اکونومیست اگرچه تلاش کرده جمهوری اسلامی را در حوزه‌های مختلف درگیر با چالش‌های بزرگ نشان دهد؛ اما خواه یا ناخواه نتوانسته بی‌تفاوت به پیشرفت‌ها، دستاورد‌ها و توسعه‌های انسانی ایران مباحث خود را مطرح کند. اکونومیست در مقاله آغازین خود با اشاره به نظام سیاسی حاکم در ایران و بدون اشاره به برگزاری هرگونه انتخاباتی در کشور، مدل حکومتی انقلاب اسلامی را به «الیگارشی دموکراتیک» تشبیه کرده و گفته است که مدل ایران نه یک دموکراسی آزاد است و نه یک دیکتاتوری کامل. همچنین در یکی دیگر از مقالاتش آورده که ایران در عرصه بین‌المللی از سویی درگیر تحریم‌های جدی آمریکا است و از سوی دیگر، درگیر داعش و دیگر گروه‌های تروریستی.
این نوشتار تلاش می‌کند که با استناد به برخی جزئیات مطالب منتشرشده در اکونومیست، محکی برای راستی آزمایی ادعاهای مطرح‌شده درباره جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
الف. در مباحث علوم سیاسی الیگارشی (oligarchy) به حکومت و قدرت گروه «اقلیت» جامعه معنا شده و از آن به‌عنوان مفهومی در مقابل مردم‌سالاری یا همان دموکراسی استفاده می‌کنند. ادعای اینکه در جامعه ایران اقلیتی بر اکثریت حکومت می‌کند از دعاوی منسوخی است که نه اکنون، بلکه سال‌ها پیش و نه از سوی مقامات مسئول که از سوی مردم با «استارت» ۲/۹۸ درصدی در فروردین ۵۸ پاسخ داده شده و این پاسخ پس از گذشت حدود ۳۵ سال با برگزاری بیش از ۳۰ عنوان انتخابات و خروجی یک مجلس شورای اسلامی با قریب به ۳۰۰ نماینده از اقصی نقاط کشور تکرار شده است که البته اگر حضور میلیونی مردم در وعده‌گاه‌هایی چون ۲۲ بهمن را نیز به‌عنوان رفراندومی بزرگ برای تأیید مجدد انقلاب اسلامی در نظر حاضر کنیم، می‌بینیم که نه‌تنها در جمهوری اسلامی اقلیت، حاکم نیست، بلکه اولین رهبر انقلاب اسلامی پایه‌گذار مدل حکومتی بوده که در آن عموم مردم درباره جزئیات اداره کشور نیز به دقت نظر می‌دهند و آن‌ها را تعیین، تأیید یا نقد می‌کنند.
همچنین در اکونومیست آمده که خروجی سیاست‌ها و تصمیمات جمهوری اسلامی مبتنی‌بر «یک هویت جمعی قوی» است که این خود اعترافی بزرگ بوده و با عبارت «گری سیک، استاد دانشگاه کلمبیا و عضو ارشد شورای امنیت ملی آمریکا، در زمان اشغال سفارت آمریکا در تهران، می‌گوید: «آیتالله خامنهای به نظرات مشاوران و مخالفانش گوش می‌دهد و دائماً سعی می‌کند برآیند نظرات را دنبال کند».» نیز کامل می‌شود.
البته در مقابل سخن این نشریه انگلیسی، سؤال اینجا است چگونه حکومتی که با حضور میلیونی مردم در انتخابات به حیات خود ادامه می‌دهد و به اعتراف یک استراتژیست آمریکایی بالا‌ترین فرد حکومتی آن با دایره‌ای بسیار وسیع از مشاورین روبه‌روست، می‌تواند با آینده‌ای مبهم یا توأم با بن بست همراه باشد؟
ب. اکونومیست ادعا کرده که جمهوری اسلامی در حال مبارزه فرا مرزی با شورشهایی مانند اعتراضات سال ۱۹۷۹ در ایران است و این چالشی جدی برای آن به حساب می‌آید.
ادعای اکونومیست در این زمینه خیلی هم بیراه نیست، یعنی ایران در جبهه‌های خارجی درگیری جدی با گروهک‌های تروریستی دارد؛ اما نباید فراموش کرد ایالات متحده آمریکا که با قصد کشورگشایی یک بار در سال ۲۰۰۰ و یک بار در ۲۰۰۳ با لشکرکشی به افغانستان و عراق سودای استیلا بر منطقه به‌ویژه جمهوری اسلامی را در سر می‌پروراند، امروز نه‌تنها از اکثریت خاک منطقه عقب نشسته، بلکه ایادی آن در جنگ «احزاب» سوریه پس از چند سال فتنه‌انگیزی در مقابل اراده یکه و تنهای جمهوری اسلامی کاملاً زمین‌گیر شده‌اند و دیگر عنصر دست‌پروده آن یعنی داعش نیز تاکنون چندبار تا مرز نابودی کامل پیش رفته است. در عراق و سوریه دو حکومت همراه با ایران تشکیل شده، لبنان با امضای معاهدات سیاسی نظامی اخیر، رسماً متحد استراتژیک ایران در خاورمیانه شده و تلاش برای تسلیح ساحل غربی رود اردن نیز پای محور مقاومت را بیش از پیش بر گلوی اسرائیل فشرده است.
ج. اکونومیست نوشت: تحریم‌های بین‌المللی ایران را منزوی کرده است، کسی سراغ ایران را نمی‌گیرد و آمارهای فراوان نشان می‌دهد که اقتصاد آن با مشکل جدی روبه‌رو شده است و با تحریم‌ها در سال ۲۰۱۱ شدید‌تر و اوضاع زندگی مردم سختتر شد؛ اما چند سطر پایین‌تر نگارنده انگلیسی به برخی واقعیات نیز اشاره کرده و گفته است که «در حال حاضر نیز زندگی ایرانیان بسیار بهتر از مردم کشورهای همسایه است، ثروت عموم مردم به سرعت افزایش یافته و با افزایش میزان تولید ناخالص داخلی از ۴۴۰۰ دلار در سال ۱۹۹۳ به ۱۳۲۰۰ دلار در سال گذشته طبقه متوسط به‌سرعت گسترش یافته است.
این سخن ما نیست؛ اما اکونومیست در رد ادعاهای اولیه خود، حتی پا را فرا‌تر گذاشته و می‌گوید: به‌رغم تحریم‌ها، روز‌به‌روز تعداد برجهای درخشان و زیبا افزایش مییابد. نمایشگرهای ایستگاههای اتوبوس برنامه واقعی حرکت اتوبوس‌‌ها را نشان می‌دهند و جک استراو، وزیر امور خارجه سابق انگلیس که مرتباً در تهران حضور مییابد، معتقد است «تهران این روزها بیشتر شبیه مادرید و آتن است تا بمبئی یا قاهره».
توجه به بعضی از این سخنان متناقض اکونومیست که به نوعی تلاش کرده با حربه‌ای رسانه‌ای و با خلط واقعیت و کذب، به مخاطب خود آدرس غلط بدهد، در کنار توجه به رتبه ۱۷ تولید علم ایران در جهان، ساخت چرخه کامل تولید سوخت هسته‌ای در کشور که قریب به ۱۲ سال است قدرت‌های جهانی را پای میز گفتگو با ایران کشانده، رتبه تک رقمی پیشرفت در نانوتکنولوژی، اقتدار نظامی در تولید و ساخت پهپاد، اژدر و ناو، ارسال موجود زنده به فضا و حتی تولید خاص‌ترین دارو‌ها و واکسن‌ها نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی نه‌تنها با تلاش غرب برای انزوای سیاسی اقتصادی، منزوی نشده است، بلکه شرایطی را فراهم آورده که ملت ایران امروز الگوی پیشرفت علمی برای دیگر کشورهای منطقه و جهان شده است، در محافل علمی صاحب کرسی است و بخش عمده‌ای از مقام‌های المپیادهای بین‌المللی علمی را به خود اختصاص داده است.
