***
چرا ایام ولادت امام حسن(ع) برای طرح اکرام ایتام انتخاب شد؟
در ماه مبارک رمضان و در فضیلت و آداب این ماه سرکشی به ایتام، سالمندان، روابط محبت‌آمیز و عاطفی، دیدار با خویشاوندان، صله رحم، احترام به بزرگان و کوچک‌ترها خصوصاً ایتام سفارش شده است. نیمه این ماه ولادت کریم اهل‌بیت(ع)، امام حسن(ع) مرکز عاطفه و کرامت و فرصتی است تا بتوانیم از مردم عزیزمان در توجه به این روز و این ماه برای بچه‌های بی‌سرپرست و یتیم و کسانی که بضاعت لازم ندارند، استفاده کنیم. تکریم ایتام طرحی بود که چندین سال قبل مطرح شد و روز به روز هم توسعه یافته است، در این طرح مشخصات بچه‌های یتیم زیر هجده سال عرضه می‌شود و افراد می‌توانند فرزند یا فرزندخوانده‌شان را انتخاب و حمایت تکریمی کنند و احساس خلائی که در این بچه‌ها هست با این تکریم جبران و ضمن این که بخشی از هزینه‌های مالی این بچه‌ها هم تأمین شود. در واقع فلسفه توجه به ایتام همین است.
گاهی مبلغی که به ایتام اختصاص داده می‌شود، کم است. آیا کمک‌های کمیته امداد سر جایش هست و کمک‌های مردمی به آنها اضافه می‌شود؟
همین طور است. این ارقام که مشکل بچه‌ها را حل نمی‌کند، مسائل تحصیلی، پوشاک و تغذیه این بچه‌ها هست و حمایت‌های کمیته امداد در این زمینه‌ها جاری و در واقع یک خط اتصال مردمی با این ایتام است تا با همین رقم مختصر امکان برقراری این ارتباط وجود داشته باشد و در بین مردم عزیزمان، خصوصاً برای کودکان و کوچک‌ترهایی که در خانواده‌ها هستند فرهنگ‌سازی شود و این فرهنگ رشد کند.
آنچه داده می‌شود خیلی اندک و پایه کار است. برخی از حامیان می‌توانند هر مقداری که دلشان می‌خواهد بپردازند و به مناسبت‌های مختلف هدایایی برای این بچه‌ها بفرستند. همین که بچه‌ها احساس کنند کسانی هستند که اینها را دوست دارند، به آنها توجه می‌کنند، هم برای خانواده‌های ایتام ارزشمند است و هم برای خانواده‌هایی که کمک می‌کنند از نظر رشد و تعالی می‌تواند مفید باشد.
این طرح از سال 78 تا الان دارد اجرا می‌شود. فکر می‌کنید تاکنون به چه اهدافی دست یافتید و این طرح چه مزایایی داشته است؟
یکی از طرح‌هایی است که روز به روز رشد کرده و توانسته است یک مدل ارتباط مردم با خانواده‌های مستمند را عرضه کند و آثار بسیار خوبی را در این خانواده‌ها به‌جا بگذارد.
احتمالاً در این طرح اهدافی هم بوده‌اند که هنوز به آنها دست پیدا نکرده‌اید.
هر چقدر بتوانیم به این قضیه عمق ببخشیم موفق بوده‌ایم. هدف اصلی فرهنگ‌سازی این امر در جامعه است. مهم این است که بتوانیم دل‌ها را به همدیگر نزدیک کنیم و مهربانی و محبت را بین مردم توسعه بدهیم. دل‌ها را به حلقه الهی وصل کنیم، چون دل‌ها در گرو خداوند تبارک و تعالی و خداوند مقلب القلوب است و قلب‌ها در حضور او تغییر می‌کنند.
در فضیلت ماه مبارک رمضان و نیمه این ماه که قلوب مبارک این ماه است، اتصال قلوب به حلقه الهی می‌تواند دل‌ها را نرم و به همدیگر متصل سازد. قساوت، خودخواهی، خودپرستی، خشونت و سنگدلی رذایلی هستند که با فاصله گرفتن از خداوند تبارک و تعالی ایجاد می‌شود. هر چه دل‌ها به مرکز خلقت و توحید وصل شود، اتصالشان به همدیگر تسهیل می‌شود، برای همین هر قدر بتوانیم در این طرح سرمایه‌گذاری بیشتری کنیم ـ که عرض کردم روز به روز دارد توسعه پیدا می‌کند ـ می‌توانیم مدلی از خدمات انسان‌دوستانه مردمی را در صحنه اجتماعی ظاهر سازیم.
در مدتی که این طرح اجرا می‌شود، چه عواملی باعث شده‌اند مشارکت مردم بیشتر شود و چه عواملی باعث کاهش مشارکت مردمی شده است؟
کاهش پیدا نکرده است. در این طرح افزایش مشارکت مردمی وجود داشته است. یک جور اغنا، آرامش و احساس نشاط و لذت به حامیانی که وارد این طرح می‌شوند دست می‌دهد. در مورد ایتام این همه تأکید شده است و فرد احساس می‌کند خود را در این امر الهی شریک کرده و این شراکت خیلی ارزشمند است. درک این امر موجب تقویت این روحیه می‌شود و معنویت را در افراد توسعه می‌دهد. از این‌رو این کار با لذت و آگاهی انجام و آثارش در خانواده‌ها ظاهر می‌شود و نقل‌های زیادی به تواتر از این خانواده‌ها داریم که در دوره‌ای از زندگی‌مان با مسائل پیچیده‌ای روبرو بودیم که در مقطعی گشایش حاصل شد و توجه نداشتیم چه عواملی باعث شد این گرفتاری‌ها برطرف شوند. بعد متوجه شدیم آغاز رفع مشکلاتمان از زمانی بود که یتیمی را اکرام کردیم. اینها داستان‌های واقعی است که توسط حامیان ایتام نقل می‌شود.
مطلع شدیم رئیس‌جمهور در یک مهمانی با ایتام شرکت کرده بودند. حضور رئیس‌جمهور و سایر مسئولین رده بالای کشور چقدر در این طرح و امیدواری ایتام تأثیرگذار است؟
توجه مسئولین رده بالای کشور و در رأسش مقام معظم رهبری فرهنگ‌سازی می‌کند. این توجه نمادی است که پیامی دارد و به مردم عزیزمان منتقل می‌شود. از آن طرف ایتام احساس می‌کنند تنها نیستند و مسئولین کشور به یاد آنها، پشتیبان و کمک‌کننده آنها هستند. این رابطه دو طرفه است. تمام این حضور، توسعه، نشر و دریافت این پیام توسط ایتام می‌تواند فرهنگ‌ساز باشد و خیلی از مسائلی که ایتام با آنها دست به گریبان هستند و نشأت‌گرفته از احساس کوچکی و تنهایی است به احساس بزرگی تبدیل شود و به همین دلیل ایتام با نشاط در این جلسات شرکت می‌کنند و از یکدیگر سبقت می‌گیرند، از آن طرف هم عنایات خاص عزیزان که هم‌سفره شدن با آنها می‌تواند پیام ارزشمندی را برای مردم در توسعه توجه به ایتام به همراه داشته باشد.
در کمیته امداد، چه فعالیت‌های دیگری فارغ از مباحث مالی در جهت اکرام ایتام انجام می‌شود؟
در پس طرح اکرام یک‌سری خدمات انسان‌دوستانه حامیان هم جاری می‌شود. فرض کنید پزشکان، وکلا، معلمین، پرستاران و مهندسینی در بین حامیان وجود دارند که موجب می‌شود اینها یک‌سری از ظرفیت‌های خدماتی‌شان را در اختیار امداد بگذارند. مثلاً پزشکی حامی یتیمی است، قبل از هر چیز در کارش تأثیر می‌گذارد و وقتی مظلوم، نیازمند، محروم یا یتیمی به بیمارستان، درمانگاه یا مطبش مراجعه می‌کند، آن نگاه عاطفی کمک‌کننده است که می‌تواند نگاه مادی وی را تعدیل کند که موارد متعددی داریم، از آن طرف بخشی از وقتش را در اختیار محرومین می‌گذارد که نمونه‌های زیادی هم داریم که اعلام می‌کنند این میزان از وقتمان برای دادن خدمات رایگان است. وکلایی هم هستند که بخشی از خدماتشان را برای حل معضلات محرومین ارائه داده‌اند یا معلمینی هستند که بر کارهای بچه‌ها نظارت دارند تا افت تحصیلی نداشته باشند و به آنها کمک می‌کنند. کسبه، تولیدکنندگان، کارخانه‌داران و فروشندگانی هم هستند که بخشی از درآمد و یا کالاهایشان را به خانواده‌های ایتام اهدا می‌کنند که شاهد آثار و برکات بسیار زیادی هستیم.
در دین اسلام رسیدگی به فامیل، خویشاوند و همسایه خیلی توصیه شده است، علی‌الخصوص آنهایی که فقیرند و ایتام. در این زمینه چه توصیه‌ای برای ما دارید؟
ما دو جور عبادت داریم، یک‌سری عبادات فردی هستند مثل نماز، روزه، دعا، نیایش و فرایض و عبادات مختلفی که فرد از طریق آنها با خدا ارتباط برقرار می‌کند، یک‌سری عبادات اجتماعی هم هستند که فرد با واسطه خدمات اجتماعی به خداوند وصل می‌شود. خداوند احسان، انفاق، نیکوکاری، همدردی انسان‌ها، محبت کردن به دیگران و محسنین را دوست دارد، همه اینها تعالیم قرآنی ماست. اگر دل در گرو خداوند داده باشیم باید ببینیم خداوند چه دوست دارد. اگر می‌خواهیم برای بزرگی هدیه‌ای ببریم باید ببینیم آن بزرگ چه چیزی را دوست دارد. خداوند اموری را که ذکر کردم دوست دارد و امر به اینها می‌کند. با انجام این عبادات نزدیکی به خداوند و رضایت او حاصل می‌شود. اگر اعمال اجتماعی که انجام می‌دهیم با نیت عبادت و تقرب به خدا صورت بگیرد، مثل همین چیزی است که گفته می‌شود باید با نیت صادقه وارد این ماه شد، نه با ریا، شما باید برای روزه قصد قربت کنید، هم برای نخوردن و هم برای خوردن. دم افطار به چه قصدی افطار می‌کنید؟ برای رفع گرسنگی یا بر اساس تعلیم دینی‌تان در اطاعت از امر الهی افطار می‌کنید، همین طور از اذان صبح تا اذان مغرب چیزی نمی‌خورید، نه این که دلم می‌خواهد یا گرسنه نیستم.
عبادات اجتماعی این چنین است و اگر افراد قصدشان را نزدیکی به خداوند و رضایت او بگذارند، ببینند خدا چه دوست دارد؟ خدا می‌خواهد دل مردم به هم نزدیک و بین انسان‌ها وحدت، اخوت، برادری، مواسات و تکافل اجتماعی ایجاد شود. خداوند به این امور تأکید و به انسان توجه به سالمندان، اطاعت از پدر و مادر و محبت به آنها را امر می‌کند. اینها هم عین فرایض و عبادات فردی است که قبول می‌کنیم و انجام می‌دهیم.
