اخلاق شهروندی از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که همه شهر و همه شهروندان یک جامعه و اجتماع در آن سهم و نقش دارند؛
سیده نرگس میررضی- اخلاق در همه جا حرف اول را میزند یا حداقل این که «باید حرف اول را بزند» در همه جا؛ ورزش، زندگی خانوادگی، محل کار، خیابانهای شهر.. .در دین مبین اسلام نیز تأکید فراوانی بر اخلاق نیکو داشتن و برخورد مهربان، صمیمی و انسان دوستانه با دیگران شده است و در یک کلام یکی از مهمترین خصیصهها و نشانههای مؤمن، اخلاق خوب و نیکو است.
در این بین «اخلاق شهروندی» از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که همه شهر و همه شهروندان یک جامعه و اجتماع در آن سهم و نقش دارند؛ به عبارتی اخلاق خوب یا بد یک شهروند، سهم و نقش مؤثری در شکل گیری روح کلی حاکم بر جامعه و شهر دارد. یک شهروند با اخلاق خوش و پسندیده، میتواند در طول روز، دهها شهروند را تحت تأثیر قرار دهد و روحیه و انرژی مثبت خود را به آنها منتقل کند. از سوی دیگر برخوردهای نادرست، رفتارهای زشت و اخلاق بد یک شهروند قطعاً دهها شهروند دیگر را به واکنش متقابل وامیدارد.رعایت اصول اخلاقی بویژه در شهرها و کلان شهرهایی با جمعیت چند میلیونی از اهمیت ویژهای برخوردار است چرا که گاهی اوقات، فضای این شهرها از لحاظ ترافیکی، آلودگی صوتی، آلودگی هوا و ازدحام به خودی خود موجب عصبانی شدن و پائین آمدن آستانه تحمل میشود و اگر در این بین، افراد حرمت یکدیگر را رعایت نکنند، قطعاً اعصاب و روان بخش عمدهای از شهر برهم خواهد خورد.یک شهروند با اخلاق باید قوانین نوشته شده و نانوشته شهر را رعایت کند و در کنار آن معتقد به ارزشهای اخلاقیای باشد که در شرع و عرف بر آنها تأکید شده است.به طور مثال در یک شهر شلوغ و پرازدحام که افرادحتی برای راه رفتن در پیاده رو باید مراقب حریم خود و دیگران باشند، بسیار اتفاق میافتد که افرادی به خاطر مشغله فکری متوجه اطراف خود نیستند و ناخواسته تنه آنها به تنه دیگران میخورد. بسیاری از شهروندان در این گونه مواقع گذشت میکنند اما گاهی اتفاق میافتد که به خاطر همین برخورد ناخواسته، طرف مقابل تاب نمیآورد و شروع میکند به ناسزا گفتن و فحش دادن! و چنانچه طرف آنها نیز صبر اندک و آستانه تحمل پائین داشته باشد، دو طرف در مقابل دیدگان دهها و صدها شهروند دیگر، بدترین، زشت ترین و رکیکترین الفاظ را بر زبان جاری خواهند کرد و در مواقع اندکی دست به چاقو و زنجیر و... نیز خواهند برد.
در حالی که یک عذرخواهی ساده از طرف فرد خطاکار و یا بخشش از سوی طرف مقابل میتواند از بروز چنین صحنههایی در کوچهها و خیابانهای شهر جلوگیری کند. مثال دیگر این که گاهی در خیابانها و اتوبانهای شهر رانندگان دو یا چند خودرو (که هر کدام نیز حق را با خود میدانند!) با بوقهای ممتد و آهنگین، به یکدیگر ناسزا میگویند. در برخی مواقع رانندگان به بوق نیز اکتفا نکرده و در انظار عمومی با یکدیگر برخورد فیزیکی میکنند، فحشهای رکیک میدهند، دست به چاقو، قفل فرمان، چماق و... میبرند و نه تنها ترافیک سنگینی را در خیابان ایجاد میکنند بلکه روحیه صدها شهروند و راننده دیگر را نیز خراب میکنند و آرامش آنها را برهم میزنند در حالی که یک گذشت و عذرخواهی در همان ابتدای کار، همه چیز را به خیر و خوبی ختم میکرد.
در بسیاری از مواقع که الفاظ زشت و رکیک از زبان و دهان طرفین دعوا خارج میشود، خانوادهها و خانمهای زیادی در جمع و همان اطراف حضور دارند که در نهایت، نتیجهای جز شرمندگی و خجالت برای همه افراد حاضر و حتی طرفین دعوا ندارد. در مقابل همه اینها صحنههای خوبی را نیز در شهر شاهد هستیم که تعداد این صحنههای خوب و اخلاقی بسیار بیشتر از اتفاقات زشت و ناگوار است. شهروندان مسلمان و با فرهنگ ما در موارد زیادی و با آگاهی از شرایط فکری و روحی طرف مقابلشان از خطای او میگذرند و بخشش میکنند و همچنین افرادی که ناخواسته مرتکب خطایی شدهاند، بلافاصله عذرخواهی میکنند و این واقعیت در شهرهای ما وجود دارد و از روی تعارف یا فقط ادعا نیست.
در حالی که یک عذرخواهی ساده از طرف فرد خطاکار و یا بخشش از سوی طرف مقابل میتواند از بروز چنین صحنههایی در کوچهها و خیابانهای شهر جلوگیری کند. مثال دیگر این که گاهی در خیابانها و اتوبانهای شهر رانندگان دو یا چند خودرو (که هر کدام نیز حق را با خود میدانند!) با بوقهای ممتد و آهنگین، به یکدیگر ناسزا میگویند. در برخی مواقع رانندگان به بوق نیز اکتفا نکرده و در انظار عمومی با یکدیگر برخورد فیزیکی میکنند، فحشهای رکیک میدهند، دست به چاقو، قفل فرمان، چماق و... میبرند و نه تنها ترافیک سنگینی را در خیابان ایجاد میکنند بلکه روحیه صدها شهروند و راننده دیگر را نیز خراب میکنند و آرامش آنها را برهم میزنند در حالی که یک گذشت و عذرخواهی در همان ابتدای کار، همه چیز را به خیر و خوبی ختم میکرد.
در بسیاری از مواقع که الفاظ زشت و رکیک از زبان و دهان طرفین دعوا خارج میشود، خانوادهها و خانمهای زیادی در جمع و همان اطراف حضور دارند که در نهایت، نتیجهای جز شرمندگی و خجالت برای همه افراد حاضر و حتی طرفین دعوا ندارد. در مقابل همه اینها صحنههای خوبی را نیز در شهر شاهد هستیم که تعداد این صحنههای خوب و اخلاقی بسیار بیشتر از اتفاقات زشت و ناگوار است. شهروندان مسلمان و با فرهنگ ما در موارد زیادی و با آگاهی از شرایط فکری و روحی طرف مقابلشان از خطای او میگذرند و بخشش میکنند و همچنین افرادی که ناخواسته مرتکب خطایی شدهاند، بلافاصله عذرخواهی میکنند و این واقعیت در شهرهای ما وجود دارد و از روی تعارف یا فقط ادعا نیست.