پدیده نوظهور دیگر در شبکههای اجتماعی را میتوان نوعی تنهایی و انزوا در خود همین شبکههای اجتماعی دانست. بدین صورت که با استفاده از ابزارهایی نظیر رباتها در شبکههای اجتماعی، افراد در شبکههای اجتماعی بدون اینکه با سایرین ارتباط برقرار کنند به طور مستقیم از همین رباتها مطالب گوناگونی مانند لطیفه، اخبار، وضعیت آب و هوا، اطلاعات شهری و یا مطالب ادبی را دریافت کنند. شاید بتوان گفت در آینده با پدیده تنهایی مجازی در شبکههای مجازی روبرو خواهیم بود.
دکتر مجید ابهری آسیب شناس اجتماعی در مورد علل بروز پدیده تنهایی و انزوا در شبکههای اجتماعی، میگوید:
از نگاه رفتارشناسی برقراری ارتباط یا کلامی است یا نوشتاری است و یا اشارهای، و در صورت ارتباط کلامی یا مونولوگ است یعنی گفتمان یکسویه، یا دیالوگ است یعنی یک گفتمان دوسویه. در ارتباط نوشتاری هرچند ارتباط برقرار شود اما چون دیداری اتفاق نمیافتد و یا از طریق وبکم و ابزار ارتباطی دیدار مقدور میشود به لحاظ عدم ارتباط چشمی و حسی حضور فیزیکی ارتباط کامل نمیشود. متاسفانه عدهای از تنهایی به این گونه از شبکهها پناه میبرند و عدهای دیگر به خاطر استفاده از آنها تنها میشوند. در هر صورت اینگونه از شبکهها به خاطر برقراری ارتباط رایگان مورد استقبال قرار میگیرند و در دراز مدت عاملی برای انزوا، تنهایی و افسردگی میشوند.
وی در تشریح این تناقض که کاربران برای برقراری ارتباط عضو گروههایی در شبکههای اجتماعی میشوند تا با افراد دیگر ارتباط برقرار کنند اما با روندهایی که در این شبکههای اجتماعی رو به رشد است مانند رباتها، منجر به منزوی شدن و گوشه گیری حتی در همین شبکههای اجتماعی می-شوند، بیان داشت:
متاسفانه از آنجایی که گسترش فرهنگ در کاربرد اینگونه شبکهها همواره قبلتر از پیشرفت فنی در آنها است، حضور فرد در گروههای مختلف و ارتباط قویتر عدهای از افراد در آن گروهها به خاطر آشنایی قبلی به هر دلیل، باعث تنهایی فرد میگردد، مخصوصا اگر نتواند با معیارهای اعضای گروه حرکت کند. در مرحله دوم رباتها کم کم جایگزین افراد میگردند و مثل زندگی روزمره جای انسان را میگیرند که در این مرحله دیگر نیازی به حضور جسمی یا فیزیکی افراد نمیباشد. متاسفانه فرزندان ما هنوز عمق آسیبهای این شبکهها را لمس نکردهاند که هر روز پدیده جدیدتری در آنها ظاهر میگردند. دیگر رباتها نه احساس دارند نه هنجار میشناسند و نه بر فرهنگ خاصی متکی هستند.
این استاد دانشگاه در مورد اثراتی که این گونه رفتارها ممکن است در آینده برجامعه داشته باشند افزود: ناهنجاریهای تحمیلی این شبکهها بر جامعه ایجاد جدایی بین افراد، کاهش گفتمان و تعامل عاطفی، القا و انتقال شبه ها و اطلاعات نادرست، گسترش اخبار خاکستری و سیاه در کنار اخبار واقعی و ایجاد اضطراب اجتماعی و ناامنی روانی از عوارض توسعه این شبکهها در کنار امتیازها و مزایای آن میباشد.
ابهری در ادامه در بیان راهکارهایی برای غلبه بر این مشکلات گفت: برخورد سلبی در مورد این گونه سامانهها بازدارنده و اصلاحگر نمیباشد. بنابراین اگر بخواهیم آنها را فیلتر کنیم بلافاصله vpn و فیلترشکن_های بسیار قوی عرضه میگردند. تنها راه به نظر اینجانب بر اساس ۳۰ سال تجربه پژوهشی در علوم رفتاری و آسیبشناسی اجتماعی این است که وقتی قرار است چیزی را از کسی بگیریم این جلوگیری، باید مستمر و بادوام باشد و مقطعی و کوتاه مدت نباشد در صورتی این چهره از کار اتفاق میافتد که جایگزینی برای فرایندهای سلب شده ارائه گردد. ایجاد گروههایی براساس سبک زندگی و فرهنگ اسلامی ایرانی و همین طور تولید نرم افزارهایی مثل تانگو، واتس آپ و تلگرام بر اساس موازین و ضوابط مطلوب خودمان در کنار آموزش و اطلاع رسانی منطقی در مورد ناهنجاریها و عوارض این گونه سامانهها منطقیترین و کاربردیترین و ممکنترین راهکارها میباشند. چرا که جوانان ایرانی منطقیترین جوانان دنیا هستند، و پیشنهادها و راهکارهای منطقی را میپذیرند اما در برخوردهای سلبی وجبری موضع انفعالی گرفته و کار خود را ادامه میدهند.