24 مهر روز پیوند اولیاء و مربیان است. شاید ابتدا به نظر برسد که مگر اولیاء و مربیان با هم درگیری داشتند که مجبور شدیم چنین روزی را بنیان گذاری کنیم؟ قطعاً پاسخ به این پرسش منفی است. اما آن چه سبب شده روزی برای پیوند این دو گروه به وجود بیاید دوری آنها از یکدیگر بوده است.
شکفته افشاراعلم
24 مهر روز پیوند اولیاء و مربیان است. شاید ابتدا به نظر برسد که مگر اولیاء و مربیان با هم درگیری داشتند که مجبور شدیم چنین روزی را بنیان گذاری کنیم؟ قطعاً پاسخ به این پرسش منفی است. اما آن چه سبب شده روزی برای پیوند این دو گروه به وجود بیاید دوری آنها از یکدیگر بوده است.
بسیاری از روانشناسان معتقدند، هماهنگی بین خانه و مدرسه حتی اگر بر سر نکته‌ای صورت گیرد که ظاهراً مؤثر نیست، آن قدر مفید است که نتایج آن را به وضوح می‌توان دید. در نقطه مقابل هم، ناهماهنگی بین خانه و مدرسه و عمیق‌تر از آن وجود تضاد بین خانه و مدرسه، یک فاجعه جمعی به بار خواهد آورد. حتماً شما هم با این نظر موافقید که مدرسه نمی‌تواند خودش را با 200، 300 و یا 1000 خانواده هماهنگ کند. بلکه این خانواده‌ها هستند که باید خود را با مدرسه هماهنگ کنند تا به اهداف خود برسند.
انجمن اولیاء و مربیان در ابتدای کار به همین نیات تربیتی پرورشی تشکیل شد. یعنی انجمن باید به دلیل وجود رابطه با سایر اولیاء کار مدرسه را راحت‌تر کند تا پیام‌های مدرسه به شکل آسان‌تری به اولیاء برسد. اما مدتی است که انجمن اولیاء و مربیان تغییر کاربری داده است. عده زیادی هم معتقدند هیچ گاه به اهداف خودش نرسیده که بخواهد تغییر کاربری بدهد.
مشکل از آن جایی شروع می‌شود که تا اسم انجمن می‌آید همه به یاد پول دادن می‌افتند.کم نیستند دانش‌آموزانی که تا فرم دعوتنامه را به والدین خود تحویل می‌دهند پاسخ می‌شنوند باز مدرسه با مشکل مالی روبرو شده است! این اندیشه غلط، باعث عدم حضور بسیاری از والدین در انجمن‌هایی است که در رشد تربیتی فرزندان این مرز و بوم مفید خواهند بود. البته گاه با برخوردهای نابجای بعضی از مدارس ناگزیر به پذیرش این طرز فکر می‌شویم که انجمن را ساخته‌اند برای پول گرفتن!
بنظر می‌رسد برای این معضل باید چاره‌ای اندیشید.
1- اول اینکه گرفتن وجه نقد بصورت اجباری تحت هر عنوانی از والدین ممنوع گردد.
2- مدارس خاطی مورد بازخواست قرار گیرند.
3- با استفاده از وسایل کمک آموزشی برای جلسات جذابیت لازم ایجاد گردد. مثلاً جلسه با یک فیلم کوتاه آموزشی آغاز گردد.
4- مدیریت هر مجتمع فقط به بیان مشکلات موجود در مدارس اکتفا کرده و درخواست کمک را به طور مستقیم بیان نکند و فرصت دهد تا والدین داوطلبانه جویای حل مشکلات گردند، چون محال بنظر می‌رسد که والدین مشکل فرزند خود را جدی ببینند و نسبت به آن بی تفاوت باشند.
5- نوع نیازهای مدرسه به گونه‌ای مطرح شود که هر یک از والدین با توجه به توانمندیهای خاص خود بتوانند در آن مشارکت کند.
6- لزوم چنین گردهمایی‌هایی بگونه‌ای طرح و بیان شود که برای اولیاء ملموس باشد. مثلاً معضلاتی که دانش آموزان هر مقطع با آن روبرو هستند و خانواده‌ها را نیز درگیر کرده است، موضوع جلسات قرار گیرد و نیاز تعامل بین اولیاء و معلمان مطرح شود.
و اما چند نکته هم در مورد لزوم تشکیل منظم انجمن اولیاء و مربیان:
1) انجمن اولیاء و مربیان حلقه واسط بین خانه و مدرسه است که باعث می‌شود سه رکن: جامعه، خانواده و دستگاه تعلیم و تربیت به عنوان سه عنصر اصلی در تربیت با یکدیگر تعامل داشته و روشهای یکسان در تربیت را اتخاذ نمایند چرا که آفت تربیت دوگانگی نظرات اولیاء و مربیان است.
2) در اثر تعامل بین اولیاء و مربیان، مشکلات دانش آموزان شناسایی و حل خواهد شد.
3) حضور موثر اولیاء انگیزه کافی برای دانش‌آموز ایجاد خواهد کرد زیرا به وضوح مشاهده می‌کند که والدین برای او ارزش قائل‌اند.
4) در‌این گونه انجمن‌ها فرصت‌های اولیاء شناسایی و از توانمندیهای آنان کمک گرفته خواهد شد.
5) بیان ارزش‌ها در تربیت نوجوان و کودک به عنوان بخش بیان تجربه‌ها و چگونگی انتقال آن به نسل جوان
و امرهم شوری بینهم
فرزندان نعمتها و امانتهای الهی و دیگرن در مقابل این امانتهای الهی وظایفی مهم دارند. پدر و مادر به عنوان ولی و سرپرست، بهترین مدبر امور فرزندان هستند. از ابتدای ولایت تاپایان عمر این نیاز به تدبیر و راهنمایی احساس می‌شود فرزند در سیر تکامل با مربیان برخورد می‌کند که آنها نیز نقش اساسی در تربیت او ایفا می‌کنند اگر تربیت والدین و این مربیان در یک سیر در یک هدف باشد رشد و پیشرفت فوق‌العاده‌ای برای فرزندان فراهم می‌شود و هر چه تعامل این دو گروه بیشتر باشد جامعه از رشد مضاعفی برخوردار خواهد شد از آن جایی که هر سری، فکری دارد افکار وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند می‌توانند سیرهای مشخص‌تری را در سیر رشد به دیگران منتقل کنند.
به همین خاطر اسلام امر به مشورت و ایجاد شورا و همفکری را ضروری می‌داند زیرا عقل در این موارد قادر است بهترین گزینه را که کمترین خطا را داشته باشد، برگزیند.
انجمن اولیا و مربیان در پی رسیدن به رشد و باروری فرزندان در جهت مثبت می‌تواند هم در رشد خود اولیا و هم در رشد مربیان دلسوز و هم در رشد و شکوفایی استعدادهای نهفته فرزندان قدمهای بلندی بردارد و جامعه‌ای آرمانی را رقم بزند.
ارتباط تنگاتنگ اولیا و مربیان و گذاشتن جلسات هدفمند و بررسی عوامل و مشکلات فرزندان و نکات مثبت آنها و بکارگیری موارد اثرگذار درون خانواده و همچنین مکان آموزشی نشان داده است که حل بسیاری از مشکلات و بوجود آمدن زمینه‌های رشد برای فرزندان میسر خواهد شد. برقراری ارتباط سالم بین اولیا دانش آموزان و مربیان به فرزند این اطمینان را می‌دهد که متولیان او افراد دلسوزی هستند که در جهت کمک او از هیچ کاری فروگذار نمی‌کنند و او امیدوار به آینده و ایجاد زمینه‌های رشد، آینده‌ای روشن و پیش رو را در مقابل خود ترسیم می‌کند به عنوان مثال مدارس با نظرخواهی از اولیا در زمینه نیازهای آموزشی و اخلاقی فرزندان و با همفکری کردن با یکدیگر به برگزاری جلسات مداوم و هدفمند با دعوت از اساتید خبره در آن موضوع خاص و دعوت ازپدران و مادران در کنار یکدیگر برای شرکت در آن جلسات می‌توانند اثرات این آموزشها را در مدرسه و خانه شاهد باشند زیرا هم اولیا و هم مربیان نیز خالی از خطا نبوده و با اصلاح شیوه رفتاری و آموزشی خود کمک بزرگی به باروری و الگودهی به فرزندان می‌کنند اگر فرزند الگوی مناسب خود را بیابد هرگز به دنبال الگوهای کاذب و سست نمی‌رود در نتیجه در امان می‌ماند و لطف الهی شامل حال همگان می‌شود.
امید است انجمنهای اولیا و مربیان با اهداف خداپسندانه و خیرخواهانه قدمهای مؤثری در رشد فرزندان و نهایتاً جامعه بردارند و خود را مسئول وقت و عمر عزیزانی که مسئولیتشان را دارند، بدانند تا خدا نیز توفیق را شامل حالشان نموده و خیر دینا و آخرت را نصیبشان گرداند.
بسیاری از روانشناسان معتقدند، هماهنگی بین خانه و مدرسه حتی اگر بر سر نکته‌ای صورت گیرد که ظاهراً مؤثر نیست، آن قدر مفید است که نتایج آن را به وضوح می‌توان دید. در نقطه مقابل هم، ناهماهنگی بین خانه و مدرسه و عمیق‌تر از آن وجود تضاد بین خانه و مدرسه، یک فاجعه جمعی به بار خواهد آورد. حتماً شما هم با این نظر موافقید که مدرسه نمی‌تواند خودش را با 200، 300 و یا 1000 خانواده هماهنگ کند. بلکه این خانواده‌ها هستند که باید خود را با مدرسه هماهنگ کنند تا به اهداف خود برسند.
انجمن اولیاء و مربیان در ابتدای کار به همین نیات تربیتی پرورشی تشکیل شد. یعنی انجمن باید به دلیل وجود رابطه با سایر اولیاء کار مدرسه را راحت‌تر کند تا پیام‌های مدرسه به شکل آسان‌تری به اولیاء برسد. اما مدتی است که انجمن اولیاء و مربیان تغییر کاربری داده است. عده زیادی هم معتقدند هیچ گاه به اهداف خودش نرسیده که بخواهد تغییر کاربری بدهد.
مشکل از آن جایی شروع می‌شود که تا اسم انجمن می‌آید همه به یاد پول دادن می‌افتند.کم نیستند دانش‌آموزانی که تا فرم دعوتنامه را به والدین خود تحویل می‌دهند پاسخ می‌شنوند باز مدرسه با مشکل مالی روبرو شده است! این اندیشه غلط، باعث عدم حضور بسیاری از والدین در انجمن‌هایی است که در رشد تربیتی فرزندان این مرز و بوم مفید خواهند بود. البته گاه با برخوردهای نابجای بعضی از مدارس ناگزیر به پذیرش این طرز فکر می‌شویم که انجمن را ساخته‌اند برای پول گرفتن!
بنظر می‌رسد برای این معضل باید چاره‌ای اندیشید.
1- اول اینکه گرفتن وجه نقد بصورت اجباری تحت هر عنوانی از والدین ممنوع گردد.
2- مدارس خاطی مورد بازخواست قرار گیرند.
3- با استفاده از وسایل کمک آموزشی برای جلسات جذابیت لازم ایجاد گردد. مثلاً جلسه با یک فیلم کوتاه آموزشی آغاز گردد.
4- مدیریت هر مجتمع فقط به بیان مشکلات موجود در مدارس اکتفا کرده و درخواست کمک را به طور مستقیم بیان نکند و فرصت دهد تا والدین داوطلبانه جویای حل مشکلات گردند، چون محال بنظر می‌رسد که والدین مشکل فرزند خود را جدی ببینند و نسبت به آن بی تفاوت باشند.
5- نوع نیازهای مدرسه به گونه‌ای مطرح شود که هر یک از والدین با توجه به توانمندیهای خاص خود بتوانند در آن مشارکت کند.
6- لزوم چنین گردهمایی‌هایی بگونه‌ای طرح و بیان شود که برای اولیاء ملموس باشد. مثلاً معضلاتی که دانش آموزان هر مقطع با آن روبرو هستند و خانواده‌ها را نیز درگیر کرده است، موضوع جلسات قرار گیرد و نیاز تعامل بین اولیاء و معلمان مطرح شود.
و اما چند نکته هم در مورد لزوم تشکیل منظم انجمن اولیاء و مربیان:
1) انجمن اولیاء و مربیان حلقه واسط بین خانه و مدرسه است که باعث می‌شود سه رکن: جامعه، خانواده و دستگاه تعلیم و تربیت به عنوان سه عنصر اصلی در تربیت با یکدیگر تعامل داشته و روشهای یکسان در تربیت را اتخاذ نمایند چرا که آفت تربیت دوگانگی نظرات اولیاء و مربیان است.
2) در اثر تعامل بین اولیاء و مربیان، مشکلات دانش آموزان شناسایی و حل خواهد شد.
3) حضور موثر اولیاء انگیزه کافی برای دانش‌آموز ایجاد خواهد کرد زیرا به وضوح مشاهده می‌کند که والدین برای او ارزش قائل‌اند.
4) در‌این گونه انجمن‌ها فرصت‌های اولیاء شناسایی و از توانمندیهای آنان کمک گرفته خواهد شد.
5) بیان ارزش‌ها در تربیت نوجوان و کودک به عنوان بخش بیان تجربه‌ها و چگونگی انتقال آن به نسل جوان
و امرهم شوری بینهم
فرزندان نعمتها و امانتهای الهی و دیگرن در مقابل این امانتهای الهی وظایفی مهم دارند. پدر و مادر به عنوان ولی و سرپرست، بهترین مدبر امور فرزندان هستند. از ابتدای ولایت تاپایان عمر این نیاز به تدبیر و راهنمایی احساس می‌شود فرزند در سیر تکامل با مربیان برخورد می‌کند که آنها نیز نقش اساسی در تربیت او ایفا می‌کنند اگر تربیت والدین و این مربیان در یک سیر در یک هدف باشد رشد و پیشرفت فوق‌العاده‌ای برای فرزندان فراهم می‌شود و هر چه تعامل این دو گروه بیشتر باشد جامعه از رشد مضاعفی برخوردار خواهد شد از آن جایی که هر سری، فکری دارد افکار وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند می‌توانند سیرهای مشخص‌تری را در سیر رشد به دیگران منتقل کنند.
به همین خاطر اسلام امر به مشورت و ایجاد شورا و همفکری را ضروری می‌داند زیرا عقل در این موارد قادر است بهترین گزینه را که کمترین خطا را داشته باشد، برگزیند.
انجمن اولیا و مربیان در پی رسیدن به رشد و باروری فرزندان در جهت مثبت می‌تواند هم در رشد خود اولیا و هم در رشد مربیان دلسوز و هم در رشد و شکوفایی استعدادهای نهفته فرزندان قدمهای بلندی بردارد و جامعه‌ای آرمانی را رقم بزند.
ارتباط تنگاتنگ اولیا و مربیان و گذاشتن جلسات هدفمند و بررسی عوامل و مشکلات فرزندان و نکات مثبت آنها و بکارگیری موارد اثرگذار درون خانواده و همچنین مکان آموزشی نشان داده است که حل بسیاری از مشکلات و بوجود آمدن زمینه‌های رشد برای فرزندان میسر خواهد شد. برقراری ارتباط سالم بین اولیا دانش آموزان و مربیان به فرزند این اطمینان را می‌دهد که متولیان او افراد دلسوزی هستند که در جهت کمک او از هیچ کاری فروگذار نمی‌کنند و او امیدوار به آینده و ایجاد زمینه‌های رشد، آینده‌ای روشن و پیش رو را در مقابل خود ترسیم می‌کند به عنوان مثال مدارس با نظرخواهی از اولیا در زمینه نیازهای آموزشی و اخلاقی فرزندان و با همفکری کردن با یکدیگر به برگزاری جلسات مداوم و هدفمند با دعوت از اساتید خبره در آن موضوع خاص و دعوت ازپدران و مادران در کنار یکدیگر برای شرکت در آن جلسات می‌توانند اثرات این آموزشها را در مدرسه و خانه شاهد باشند زیرا هم اولیا و هم مربیان نیز خالی از خطا نبوده و با اصلاح شیوه رفتاری و آموزشی خود کمک بزرگی به باروری و الگودهی به فرزندان می‌کنند اگر فرزند الگوی مناسب خود را بیابد هرگز به دنبال الگوهای کاذب و سست نمی‌رود در نتیجه در امان می‌ماند و لطف الهی شامل حال همگان می‌شود.
امید است انجمنهای اولیا و مربیان با اهداف خداپسندانه و خیرخواهانه قدمهای مؤثری در رشد فرزندان و نهایتاً جامعه بردارند و خود را مسئول وقت و عمر عزیزانی که مسئولیتشان را دارند، بدانند تا خدا نیز توفیق را شامل حالشان نموده و خیر دینا و آخرت را نصیبشان گرداند.
*کارشناس امور تربیتی