نقطه ضعف این گونه روزنامه ها نیز شامل موارد زیر است: بی دقتی ناشی از شتابزدگی و مشکلات زیرساختی کشور ما در شبکه اینترنت که موجب می شود جلوی بخشی از فراگیری گرفته شود.

 

فکر می کنم در دنیای بمباران اطلاعات، هنر ما این است که مطالب را بسیار خلاصه به خورد مخاطب بدهیم. یک کاربر اینترنت ترجیح می دهد زمان حضورش را به خواندن 10سایت اختصاص دهد تا یک سایت. حتی اگر آن یک سایت کاملا محبوبش باشد. به همین دلیل امروزه باید حتی مقالات طولانی را بسیار کوتاه کرد و از بیان واضحات و تکرار مکررات خودداری کرد.

همین شیوه کوتاه نویسی که برای وبلاگ نویسها جا افتاده در حال اثاث کشی به روزنامه نگاری آنلاین است. لابد دیده اید برخی یادداشت نویس های ما هنرمندانه کل حرفشان را در 2- 3 پاراگراف می زنند و مجموع زمانی که برای خواندن مطلبشان صرف می شود یکی دو دقیقه است.