حنیف غفاری
کارشناس مسائل بین الملل
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از سران ناتو به‌شدت عصبانی است. این خشم نهفته بعضاً در مواضع وی و وزیر امور خارجه دولتش در زمینه ناکافی بودن حمایت‌های میدانی و نظامی غرب از کی یف ظهور و بروز می‌یابد.
زلنسکی و همراهانش به وضوح دریافته‌اند دیگر باید رؤیای عضویت در ناتو را برای همیشه به فراموشی بسپارند، زیرا در هرگونه پیمان صلحی که با مسکو در آینده‌ای نزدیک یا دور منعقد شود، عضویت نداشتن اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی کف خواسته ها و مطالبات کاخ کرملین خواهد بود.
نکته قابل توجه اینکه بازیگران غربی نیز این مطالبه را از هم‌اکنون پذیرفته‌اند و در اتاق‌های فکری که با هدف بررسی ابعاد جنگ اوکراین و آینده‌پژوهی آن در غرب (آمریکا و اروپا) برگزار می‌شود، گزینه احتمالی همچون عضویت اوکراین در ناتو برای همیشه کنار گذاشته شده است.
در چنین شرایطی ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو برای نخستین بار پس از وقوع جنگ اوکراین به کی‌یف سفر کرد و دوباره به زلنسکی وعده‌های پوچ در زمینه عضویت کشورش در ناتو داد. رهبران ناتو از سال 2004 میلادی (زمان وقوع انقلاب نارنجی) وعده داده بودند اوکراین روزی به ائتلاف سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ملحق خواهد شد و استولتنبرگ این وعده را در ۱۴ ماه گذشته تکرار کرده؛ گرچه این سازمان هیچ جدول زمانی برای عضویت اوکراین تعیین نکرده است.
دبیرکل ناتو در نشست مطبوعاتی کی‌یف با خبرنگاران اوکراینی گفت: اجازه دهید واضح بگویم، جایگاه واقعی اوکراین در خانواده اروپا-اقیانوس اطلس است. جایگاه واقعی اوکراین در ناتوست.
در ماورای نمایش تبلیغاتی دبیرکل ناتو، زلنسکی صرفاً بر روی وعده‌های بر زمین مانده سران ناتو مبنی بر تجهیز نظامی کامل‌تر اوکراینی‌ها تمرکز کرد و نسبت به از دست رفتن کنترل حداقلی ارتش اوکراین بر بخش‌هایی از شهر راهبردی باخموت هشدار داد. به عبارت بهتر، حتی زلنسکی این بار (برخلاف همیشه) کمترین اشاره‌ای به سخنان استولتنبرگ نکرد، زیرا به وضوح می‌داند تاریخ مصرف وعده‌های غرب درباره عضویت اوکراین در ناتو مدت‌هاست پایان یافته است.
این بار نیز دبیرکل ناتو تلاش کرد با نوعی گفتاردرمانی کاذب، اوکراین را در صحنه جنگ با روسیه حفظ کند. فراموش نکنیم، در صورت ادامه جنگ اوکراین یا حتی انعقاد پیمان صلح میان دو طرف منازعه، این کشور جایی در ناتو نخواهد داشت. چندی پیش مقام‌های ارشد فرانسوی به صراحت اعلام کردند، در بهترین حالت ممکن اوکراین در آینده می‌تواند حکم یکی از شرکای ناتو را ایفا کند؛ اما عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی موضوعی نیست که بتوان آن را درباره اوکراین محقق کرد.
برخی کشورهای دیگر عضو ناتو مانند اسپانیا، ترکیه، مجارستان و … نیز فارغ از شرایط حاکم بر دوران جنگ، مخالف کلیت عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی هستند، زیرا به حفظ روابط سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی خود با روسیه و حتی در مواردی گسترش این رابطه اعتقاد دارند. در چنین شرایطی سخنان استولتنبرگ در کی‌یف حتی برای سران ناتو نیز محلی از اعراب ندارد، طبعاً تکلیف امثال زلنسکی کاملاً مشخص است.