با گذشت نزدیک به یک قرن از اختراع اتومبیل و ترویج وسایل نقلیه در جوامع مختلف، قوانین متعددی به منظور رعایت حقوق افراد جامعه وضع شده و در صورت تخلف از این قوانین، جرایمی نیز برای آن تعیین شده است. اما از دیدگاه آسیب‌شناسی اجتماعی، سرپیچی از قوانین رانندگی در میان افراد جامعه شکستن هنجارها، ضدارزش به شمار نیامده و به بیانی دیگر تخلف اجتماعی محسوب نمی‌شود.
بسیاری از افراد در طول روز، بارها شاهد ده‌ها تخلف رانندگی بوده یا بدون احساس گناه و عذاب وجدان از قوانین سرپیچی کرده و مرتکب تخلف می‌شوند تا شاید زودتر به مقصد برسند.
این افراد حقوق شهروند دیگر را زیر پا گذاشته، به همشهری های خود بی‌احترامی کرده و قوانین را زیر پا می‌گذارند و از اینکه از خیابان ورود ممنوع دور از چشم پلیس عبور کنند یا با سرعت‌های زیاد سبقت غیرمجاز بگیرند، احساس پیروزی و قدرت می‌کنند. پژوهش نشان می‌دهد، فرهنگ خانوادگی، رسانه‌ها و برخورد مناسب از طرق جریمه‌های رانندگی در تخلف از قوانین رانندگی نقش دارد و به عقیده محققان عادات رانندگی با سلامت روانی و تیپ‌های شخصیتی افراد ارتباط مستقیم دارد. این بدان معنا است که چگونگی رانندگی افراد می‌تواند به نوعی نمایانگر فرهنگ و شخصیت اجتماعی و خانوادگی آنها بوده و رفتارهای نابهنجارانه و سرپیچی از قوانین هنگام رانندگی نشان از شخصیت‌های ضد اجتماعی و ضعف شخصیتی افراد دارد.
دکتر نعمت الله دشتی روانشناس، در خصوص ارتباط شخصیت افراد و شیوه رانندگی آنها به «شما» می‌گوید: افراد در شرایط مختلف، رفتارهای متفاوتی منعکس می‌کنند که این رفتارها بستگی به شرایط محیطی و زندگی اجتماعی فرد می‌تواند بیانگر نوع شخصیت و درک اجتماعی او باشد. برای نمونه افرادی که شخصیت هیجان‌خواه و ماجراجویانه دارند، ریسک‌پذیر بوده و در صورتی که این ویژگی شخصیتی در چارچوب خانواده و فرهنگ‌های اجتماعی مهار نشده باشد، بازتاب آن به صورت تخلف از قوانین رانندگی، گرفتن سبقت‌های غیرمجاز، ایجاد مزاحمت برای دیگر رانندگان و عابران پیاده خواهد بود.
این روانشناس و استاد دانشگاه اضافه می‌کند، به طور کلی، تخلفات اجتماعی که سرپیچی از قوانین رانندگی جزئی از آن را دربرمی‌گیرد، متأثر از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری افراد بوده و همانطور که گفته شد، اکثر افرادی که مرتکب تخلفات رانندگی شده و ریسک‌پذیر هستند، افرادی هیجان‌طلب همراه با شخصیت‌های ضد اجتماعی هستند.
دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس اجتماعی با تأکید بر ارتباط مستقیم میان شیوه رانندگی و شخصیت اجتماعی افراد می‌گوید، شخصیت مجموعه‌ای از خصوصیات روانی و جسمانی افراد است که تلاش برای تکامل آن منجر به سازگار شدن فرد با هنجارها و ارزش‌های اجتماعی می‌شود. از طرف دیگر شخصیت افراد متأثر از فرهنگ خانوادگی و محیط اجتماعی است.
این آسیب‌شناس اجتماعی اضافه می‌کند، تحقیقات متعددی نشان می‌دهد، رانندگی افراد با شخصیت آنها رابطه مستقیم دارد و نوع تخلفات رانندگی و میزان پیروی از قوانین و مقررات به فاکتورهای مختلفی مانند طبقه اجتماعی، سطح تحصیلات و فرهنگ خانوادگی افراد مربوط می‌شود. از طرف دیگر احتمال ارتکاب تخلف و رعایت نکردن مقررات در افراد مبتلا به شخصیت‌های ضداجتماعی و اختلال شخصیت که دارای فرافکنی هستند، بیشتر گزارش شده و قانون شکنی در آنها بیشتر است.
به عقیده وی، عوامل جغرافیایی مانند شرایط آب و هوایی و نوع فرهنگ مردم در مناطق مختلف بر شیوه رانندگی آنها تأثیر می‌گذارد. دکتر دشتی، روانشناس نیز وضعیت آب و هوا و استرس‌های محیطی را از عوامل مؤثر در شیوه رانندگی افراد دانسته و معتقد است، استرس، فشارهای روانی و وضعیت آب و هوا در اعمال و رفتارهای پرخاشگرانه که نتیجه آن در شیوه رانندگی افراد یک جامعه به خوبی مشهود است نقش دارد. برای نمونه در فصل تابستان و افزایش دمای هوا، احتمال انجام رفتارهای پرخاشگرانه، سرپیچی از قوانین و رعایت نکردن حقوق دیگر افراد افزایش پیدا می‌کند.این روانشناس اضافه می‌کند: از این رو فرهنگ‌سازی توسط مسئولان آموزشی، خانواده‌ها و رسانه و دیگر ارگان‌های مربوط برای آموزش مهارت حل مسئله، کنار آمدن با شرایط استرس‌آفرین و مقابله با بحران کمک مؤثری به کاهش تخلفات رانندگی می‌کند.
اکثر شهروندانی که در کلانشهرها زندگی می‌کنند، در طول روز بارها، شاهد تخلف رانندگان هستند. در جامعه امروز، سبقت گرفتن‌های غیرمجاز، حرکات نمایشی خطرآفرین، رعایت نکردن فاصله قانونی با خودروهای دیگر، ایجاد تنش و برخوردهای انتقام‌جویانه با دیگر رانندگان، ایجاد استرس برای دیگر رانندگان در لاین‌های سرعت برای سبقت گرفتن‌های غیرمجاز، نه تنها تخلف و سرپیچی از قوانین محسوب نمی‌شود، بلکه در صورت غیبت پلیس راهنمایی و رانندگی در میان مردم این اعمال به هنجارهای اجتماعی تبدیل شده و افرادی که از قوانین پیروی می‌کنند، بیش از سایرین دچار مشکل می‌شوند.
دکتر دشتی، با تأکید بر این مسئله که رانندگی نشانگر شخصیت افراد است، می‌گوید: بارها مشاهده شده است، رانندگان نه تنها از رفتارهای ضداجتماعی حمایت می‌کنند، بلکه در مقابل سرپیچی دیگر رانندگان از قوانین اعتراضی نکرده و به راحتی اجازه عبور و گرفتن سبقت غیرمجاز می‌دهند.
به عقیده این روانشناس، فرهنگ‌سازی و آموزش رفتارهای درست مطابق با هنجارهای اجتماعی در کاهش تخلفات مؤثر خواهد بود.
وی تست شخصیت شناسی و تشخیص ارزیابی شخصیت متقاضیان گواهینامه را راهکار مناسبی برای پیشگیری از حوادث و ایجاد مزاحمت برای سایر شهروندان می‌داند.