***
اگر توافق با 1+5 حاصل نشود و تحریم ها همچنان باقی بماند ، اقتصاد ما چه راهی را باید درپیش بگیرد؟
اقتصاد ایران یک وجه خارجی دارد و یک وجه داخلی . در وجه خارجی ما تولید کننده عمده نفت و گاز هستیم که دنیا و همسایگانمان به این محصول ما نیاز دارند و به طرق مختلف از محصول ما خریداری خواهند کرد. این نکته باید به گونه ایی مدیریت شود که با توجه به اینکه در شرایط تحریم از روش های شناخته شده قابل حساب رسی نسبت به هزینه تبادل مالی استفاده نمی شود، باید به گونه ایی عمل شود که این فضای تحریم دست آویزی نباشد برای عده ای سود جو که منافع کشور و ملت را به جیب شخصی خودشان یا جریانات خاص خودشان سرازیر کنند . بنابراین یکی از مهم ترین چالش های ما ، دررابطه با ادامه تحریم ها در عرصه اقتصاد خارجی که بیشتر در عرصه نفت و گاز است، مدیریت کردن و جلوگیری از سوء استفاده های باندی و جناحی از فضای غیر قابل حسابرسی و مخفیانه دور زدن تحریم ها است.
در رابطه با مسائل داخلی اقتصاد ما کشوری هستیم که از جهت منابع مردمی و از جهت اقلیم و از جهت اراضی کشاورزی و منابع و معادن در این سال ها در عرصه های مختلف ، رشد پیدا کرده است از صنایع دارویی گرفته تا صنایع دفاعی ، قابلیت این را داریم که کلیه نیاز های خودمان را در داخل تامین کنیم و البته باید الگوهای مصرفمان را هم به سمت خود اتکایی و خود کفایی سوق دهیم .
بنابراین من فکر می کنم که شرایط کنونی کشور با توجه به داشته هایی که دارد این قابلیت را دارد که کشور ما بتواند مقاومت خودش را برای رسیدن به نتیجه و اثبات بی نیازی و خود کفایی خودش و اهدافی که دارد را در عرصه بین المللی پیگیری کند و یک بار برای همیشه جایگاه خودش را به عنوان یک کشور مستقل خودکفا و تاثیر گذار در منطقه و جهان به اثبات برساند . البته پیگیری رفع تحریم های ظالمانه ای که عده ایی زورگو در دنیا که برای منافع و اهداف خودشان به سایرین تحمیل می کنند یک وظیفه بین المللی است که هم ایران هم سایر کشورهایی که نمی خواهند در جریان سلطه شرکت داشته باشند ، باید پیگیری کنند.
یکی از مشکلاتی که در اقتصاد ما وجود دارد و البته مقام معظم رهبری هم به آن اشاره کردند، حضور دولت در اقتصاد است.ما این حضور را چگونه می توانیم کم رنگ کنیم؟
کوچک کردن دولت را طی این سال ها قوانین به خود دولت سپرده است، بنابراین این یک امر موکول به محالی است . باید جریان یا ساز و کار یا در حقیقت مرجعی تاسیس شود که آن مرجع مافوق دولت باشد و این امر را سیاست گذاری و پیگیری کند.
هزینه های تمام شده شرکت های دولتی یا به آن اصطلاحی که به کار می برند ،خصولتی خیلی زیاد است. دلایلش چیست؟
به هرحال وقتی که مدیر دولتی بین منافع فردی خودش با هزینه های تمام شده ارتباطی نمیبیند . بنابراین برایش فرقی ندارد و هرچه بیشتر هزینه کند کار را بهتر اداره میکند. به نظر من اصولا بنگاه داری و کار اقتصادی در دولت ماهیتاً در درون خودش تناقض دارد . تناقضش هم این است که منافع افرادی که اداره کننده هستند ارتباطی با منافع حقوقی آن شرکت یا آن تشکیلات ندارد. بنابراین دلیلی ندارد که بخواهد هزینه ها را کم کند.
با وضع فعلی که بنگریم، خروج نفت از اقتصاد کشورمان مشکلات فراوانی خواهیم داشت و باید جایگزینی برای پول نفت در نظر بگیریم . شما چه جایگزینی پیشنهاد می کنید و با چه تدبیری باید به کار گرفته شوند؟
اولا در رابطه با نفت و گاز من خدمتتان عرض کنم که ما می توانیم تا صد برابر قیمت نفت خامی که می فروشیم از همان نفت و گاز محصولات تهیه کنیم و در بازار های جهانی بفروشیم . بنابراین اگر تمام جوانان این کشور و متخصصین کشور در صنایع نفت و گاز وارد شوند ، جای کار دارد . قابلیت این را دارد.
دوم اینکه صنایع نفت و گاز هم باید تا حدودی به بخش خصوصی واگذار کنند که افراد بتوانند روی آن سرمایه گذاری کنند و اجازه ندهند این سرمایه ملی خام فروشی شود .
نکته سوم اینکه ما یک کشور چهار فصل داریم. اقلیممان به گونه ای است که همیشه می توانیم محصولات کشاورزی داشته باشیم . ما کشوری هستیم با اینکه کم آبی داریم اما بیشتر از نیمی از آبی را که خدا از آسمان برایمان می فرستد را نمی توانیم مهار کرده و از آن استفاده کنیم. ما باید در این زمینه تلاش کنیم کم تر از سه درصد آبیاری کشاورزیمان آبیاری تحت فشار است و این در حالی است که اگر یک مقدار مشخص آب را به آبیاری تحت فشار تبدیل کنیم سطح زیر کشتمان را تا 6 برابر می توانیم افزایش دهیم. یعنی همین آبی که تا الان توانستیم مهار کنیم را اگر سیستم آبیاری کشور را در سراسر کشور و مزارع و باغات ببریم و آبیاری تحت فشار کنیم که منابعش را هم داریم در همین پتروشیمی خودمان تولید می شود لوله ها و در حقیقت شبکه اش . اگر این کار را کنیم 6 برابر سطح فعلی می تواند سطح زیر کشتمان باشد . بنابراین محصولات کشاورزی و دامی یکی از مزیت هایی است که ما می توانیم داشته باشیم و کشورهای اطرافمان هم بسیارند که می توانیم به اینها بفروشیم.
نکته چهارم بحث صنایع دانش بنیان ماست. صنایع نانوو صنایع تکنولوژی های برتری که در کشور راه افتاده است باید حمایت و تشویق شود.
نکته پنجم بحث نرم افزار است. الان بسیاری از کشورها اتکاء اقتصادشان را از سخت افزار برداشته و بر نرم افزار متکی شده است.
عقل و اندیشه و هوش و ذکاوت ایرانی این اجازه را به ما می دهد که امیدوار باشیم یک پایه اقتصاد کشور درعرصه های مختلف وموضوعات مختلف بر روی نرم افزار باشد.
عده ای از کارشناسان معتقدند که سرمایه هایی که دست مردم است باید جذب شود و درواقع حتی به عنوان یکی از جایگزین های پول نفت از آن صحبت می کنند. این چه کمکی می تواند به تولید کالاهای داخلی کند؟
ما نظام پولی و بانکی مان ، نظامی معیوب و بیماراست . اگر این نظام درست باشد هیچ گاه مردم از راه گرفتن پول بدون کار مثل بهره بانکی ارتزاق نمی کنند. سرمایه ها همیشه باید در تولید باشد در فعالیت سالم اقتصادی باشد . اتفاقا باید سرمایه را بانک ها از منابع استفاده کنند و افراد کار آفرین را پشتیبانی سرمایه ایی کنند و من فکر می کنم تا زمانی که نظام پولی بانکی ما نظام دولتی است ، این اشکال جریان دارد. به جز ترکیب سرمایه و اندیشه فردی ، راهی برای شکوفایی نداریم. من فکر می کنم تا زمانی که ما به یک کار آفرین ، یک کسی که ایجاد شغل کرده است یا کسی که کارخانه ایی را تولید کرده است و توانسته محصولش را صادر کند یا به یک کشاورزی که باغی احداث کرده است و توانسته محصولش را در بازارهای بین المللی بفروشد و ارز بیاورد ما او را به عنوان یک قهرمان ملی معرفی نکنیم و این فرهنگ را جا نیندازیم که کسی که بتواند تولیدی را متکی به داخل کند و صادر کند این را مثل خانواده شهدا که به دیدنشان می رویم ، به دیدنش نرویم و تا این فرهنگ ایجاد نشود اقتصاد درست نمی شود و این فرهنگ سازی است که مقامت عالی نظام میتوانند ایجاد کنند. اقتصاد دولتی، اقتصاد بیمار است یعنی مصرف کننده غیر مولد است و ناکارآمد. متاسفانه بالای 80% اقتصادمان اینگونه است.
