***
این خبر یک مقدار برای ما تعجب‌آور بود، به نظر شما قابل باور است؟
کشورهای اروپایی برای مصرف انرژی خانگی و صنعتی تکیه‌شان فقط بر گاز نیست، چون این کشورها مخصوصاً کشورهای اسکاندیناوی از انرژی‌های جدید از جمله انرژی آبی و انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خصوص انرژی باد و انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند. در کنار اینها بعضی از کشورهای اروپایی از انرژی هسته‌ای به‌طور گسترده استفاده می‌کنند، از جمله کشور فرانسه. ضمن این که نیروگاه‌ها با سوخت زغال هم در این کشورها فعال هستند. انرژی‌های تجدیدپذیری که اشاره کردم تبدیل به الکتریسیته می‌شوند و به صورت برق در مصارف جزئی مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاز هم مورد استفاده آنها هست، ولی در این مقایسه نباید این طور تصور کنیم که فقط گاز منبع انرژی برای کشورهای اروپاست و بخواهیم کل مصرف انرژی اروپا را که کشورهای عظیم صنعتی در آن هستند با مصرف انرژی گاز در کشورمان که تنها انرژی مورد مصرف خانگی است، مقایسه کنیم، به‌خصوص که در سال‌های اخیر شبکه گازرسانی در کشور ما گسترش زیادی داشته و حتی به نقاط دوردست و روستاها هم کشیده شده است و لذا باید در مقایسه دقت شود.
اما این که مصرف گاز به‌طور کلی و سرانه در کشور ما بالاست و نیروگاه‌های ما به‌خصوص در فصولی که هوا سرد نیستند، از گاز برای سوخت خود استفاده می‌کنند، یک حقیقت تلخ در کشور ماست که مصرف گاز روند درست و صحیحی ندارد و اتلاف انرژی زیاد داریم و منحصر به مصرف گاز هم نمی‌شود. الان نیروگاه‌های برق ما با راندمان 36 درصد کار می‌کنند، یعنی دوسوم حرارتی که در نیروگاه‌های برق تولید می‌شوند، هدر می‌روند و برقی که نهایتاً تولید می‌شود که در واقع ما فقط دوسوم حرارت تولیدشده در نیروگاه‌هایمان را می‌توانیم تبدیل به انرژی الکتریکی کنیم. اخیراً عنوان می‌شود روی کاهش تلفات انرژی کار کرده‌اند، اما تلفاتی که در نیروگاه‌ها و خطوط انتقال و خطوط توزیع ما وجود دارد، چیزی در حدود 20 درصد است، یعنی تقریباً از 6000 مگاوات برقی که تولید می‌کنیم، چیزی در حدود 1200 مگاوات آن هدر می‌رود، یعنی حدوداً دوازده نیروگاه شهید رجایی دارند کار می‌کنند که تلفات برق را در کشور ما تأمین کنند و این نسبت به متوسط جهانی خیلی بالاست.
لذا در مجموع این نوع اخبار را این طور می‌شود توصیف کرد که میزان مصرف گاز و انرژی در کشور ما خیلی بالاست و این به چند مطلب برمی‌گردد، از جمله این که ما در مورد انرژی و مصرف آن برنامه‌ریزی صحیح نداریم، نیروگاه‌ها و سیستم‌های تولید حرارت و برق ما، سیستم‌های به‌روزی نیستند. خطوط انتقال ما خطوط انتقال مناسبی نیست. وسایلی که در منازل از آنها استفاده می‌شود، راندمان‌های پایینی دارند و بخش زیادی از انرژی از بین می‌رود و نهایتاً برق و حرارتی که در بخش صنعت، خانگی، کشاورزی، حمل و نقل و... ما هست، به‌خوبی استفاده نمی‌شود. در فصل سرما بعضاً مشاهده می‌کنیم هوای خانه‌ها به‌قدری گرم است که برای خنک شدن پنجره‌ها را باز می‌کنند. سیستم‌های گرمایش و سرمایش منازل معمولاً به سیستم‌های کنترل حرارت مجهز نیستند و میزان تولید حرارت هم بالاست.
برای تعادل حرارت پنجره‌ها را باز می‌کنند. در ادارات هم همین طور. الان یکی از مراکز اتلاف انرژی ادارات دولتی هستند. وارد بعضی از ادارات که می‌شوید سیستم گرمایی آن بدون ملاحظه کار می‌کند، به‌حدی که برای خنک نگداشتن محیط پنجره‌ها را باز می‌کنند. وسایل پخت و پز هم در حد استانداردهای قابل قبول جهانی نیستند. اینها دست به دست هم می‌دهند تا آن میزان گازی را که در کشور ما مصرف می‌شود در حد بالایی باشد و با توجه به این مسئله اغراق‌آمیز نیست که عنوان کنیم مصرف گاز ما در حد بسیار بالایی نسبت به سرانه سایر کشورهاست و عملاً از گاز به شکل صحیح استفاده نمی‌کنیم.
با توجه به نکاتی که فرمودید اگر اروپایی‌ها هم مثل ما صرفاً گاز مصرف می‌کردند، مجموع مصرفشان از ما بیشتر می‌شد.
در آنجا انرژی عنصر بسیار باارزشی تلقی می‌شود. قیمت بنزین، گاز مصرفی و سایر منابع انرژی را در نظر بگیرید، لذا هیچ شهروند کشورهای اروپایی با توجه به قیمت بسیار بالای انرژی این اجازه را به خود نمی‌دهد که لجام گسیخته و بدون برنامه از منابعی که در اختیارش قرار می‌گیرند استفاده کند. اولاً دستگاه‌های تولید و مصرف برق از استانداردهای بالایی برخوردار هستند و کاملاً با صرفه‌جویی کار می‌کنند. فرهنگ استفاده از انرژی هم در این کشورها بسیار بالاست. بخشی به خاطر فرهنگ و بخشی به خاطر قیمت بسیار بالایی انرژی است. متأسفانه در کشور ما قیمت تمام‌شده انرژی بین یک‌سوم تا یک‌پنجم قیمت جهانی است. مثلاً بنزین در کشور ما لیتری 700 تومان است، در صورتی که قیمت جهانی آن بالای لیتری سه هزار تومان است. قیمت برق و گاز هم همین طور است و در نتیجه به خاطر پایین بودن قیمت ما برای انرژی ارزش قائل نمی‌شویم و اینها را بدون صرفه‌جویی تلف می‌کنیم. از طرفی هم تلاش چندانی برای فرهنگ‌سازی صورت نمی‌گیرد. ضمن این که وسایلی هم که در اختیار مردم هست، از جمله خودروها راندمان بالایی ندارند. خودروهای کشور ما سه برابر استانداردهای جهانی سوخت مصرف می‌کنند. مردم هم در استفاده از خودروها و سوخت لازم برای آنها دقت‌های لازم را به خرج نمی‌دهند، لذا مجموعه‌ای از بی‌توجهی در برنامه‌ریزی دقیق عدم توجه به تولید دستگاه‌ها با کیفیت بالا و عدم دقت صنعت در تولید دستگاه‌هایی که نهایتاً با راندمان بالا کار کنند، عدم فرهنگ‌سازی و نهایتاً پایین بودن قیمت و... مجموعه این عوامل تولیدات پایین، عدم فرهنگ‌سازی، قیمت پایین انرژی و عدم برنامه‌ریزی دست به دست هم داده و مجموعه‌ای را ایجاد کرده‌اند و نهایتاً جزو کشورهایی هستیم که متأسفانه سرانه مصرف انرژی در کشور ما بسیار بالاست. این هم در بخش دستگاه‌های دولتی ما وجود دارد، هم در بخش استفاده خصوصی و مردمی.
با توجه به این مسائل، چرا تلاشی برای جایگزین کردن انرژی‌هایمان نمی‌کنیم و مثلاً به‌جای گاز به سراغ انرژی‌های دیگر نمی‌رویم؟ ما هنوز نتوانسته‌ایم انرژی هسته‌ای‌مان را کاربردی کنیم یا انرژی باد، خورشید و...
انرژی گاز در همه کشورها به عنوان یک سوخت خوب و مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد، چون نسبت آلودگی آن در مقایسه با نفت سنگین و زغال‌سنگ که در کشورهای دیگر مصرف می‌شوند و گازهای مختلفی مثل CO2 یا NO2 را تولید می‌کنند، گاز به مراتب کمتر چنین گازهایی را تولید می‌کند. در صورتی که گاز درست مصرف شود و دستگاه‌های ما راندمان بالایی داشته باشند، مصرف گاز به عنوان یک سوخت برتر می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد، لذا از این بابت مشکلی نداریم.
سوخت هسته‌ای کلاس خاص خودش را دارد و کشورهایی که صرفاً بر انرژی هسته‌ای تکیه دارند، کشورهایی مثل فرانسه هستند که حدود 70 درصد انرژی‌شان از انرژی هسته‌ای است یا کره‌جنوبی که حدود 40 درصد تولید برقش از انرژی هسته‌ای است و امثالهم، اما در مقابل بسیاری از کشورها مثل آلمان و کشورهای دیگر انرژی هسته‌ای را به خاطر مسائل زیست محیطی و داشتن مواد رادیواکتیویته و تراکم بالای جمعیت در کشورشان و کوچک بودن مساحت کشورشان مورد توجه قرار نمی‌دهند. در کشور ما که یکی از منابع اصلی انرژی خدادادی گاز است و بعد از روسیه دومین کشور در جهان هستیم که ذخایر گاز طبیعی دارد و بیشترین منابع گاز در دنیا اختیار ماست که سوخت بسیار خوبی است، اما باید مسئله‌مان استفاده صحیح از انرژی باشد و ارزش انرژی در فرهنگمان جا بیفتد و این امکان‌پذیر نیست، مگر این که اقتصاد و برنامه‌ریزی مصرف انرژی‌مان به سمتی باشد که رفته رفته به واقعی کردن قیمت انرژی حرکت کنیم. اگر هر انرژی دیگر مثل انرژی هسته‌ای را در نظر بگیریم و برق تولیدشده از آن هم ارزان در اختیار مردم قرار بگیرد و مردم به خاطر ارزان بودن و نداشتن فرهنگ کافی استفاده از انرژی از آن استفاده کنند، اگر تعداد زیادی رآکتور هم بزنیم، باز جوابگو نخواهد بود، لذا باید فرهنگ را درست کنیم، تنوع در انرژی‌ها بدون تغییر فرهنگ مصرف انرژی مسئله‌ای را حل نمی‌کند.
شایان ذکر است که بسیاری از کشورها در آرزوی برخورداری از منابع عظیم گازی هستند که ما در اختیار داریم، اما متأسفانه برنامه‌ریزی دقیقی برای استفاده بهینه از آن نداریم. البته در کنار گاز نیروگاه‌های هسته‌ای هم می‌توانند نیاز برق ما را تأمین کنند که البته آن هم باید با برنامه‌ریزی باشد.
خلاصه کشور ما یک کشور اسلامی است و بر اساس قرآن کسانی که اسراف می‌کنند، اخوان الشیاطین نامیده شده‌اند، متأسفانه زیاده مصرف کردن رواج دارد که کار صحیحی نیست و در دستورات دینی ما هم هست که باید در استفاده از نعمت‌های الهی از جمله انرژی دقت لازم را به خرج بدهیم.
