میثاق بدیعی مقدم- وقتی وارد تهران می‌شوی دلت آشوب می‌شود از این همه شلوغی و ترافیک. فقط دود است و ماشین و آدم‌هایی سرگردان میان این همه شلوغی و همهمه. در این شهر از فضای سبز و درخت و سرسبزی خبری نیست، هر جایی که دست داده برجی ساخته‌اند سیمانی با نمایی که چشم را می‌آزارد. به شهر خودمان که نگاه می‌کنم قدم به قدم فضای سبز است و چمن و گل کاری. همین سال گذشته بود که سراغ یک جراح حاذق چشم را گرفتم نشانی بیمارستانی را در تهران دادند، یادم نمی‌رود آن شب برای گرفتن نوبت جراحی به چه سختی پشت در بیمارستان شب را صبح کردم...
حالا درست کردن بیمارستان‌های مجهز و به کارگیری نیروهای متخصص در آن هزینه‌های میلیاردی می‌خواهد نمی‌دانم چرا سهم ما از رویدادهای فرهنگی که سهم همه مردم ایران است به هیچ هم نمی‌رسد. از جشنواره‌های تئا‌تر و فیلم فجر فقط باید به شنیدن چند گزارش از رسانه‌ها بسنده کنیم.
این درد دلهای یک برادر شهرستانی است که هم از تهران بیزار است و هم برای انجام برخی امور مجبور است هر از گاهی به تهران سفر کند.
پایتخت خسته
تهران هم اکنون به صورت یک توده بزرگ از مشکلات تبدیل شده است. انبوه جمعیت و تراکم بیش از حد جمعیت کشور در یک منطقه (سکونت حدود ۱۸ درصد از کل جمعیت کشور)، مشکلات اجتماعی (بیکاری؛ اعتیاد، بزه کاری...)، آلودگی محیط و از میان رفتن زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها، بحران حمل و نقل شهری و ازدحام اتومبیل، زیر بناهای ناقص و آسیب پذیر و انبوه باور نکردنی از ساختمان‌های غیر استاندارد و نا‌پایدار و انتظار فاجعه ناشی از زلزله تنها چند مشکل این شهر است که به آن اشاره شد.
پایتخت‌هایی فقط با کارکرد سیاسی
پایتخت بسیارى از کشور‌ها هم اکنون فقط کارکرد سیاسى دارد و محلى براى حضور سفارتخانه‌ها، کنسولگرى‌ها و ادارات و مراکز دولتى است. در بسیارى از کشورهاى پیشرفته و حتى در حال توسعه نیز، خدمات در سطوح پایین‌تر معنادار شده است که از ازدحام انبوه جمعیت در نقطه اى خاص و مشخص جلوگیرى مى‌کند.
به عنوان مثال اگرچه برلین پایتخت کشور آلمان به شمار می‌رود اما شهرت شهر فرانکفورت برهیچ کس پوشیده نیست به طوری که این شهر را قلب اروپا می‌نامند.
این شهر همچنین یکی از شهرهای فرهنگی، علمی آلمان به شمار می‌رود و از لحاظ اقتصادی نیز جایگاه خاصی، نه تنها در آلمان بلکه در اروپا دارد و از سال ۱۹۹۸ تا به امروز بانک مرکزی اروپا در این شهر فعالیت می‌کند. فرانکفورت همچنین یکی از ثروتمند‌ترین مراکز اروپا و مرکز فرهنگ و ادبیات اروپای مرکزی و جزء بزرگترین مناطق حمل و نقل اروپا نیز محسوب می‌شود. این شهر دارای وسایل نقلیه عمومی فوق مدرن از قبیل متروهای هوایی و زمینی، اتوبوس‌های برقی و قطارهای مدرن است. آسمان‌خراش‌های فرانکفورت نیز شهرت جهانی دارد و جزء ۱۵ شهر
آسمان‌خراش‌دار دنیا به حساب می‌آید و به فرانکفور‌تر معروف است. در کشور کانادا نیز باوجود آنکه اُتاوا پایتخت این کشور به شمار می‌رود ولی جزء سه شهر بزرگ کانادا (تورنتو، مونترال و ونکوور) به شمار نمی‌آید. اما تورنتو مرکز استان انتاریو بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر کشور کانادا است.
تورنتو شهری با موقعیت‌های شغلی بسیار است و یک ششم شغل‌های موجود در کانادا، در داخل شهر تورنتو قرار دارند. تورنتو به عنوان «ماشین اقتصادی کانادا» شناخته می‌شود و مرکز مالی کانادا به حساب می‌آید. به‌خاطر تنوع نژادهای مختلف موجود در تورنتو، این شهر همچنین به نام «پایتخت ملیت‌های مختلف» نامیده می‌شود.
در این شهر به علت فراوانی دفا‌تر کار در رشته‌های مختلف، شمار بالای کارگران، مؤسسات فرهنگی و گوناگونی انجمن‌های هنری دارای یکی از متنوع‌ترین اقتصادهای موجود در آمریکای شمالی است.
و یا در کشور اروپایی سوئیس، برن تنها پایتخت سیاسی این کشور به شمار می‌رود در حالی که در شهر دیگر این کشور با نام ژنو بیشتر سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی و اروپایی قرار دارد، همچنین این شهر دومین قطب اقتصادی کشور سوئیس به شمار می‌رود.
و یا زوریخ که بزرگترین شهر کشور سوئیس و مرکز کانتون (ایالت) به حساب می‌آید، مرکز اصلی تجاری، بازرگانی و فرهنگی سوئیس است و‌گاه پایتخت فرهنگی سوئیس خوانده می‌شود. گرچه پایتخت سیاسی سوئیس در شهر برن است. زوریخ یکی از شهرهای جهانی است. بر پایه نظرسنجی‌های متعددی که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ انجام شده است، زوریخ شهری با بهترین کیفیت زندگی در جهان شناخته می‌شود.
شاید این عقیده غربی‌ها که می‌گویند همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید باعث شده آن‌ها امکانات خود را به صورت غیر متمرکز قرار دهند. باوری که ما تازه به فکر آن افتاده‌ایم.
آواز شنیدن دهل از دور
زندگی در شهر پر دود و ماشین در تقار عذاب چلانده می‌شود و ما آن عذاب را نوش جان می‌کنیم، اما این دست تقدیر نیست، کار و اشتغال، درس و دانشگاه، دارو و درمان و هزار زرق و برق فریبنده دیگر است که وقتی همه تنها در یک شهر جمع شود، طبیعی است عده کثیری بی‌خیال دریا و جنگل و هوای خوش شده و راهی تهران می‌شوند.
پیشرفت و توسعه را می‌توان در شهرهایی با خانه‌های آجری در شمال، جنوب، شرق یا غرب ایران هم جستجو کرد. تجمع تمامی امکانات رفاهی، تحصیلی، پزشکی، اقتصادی و سیاسی در یک منطقه است که باعث می‌شود شهری و روستایی، پیرو جوان، زن و مرد همه از دلبستگی‌های بومی و محلی خود بکنند و راهی تهران شوند.
مرد میانسالی در صف اتوبوس است که جمعی را پای درددل خود نشانده است، از انتظار در صف اتوبوس خسته به نظر می‌رسد، می‌گوید: اگر فقط امکانات بهداشتی و درمانی و تحصیلی تهران در شهرستان ما هم وجود داشت هیچ وقت حاضر نبودم در خانه‌های ۴۰، ۵۰ متری در تهران مستاجر باشم، هیچ وقت حاضر نبودم شهرم را با آن آسمان و شب‌های مهتابی و پر ستاره‌اش اش با هیچ عوض کنم.