جامعه

تشویق یا تنیبه؟ علیرضا جوادی

روانشناسان معتقدند، کودکان رفتاری که مورد تشویق و پاداش قرار گیرد را ادامه می‌دهند و رفتاری که نادیده گرفته شود را کنار می‌گذارند
روانشناسان معتقدند، کودکان رفتاری که مورد تشویق و پاداش قرار گیرد را ادامه می‌دهند و رفتاری که نادیده گرفته شود را کنار می‌گذارند؛ ثبات در واکنش به رفتارهای آنها اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا تشویق و تنبیه یک رفتار در زمان‌های مختلف موجب سردرگمی کودک می‌شود.  
اگر فکر می‌کنید یک رفتار فرزندتان مشکل ‌دار است، سه انتخاب پیش روی شماست، یکی آنکه تصمیم بگیرید که آن رفتار یک مشکل نیست زیرا مناسب سن و مرحله رشد اوست؛ دوم برای متوقف ‌کردن آن رفتار تلاش کنید، چه با نادیده گرفتن او یا تنبیه و سوم با تشویق و پاداش رفتاری جدید که می ‌پسندید را به او معرفی کنید.
بهترین راه برای متوقف‌ کردن رفتارهای ناخواسته فرزندتان، نادیده‌انگاشتن آنهاست؛ این روش در یک بازه زمانی بسیار خوب عمل می‌ کند و اگر می‌ خواهید آن رفتار بلافاصله متوقف شود، می ‌توانید از روش زمان وقفه استفاده کنید.

تقویت یک رفتار خوب در کودک
روانشناسان کودک بر این باورند که یک راه برای ترغیب کودک به رفتار خوب استفاده از سیستم پاداش است، بچه‌هایی که یاد می‌گیرند رفتار بد قابل تحمل نیست و به رفتار خوب پاداش داده می‌شود، مهارت‌هایی را یاد می‌گیرند که تا آخر عمر با آنها می‌ماند البته این روش در کودکان بالای دو سال خیلی خوب عمل می‌کند و تا دو ماه طول می‌کشد که این روش در کودک جا بیفتد.    
به عقیده روانشناسان بهتر است، شخصیت فرزندتان را بپذیرید، چه خجالتی باشد، چه اجتماعی، چه پرحرف یا فعال؛ شخصیت پایه بچه با گذر زمان ممکن است تغییر کند اما نه تا حد زیادی و سعی کنید از بروز موقعیت‌هایی که موجب بداخلاق‌شدن فرزندتان می‌شود، جلوگیری کنید مانند وقت‌هایی که بیش از حد تحرک دارند، خسته می‌شوند یا حوصله‌ شان سر می ‌رود.
یادتان باشد نباید پیش دیگران از فرزندتان انتقاد کنید، رفتار او را بد توصیف کنید اما نه خودِ او را، و وقتی شایسته‌ اش است او را تحسین کنید، با محبت او را نوازش کنید، بچه‌ها به توجه و محبت والدین‌شان بیشتر از هر چیز دیگری نیاز دارند.  
برای کارهای مختلف به خصوص زمان خواب و غذاخوردن آنها قانون درست کنید و در صورت امکان اجازه بدهید فرزندتان انتخاب‌هایی برای خود داشته باشد، به عنوان نمونه می‌توانید از او بپرسید، «امشب می‌خواهی با لباس خواب قرمزت بخوابی یا آبی؟»

بهبود مشکل رفتاری کودک
مشکلات تربیت کودکان همیشه شامل موارد شسته و رفته‌ای نیستند و گاهی حل این مشکلات نیاز به شکیبایی، حلم و بردباری بسیاری از سوی والدین دارد و در مواردی نیاز به مشاور ضروری است.
به گفته وی، کودک بهانه‌ گیر، کودکی که از خوابیدن در تخت خود امتناع می‌کند، کودکی که مدام از غذاها ایراد می‌گیرد و نمونه‌هایی از این قبیل، همه یک مشکل مشترک دارند که رفتار شان باعث بروز برخوردهای بین آنان با والدین‌ شان و در برخی موارد با آموزگاران و حتی همسن و سالان آنها می‌شود.
پدر و مادر اینگونه کودکان اغلب امیدوارند رفتار مشکل‌آفرین خود به خود از بین برود و شاید افراد بسیاری آنان را نصیحت کرده باشند که این مشکل و اینکه بالاخره کودک این مرحله را پشت سر می‌گذارد اما در بسیاری موارد عکس آن صادق است و مشکل وخیم‌ تر می‌شود.
به عقیده روانشناسان، بهبود رفتار کودک تنها زمانی امکان‌ پذیر است که والدین وارد عمل شوند، به این ترتیب که آنان برای واکنش نشان‌ دادن به رفتار کودک باید روش‌های صحیح دیگری را یاد بگیرند و در روشی که قبلا برای بر خورد با آن مشکل اتخاذ کرده بودند، تغییری ایجاد کنند.
در واقع حل این مشکل برای بسیاری از والدین ساده است، برای نمونه والدینی که درگیر کار یا فعالیت‌های دیگر خود هستند ممکن است به نیاز های کودکان خود از قبیل توجه، مراقبت، مهربانی و نظارت تجدید نظر کنند و زمان بیشتری برای فرزندشان در نظر بگیرند. برخی از والدین نیز تنها به اصلاحات جزئی در تدابیر و روش‌هایی که تا به حال استفاده می‌کردند، نیاز دارند البته نوع و میزان تغییر تا حدی به نوع مشکلی که پدر و مادر درگیر آن هستند، بستگی دارد.

بزرگترین اشکال تنبیه بدنی  
خیلی از والدین برای جلوگیری از یک رفتار بد از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند، بزرگترین اشکال این روش این است که با اینکه تنبیه آن رفتار بد را برای مدتی متوقف می‌ کند اما به فرزندتان یاد نمی‌ دهد که رفتارش را تغییر دهد.
تنبیه بدنی فقط به فرزندتان می‌گوید که باید رفتار خوب را انتخاب کند اما به او یاد نمی‌دهد که رفتار خوب چیست و احتمال برگشتن او به رفتارهای بد زیاد است؛ تنبیه بدنی ممکن است موجب ایجاد رفتارهای خشن در کودکان شود پس برای تنبیه کودکان بسیار بهتر است که از روش‌های دیگر استفاده کنیم.



https://shoma-weekly.ir/3sf3fI