جامعه

از ساخت در ایران تا پرتاب در قزاقستان؛ چرا ایران خیام را پرتاب نکرد؟

پرتاب ماهواره خیام با ماهواره‌بر سایوز از پایگاه بایکونور در ساعت ۱۰ و ۲۲ دقیقه سه شنبه به‌وقت تهران انجام شد. مراحل اولیه پرتاب با موفقیت سپری شد و هم‌اکنون در حال انتقال با بلوک انتقال مداری به مدار نهایی خود یعنی مدار ۵۰۰کیلومتر است.

هفته گذشته بود که گزارشاتی در رسانه‌های جهانی مبنی بریک همکاری مشترک بین کشورهای ایران و روسیه در حوزه صنعت فضایی منتشر شد.خبرگزاری اسپوتنیک هفته گذشته گزارشی را با عنوان اینکه "ماهواره ایرانی و پیشرفته«خیام»، هفته آینده به فضا پرتاب خواهد شد" منتشر کرد که در آن گزارش مشخص شده بود کهدر این هفته ماهواره ایرانی از ایستگاه فضایی بایکونور قزاقستان توسط ماهواره‌بر سایوز به فضا پرتاب خواهد شد.

پس از انتشار این گزارشات توسط رسانه‌های روسیه،سازمان فضایی کشور در اطلاعیه‌ای خبر تکمیلی و دقیقاز ارسال ماهواره خیام به فضا را منتشر ساخت.سازمان فضایی ایران در این اطلاعیه‌ خود اعلام کرده بود که ماهواره خیامکه مالکیت آن در اختیار سازمان فضایی ایران است، با سنجنده‌های دقیق در طیف‌های مختلف، زیرساختی مناسب برای هوشمندسازی بخش‌های گوناگون کشور خواهد بود.

ماهواره خیام یک ماهواره 600کیلوگرمی است که در مدار 500کیلومتری قرار می‌گیردتا به‌مدت 5 سال از داده‌ها و تصاویر ارسالی آن در حوزه‌های کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها و مدیریت حوادث غیرمترقبه استفاده شود. ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است و تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام و صادر خواهد شد.

سازمان فضایی ایران تأکید کرده است که شایعات منتشره در خصوص استفاده از تصاویر این ماهواره برای مقاصد نظامی سایر کشورها صحت ندارد و فعالیت‌ها و اهداف این ماهواره صرفاً صلح‌آمیز و غیرنظامی است.

برنامه بومی توسعه صنعت فضایی کشور

ماهواره "خیام" یک ماهواره سنجش از دور با قابلیت تصویربرداری با دقت یک متر است. جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون توانایی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری 5 تا 10 متر را دارد و حوزه فضایی کشور با عزم و اراده بسیار جدی در مسیر رسیدن به توانایی ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت‌های بهتر از یک متر قرار دارد و این مسیر با جدیت دنبال می‌شود.

برنامه توسعه ماهواره‌برهایبومی نیز در کشور، با یک برنامه مدون و از پیش تعریف‌شده و با تکیه بر فناوری‌های بومی با جدیت و قوت در دولت جدید در حال پیگیری است و با همت دانشمندان و متخصصان بخش‌های مختلف کشور، تا انتهای سال جاری توانمندی تزریق ماهواره‌های تا 100 کیلوگرم به مدار 500کیلومتری زمین تثبیت خواهد شد و این مسیر تا رسیدن فناوری بومی تزریق ماهواره‌های چندصدکیلوگرمی تا پایان دولت سیزدهم ادامه پیدا خواهد کرد.

چرا ماهواره ایرانی خیام با همکاری روسیه پرتاب شد؟

سازمان فضایی ایران و آژانس فضایی روسیه (روسکاسموس) چهارشنبه هفته گذشته، 12 مرداد ماه اعلام کردند که ماهواره "خیام" با مالکیت سازمان فضایی ایران امروز سه‌شنبه، 18 مردادماه با همکاری روسیه از پایگاه قزاقستان پرتاب خواهد شد. این سازمان طی این مدت 3 اطلاعیه را در این زمینه منتشر کرده بود.

ایرانبا توجه به سابقه و کارنامه خود در حوزه پرتاب‌های ماهواره‌ایبا ماهواره‌برهایبومی، در تزریق ماهواره‌های زیر پنجاه کیلوگرم به مدار 500کیلومتری زمین موفق عمل کرد و سپس در گام بعدی تزریق ماهواره‌های تا 100 کیلوگرم به مدار 500کیلومتری زمین تا انتهای سال جاری هدف گذاری شد تا در ادامه کار، به امکان تزریق ماهواره‌های 200کیلوگرمی و بیشتربه مدار 500کیلومتری زمینتا پایان دولت سیزدهم برسیم.

اما در خصوص ماهواره «خیام»؛اکنون این ماهوارهحدود 600کیلوگرم وزن دارد و شایداصلی‌ترین علت همکاری ایران با روسیه درپروژه پرتاب ماهواره "خیام" وزن بیش از نیم‌تنی این ماهوارهو نیز درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز باشد که مراحل ابتدایی و پرتاب خیام بهکشور روسیه واگذار شده است.

لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای پرتابگر سایوز در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می‌کنند.

اما درنهایتبنا بر اعلام سازمان فضایی ایران، زیرساخت‌های لازم جهت کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعبیه شده است و از لحظه پرتاب، داده‌های فضایی حاصل از فعالیت این ماهواره تنها در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.

سازمان فضایی ایران در اطلاعیه‌های خود اعلام کرد: همان‌طور که مسیر توسعه ماهواره‌های بومی در کشور یک مسیر غیر قابل حذف و غیر قابل انکار است، همکاری‌های بین‌المللی نیز نه‌تنها صنعت فضایی ایران را وارداتی نخواهد کرد، بلکه به‌زودی و با لطف الهی و عزم جدی محققین ایرانی، این صنعت در کشور تبدیل به یک صنعت صادرکننده خواهد شد.

ماهواره 600کیلوگرمی امروز در ساعت 10 و 22 دقیقه با ماهواره‌بر سایوز به‌عنوان یکی از قدرتمندترین ماهواره‌برها به مدار 500کیلومتری زمین پرتاب شد. عمر عملیاتی این ماهواره 5 سال اعلام شده است.

https://shoma-weekly.ir/vYmCF1