دکتر بهمن شفیعی – دکترای روانشناسی، محقق و پژوهشگر مبانی طب سنتی – اسلامی و ایرانی اولین نیازی که در تدابیر ضروری حفظ سلامت به آن پرداخته شده، هوا است. هوایی که ما تنفس می کنیم در تمامی وجود ما و در تک تک سلول های بدن اثر می گذارد.

هوا عامل ترویح و تازگی روح حیوانی است که منشاء تمامی افعال جسم محسوب می گردد. بنابراین تردیدی وجود ندارد که سلامت یا آلودگی هوا موجب سلامت یا آلودگی جسمی و بیماری خواهد بود .

آلودگی هوا و مسائل روحی-روانی:

هنگام آلودگی هوا، افراد زودرنج‌تر، پرخاشگرتر، عصبانی‌تر و کم‌تحمل‌تر می‌شوند. یعنی با اینکه در گذشته هم این مشکلات را داشته‌اند، اما حالا خیلی زودتر به استرس‌ها، واکنش و حساسیت نشان می‌دهند.

دود، غبار، سرب، ذرات آلاینده‌، مونواکسیدکربن و... ، این روزها به قدر کافی درباره آلودگی هوا شنیده‌ایم و شنیده‌اید. دیگر می‌دانیم و می‌دانید که بیماران قلبی و تنفسی بهتر است تا حد امکان از خانه خارج نشوند - و کودکان و سالمندان هم همینطور.

آلودگی‌ هوا روی همه افراد، چه سالم و چه بیمار، اثر دارد و اثر عمده آن، کم‌شدن آستانه تحریک افراد است.
افراد به طور مداوم خسته و بی‌حوصله هستند، سردردهای میگرنی و عصبی در آنها تشدید می‌شود و حالت گیجی و منگی به آنها دست می‌دهد. ارتباطات اجتماعی افراد ضعیف و حتی تمرکزشان کاهش می‌یابد. هنگام رانندگی عجول‌تر و واقعا بدخلق می‌شوند.

در آلودگی هوا توجه و تمرکز دانش‌آموزان کم می شود. علاوه بر این ممکن است آنها زودرنج، کم‌تحمل و بی‌حوصله شوند، پرخاشگری کنند و بیش از پیش، احساس خستگی کنند. همه اینها سبب می‌شود تا حدی یادگیری دانش‌آموزان کاهش یابد.

یک فرد افسرده، همیشه دنیا را غبارآلود می‌بیند. هنگام آلودگی هوا، دنیا در نظر بیمار افسرده، غبار‌آلودتر و تیره‌ و تارتر و قدرت تصمیم‌گیری او ضعیف‌تر می‌شود و احساس می‌کند که بی‌انرژی، بی‌حوصله و خسته است. این عوامل سبب می‌شوند که در این بیمار، افسردگی شدیدتر شود.

در افراد مضطرب نیز نگرانی نسبت به آینده تشدید می‌شود و بعضی علایم جسمی مانند تپش قلب نیز به طور شدیدتری بروز می‌کند.مبتلایان به وسواس هم به احتمال زیاد، نگرانی‌های مضاعفی پیدا خواهند کرد. چنین افرادی همیشه به جسم خود توجه زیادی دارند و در شرایط آلودگی هوا، دائما فکر می‌کنند که بیمار شده‌‌اند. همین احساس، سبب تشدید بیماری وسواس در آنها می‌شود و دچار نوعی «خود بیمارانگاری» خواهند شد.

راه‌حل‌ چیست؟

نکته مهم، این است که مردم باید سایر منابع استرس‌زا را تعدیل کنند. به عنوان نمونه، تا حد امکان، استرس خود در مورد شغل یا ترافیک را کاهش دهند. علاوه بر آن، بهتر است تا حد امکان، ساعت‌های استراحت و خواب خود را افزایش دهند؛ به فعالیت‌های ورزشی و بدنی متناسب در فضاهای بسته بپردازند و مایعات بیشتری بنوشند، به خصوص آب‌میوه‌های طبیعی. البته نوشیدن همه مایعات در چنین شرایطی خوب است، چون روند خروج سموم را از بدن افزایش می‌دهد، علاوه بر نوشیدن مایعات، باید بیشتر از میوه‌ها و سبزی‌های تازه در چنین روزهایی استفاده کرد.

در درجه اول، خانواده‌ها نباید اجازه بازی کردن بیرون از خانه را به کودکان خود بدهند، چون هر چه شدت تنفس بیشتر باشد، میزان آلاینده‌ها در ریه آنها بیشتر می‌شود.

بهتر است خانواده‌ها در چنین شرایطی کودکان خود را در خانه سرگرم کنند.

خانواده‌ها در این شرایط باید «دور هم بودن» را افزایش دهند. نباید هر کسی به فکر خودش باشد.

در خانه باید از هواسازها و تهویه‌هایی استفاده کنند که میزان آلاینده‌ها را بکاهد.

خواب کودکان را بهتر از قبل تنظیم کنند و تا حدامکان از مواد غذایی مضر مانند چیپس و پفک، شکلات، کاکائو، بسـتنی صنعتی، نوشابه، مواد غذایی کنسرو شده، نوشیدنی های اسانس دار، سوسیس و کالباس، قند و شکر استفاده نکنند، چون در غیر این صورت به جای یک آلاینده، دو آلاینده وارد بدن خواهد شد!

در زمان آلودگی هوا توصیه می‌شود:
1-بهترین تدبیر، محافظت فیزیکی است که در این خصوص زندگی در مناطق دارای هوای سالم توصیه

می شود، لذا در صورتیکه برای شما مقدور است از شهرهای دارای هوای آلوده به مناطق دارای هوای سالم مهاجرت نمایید.

2- در مواقعی که آلودگی هوا در حد هشدار است از منزل خارج نشوید.

3-در چنین مواقعی یک مسافرت چند روزه به یک نقطه خوش آب و هوا را در برنامه خود قرار دهید.
4-هنگام خروج از منزل، حتی الامکان مدت زمان کمتری در فضای باز و آلوده حضور داشته باشید و در این مدت از ماسک های استاندارد دارای فیلتر استفاده نمایید.

5- شستشوی مرتب مجاری تنفسی مخصوصاً پس از بازگشت به منزل
6- مصرف عرق بارهنگ برای تقویت ریه.

7- آلو بخارا و کدو (حلوایی یا خورشتی) به اشکال مختلف مصرف نمایید.

8-مصرف پرتقال شیرین به شرط آنکه در دستگاه گوارش رطوبات اضافی وجود نداشته باشد.

9- چای دارچین را هر روز یک لیوان بنوشید.

10- ماءالشعیر طبی میل نمایید.

11-پیاز پخته و سیر پخته در وعده های غذایی مصرف نمایید.

12- وقتی سموم هوا جذب بدن می گردند کبد باید آن را سم زدایی کند، مصرف مقویات کبد توصیه می شود. برای تقویت کبد، خوردن سیب و انار توصیه می گردد. سیب بالخاصیه مقوی کبد است و انار خاصیت دفع سموم دارد.
13- مصرف روزانه یک لیوان آب سیب نافع است. هر روز 2 عدد سیب شیرین را با پوستش میل کنید.

14- روزانه یک تا دو عدد انار بزرگ رسیده را به طور کامل میل نمایید.

15-مصطکی رومی به عنوان ادویه، در پخت و پز غذا استفاده کنید.

16- عرق کاسنی را به همراه عرق شاطره به نسبت دو سوم به یک سوم روزانه یک استکان میل کنید.

17-- مصرف ماء الجبن (آب پنیر ) به صورت مداوم روزانه یک لیوان با توجه به خاصیت سم زدایی آن، بسیار موثر می باشد.

خواص ماء الجبن:

خاصیت اصلی آن سم زدایی از کل بدن است و به دلیل نفوذ سریع در تمام عروق انتهایی و ریز بدن، کل بدن را از اخلاط غلیظ و گرفتگی عروق ریز پاکسازی می کند. به همین دلیل در درمان انواع لکهای پوستی، انواع سده ها، انواع سوء مزاجها و انواع اختلالات خلقی مفید است. با توجه به اینکه امروزه به دلیل آلودگی هوا و انواع غذاهای کارخانه‌ای میزان سموم موجود در خون و کبد زیاد است توصیه می‌شود افراد سالم نیز به نوشیدن آن مداومت داشته باشند.

دستور تهیه ماء الجبن (آب پنیر(

یک کیلو شیر(طبیعی) را جوشانده بلافاصله بعد از جوش آمدن شعله را خاموش کرده و دو سوم استکان سکنجبین ترش یا سرکه خانگی در آن بریزید و کمی صبر نمائید تا شیر به اصطلاح بریده شود. اگر شیر بریده نشد،می توانید چند قاشق غذاخوری دیگر سرکه خانگی به آن اضافه نمائید تا بریده شود.سپس شیر بریده شده را درون کیسه پارچه ای ریخته و آبگیری نمائید. به آب حاصل از این فرایند ماء الجبن می گویند. پس از فشردن کیسه پارچه ای برای گرفتن ماء الجبن خواهید دید که یک کف سفید روی آب نقش می بندد که باید این کف گرفته شود.میزان مصرف ماء الجبن بدین صورت است:روزانه یک لیوان بزرگ(250 cc) ناشتا میل شود. در صورتی که بیمار مشکل معده داشت باید ابتدا معده را اصلاح کند سپس مصرف ماء الجبن را آغاز نماید یا می تواند همزمان با اصلاح معده مصرف را شروع کند. در صورت مشاهده استفراغ یا روان شدن معده باید گفت که این موارد طبیعی است و نوعی سم زدایی از بدن می باشد.

توجه:
1- می توانید یک جلسه برای سه روز ماء الجبن آماده نمائید. ماء الجبن باید ولرم مصرف شود.
2- برای هم زدن آن بهتر است از چوب انجیر که سرش کوبیده شده است استفاده شود. در صورت عدم امکاناز قاشق چوبی استفاده شود.
3- مدت مصرف 2 ماه در صورت نیاز تا 6 ماه ادامه می یابد.
4- مقدار مصرف قابل تغییر است.
5- در صورتیکه علائم غلبه سودا دارید، 2 قاشق افتیمون را در یک پارچه بسته و 5 بار به مدت 2 ثانیه در شیر در حال جوشیدن زده شود.
6- مصرف در همه سنین بلامانع است.

تذکر:

-داشتن تغذیه سالم مهمترین و موثرترین عامل داشتن یک کبد سالم است که نقش کلیدی در سم زدایی دارد. ساکنین شهرهای بزرگ و صنعتی باید تغذیه سالم داشته باشند تا کبدشان همواره از قدرت کافی جهت سم زدایی برخوردار باشد.