اینکه می‌گویند انقلاب فرهنگی چین موفق بوده، درست است یا خیر؟
انقلاب فرهنگی چین در زمان مائو انجام شد. چین کشور بسیار عقب‌مانده‌ای بود و در دوران ریاست جمهوری کین کایسه استبداد بر آن حاکم بود. حرکت‌هایی شروع شد که اول دکتر سو جانسن در سال ۱۹۲۰ آغاز کرد و بعد هم مائو روی کار آمد. اولین کاری که کردند مبارزه با فساد و اعتیاد بود که موفق عمل کردند. با اینکه چین کشور بزرگی است، در چین از اعتیاد خبری نیست و الان مشکل اعتیاد در چین وجود ندارد.
چین از نظر کار و فعالیت اقتصادی توانسته است، رشد اقتصاد را تا نرخ دو رقمی ـ حتی تا سیزده درصد ـ افزایش بدهد و تنها کشوری است که در معاملات ارزی نرخ رشد اقتصادی دو رقمی داشته است. الان چین جزو اقتصادهای بزرگ دنیا محسوب می‌شود.
آیا بین حفظ هویت فرهنگی و پیشرفت اقتصادی رابطه ای وجود دارد؟
بله، ببینید در کشور ما مقام معظم رهبری امسال را سال اقتصاد و فرهنگ نامیدند، یعنی حتماً بین اینها ارتباطی هست. ملتی که فرهنگ تولید و کار در آن وجود نداشته باشد، مطمئناً نمی‌تواند اقتصاد سالم و فعالی داشته باشد. ممکن است کشوری ثروت داشته باشد و بخواهد از طریق فروش نفت سرپا باشد، اما با این شیوه نمی‌توان اقتصاد سالم و صحیحی را درست کرد.
می‌بینید اقتصاد ما با تغییر در قیمت نفت جهانی در نوسان است. آنچه که مقام معظم رهبری گفتند اقتصاد ما باید اقتصاد درون‌زا باشد و لازمه آن داشتن فرهنگ تولید و کار است. در کشور ما اگر فرهنگ اسلامی جاری شود، صد در صد مفید‌تر از آن فرهنگ خواهد بود. متأسفانه آنها از این نعمت محروم‌اند، ولی در چین فرهنگ کار بسیار مؤثر بوده و به عنوان یک ارزش مطرح است. در آنجا کارگر ارج و ارزش بالایی دارد.
به نظر من یکی از دلایل پیشرفت چین در اقتصاد، فرهنگ است. البته آنها تحولات فرهنگی زیادی داشتند، به‌خصوص بعد از مائوئیست‌ها و دوره مائوستان به اقتصاد آزاد روی آوردند و جهش فوق‌العاده‌ای کردند که در کتاب‌های اقتصادی به عنوان معجزه اقتصادی از آن نام می‌برند. این تحول به این برمی‌گردد که به نفت و قیمت آن وابسته نبوده است و نسبت به اقتصاد فکرشان را تقسیم کردند و توانستند تحول بزرگی را در این عرصه ایجاد کنند. کسانی که در سال‌های قبل از ۲۰۰۰ آنجا بودند و بعد از آن به چین رفتند کاملاً این تحول را حس می‌کنند. خودم یک بار ۱۹۹۰ رفتم و یک بار ۲۰۰۰. تغییر و تحولشان بسیار زیاد بود.
فرهنگ آنها بسیار با فرهنگ ما فاصله دارد و فرهنگشان دینی نیست، اما یک فرهنگ ملی و قوی است که توانسته است تحولات فراوانی را در آن کشور رقم بزند.
اعتراضاتی که گهگاه در کشورمان می‌شود به این برمی‌گردد که در بخش فرهنگ محدودیت‌های زیادی داریم. می‌دانیم در چین هم محدودیت‌ها کم نیستند. این موضوع را در ایران و چین مقایسه بفرمایید.
خیلی از آزادی‌هایی که در کشورهای غربی داده می‌شود، در چین داده نمی‌شود، اما در آماری اشاره شده که سطح رضایت مردم بالاست و در این عرصه جزو کشورهای اول و جلو‌تر از بسیاری از کشورهای اروپایی‌اند. در مقام مقایسه شعار نظام جمهوری اسلامی استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی است، یعنی استقلال بخش اصلی فرهنگ ما است. هم حضرت امام بسیار به آن اعتقاد داشتند و هم مقام معظم رهبری بدان اعتقاد دارند، منتهی آزادی را در چهارچوب دین اسلام و شریعت اسلامی تعریف می‌کنیم که صد در صد آزادی‌های الهی است.
آنها آزادی را در شرایط و طبق معیارهای خودشان تعریف کرده‌اند، از این رو از این منظر قابل مقایسه نیستند. آزادی کلمه مشترکی بین ما و آنها است، ولی از لحاظ محتوایی خیلی با هم فرق دارند. ملت ما مسلمان‌اند، اما آنها اصلاً ملت دینی نیستند. دین بودا، کنفوسیوس یا شینتو که هم بوده، نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی‌شان نداشته است. در حالی که دین در همه ارکان زندگی ملت ما نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد و فرهنگ و انقلاب ما انقلاب فرهنگی بود. انقلاب آنها بیشتر انقلاب اقتصادی بود، اما در عین حال فرهنگ هم در آن تأثیرگذار است.
به اذعان بسیاری از کارشناسان انقلاب فرهنگی به آن اهدافی که مد نظر امام خمینی و مقام معظم رهبری بوده، نرسیده است؟ اگر از نظر شما این مساله صحیح است، چه مسائلی در این زمینه تاثیر گذار بوده است؟
فرهنگ در کشور ما با توقع ما از فرهنگ خیلی فرق می‌کند. پیغمبر (ص) فرمود: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ». اخلاق عنصر اصلی در فرهنگ ما است. در حالی که در آنجا این مسائل مطرح نیست. اینکه گفته شود موفق نبوده‌ایم، این طور نیست. کارهایی که شورای انقلاب فرهنگی انجام داده، بسیار مفید و پردامنه بوده، منتهی انتظار حضرت آقا خیلی بیشتر است و می‌خواهند همان طور که بار‌ها فرموده‌اند نظام ما در دنیا الگو باشد. بنابراین از آنچه مد نظر ایشان است فاصله داریم. اقداماتی که در شورای انقلاب فرهنگی، به‌خصوص زمانی که ایشان رئیس‌جمهور و مسئول این شورا بودند، حائز اهمیت هستند.
توقع ما از فرهنگ خیلی بالا‌تر از اینها است. علت اینکه بعضی‌ها فکر می‌کنند کاری انجام نشده این است که سطح توقع ما بسیار بالا است و نظر حضرت آقا این است که کشورمان الگوی سایر کشورهای جهان باشد و تمدن اسلامی را به دنیا معرفی کنیم. با توجه به این چشم‌انداز‌ها فاصله ما با نقطه مطلوب خیلی زیاد است.
