بن تن، باربی، انگری برد، باب اسفنجی، لاک پشت‌های نینجا، مرد عنکبوتی و… شخصیت‌هایی هستند که این روز‌ها دنیای کودکان و نوجوانان ما را تسخیر کرده‌اند و فرزندان ما، نه‌تنها با این نماد‌ها بیگانه و غریبه نیستند؛ بلکه این نام‌ها و تصاویر به بخشی از دلبستگی‌های آنان تبدیل شده است. چرا که تصاویر این شخصیتهای به ظاهر کارتونی و در واقع نماد فرهنگ آمریکایی، همه جا از تصویر روی لباس، رختخواب، بشقاب، لوازم‌التحریر و اسباب بازی‌ها گرفته تا شهربازی‌ها هر لحظه پیش روی فرزندان ما است؛ به طوری که فرزندان ما با آنها انس گرفته و درمیان انبوه تصاویر، اسباب بازی‌ها و کارتون‌های تلویزیونی شانس انتخاب با این تصاویر یار است.
در سال‌های اخیر استقبال از لوازم‌التحریرهایی که در آنها از این تصاویر استفاده شده؛ سبب نگرانی‌ها و اعتراضاتی توسط کار‌شناسان و خانواده‌ها و درخواست برای استفاده از تصاویری که با فرهنگ ایرانی و اسلامی شده همخوانی دارد؛ شده است؛ اما به‌راستی این تصاویر تا چه اندازه می‌تواند بر شخصیت و آینده فرزندان ما موثر باشد؟ آیا نگرانی کار‌شناسان از میزان تاثیر این تصاویر بر اذهان و آینده فرزندان ما با نوعی اغراق همراه است؟
تصاویر در کودکی در ضمیر ناخودآگاه حک می‌شوند
یکی از عوامل محیطی و اجتماعی تاثیرگذار بر تربیت انسان‌ها، منابع اطلاعاتی هستند و از آنجا که تصاویر، نوشته‌ها و اشیا پیرامونی هم به نوعی منبع اطلاعاتی محسوب می‌شوند، می‌توانند سبب تربیت نسلی شوند. امروزه تاثیر و ضبط تصاویر بر ضمیر ناخودآگاه در دوران کودکی و بروز و ظهور در بزرگ‌سالی مسئله‌ای است که توسط یافته‌های علمی اثبات شده و دانشمندان با تکیه بر این کارکرد ضمیر ناخودآگاه به تعریف روش‌های آموزشی و تربیتی جدید با تکیه بر این یافته پرداخته‌اند.
از یکی از علما پرسیدند: «اگر روی لباسی حروف انگلیسی نوشته شده باشد بد‌تر است یا اگر تصویر حیوان داشته باشد؟ ایشان بلافاصله فرمودند: «حروف انگلیسی بد‌تر است»؛ چرا؟ کمی فکر کنید.
به این روایت دقت کنید: «خداوند به یکی از پیامبران وحی فرستاد که به مؤمنین بگو: لباس‌هاى دشمنان مرا نپوشید و از خوراک‌هاى دشمنانم نخورید و به راه و روش دشمنان من رفتار نکنید که در این صورت شما نیز مانند آنان دشمنان من خواهید بود.» (وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۳۸۵)
پیام شخصیتهای کارتون برای فرزندان ما
هرکدام از این شخصیتهای کارتونی که با اهداف خاص و بر اساس نظرات کار‌شناسان و روان‌شناسان کودک و برای تاثیر بر پنهان‌ترین جنبه شخصیت هر انسانی یعنی ضمیر ناخود آگاه طراحی شده؛ دارای پیام مختص به خود هستند، پیامی که هرروز با دیدن تصاویر دفتر‌ها و کیف‌ها و... خود و دوست همکلاسی‌شان بیشتر و بیشتر در عمق جانشان نفوذ می‌کند. پیام‌هایی با این مضمون:
اگر می‌خواهی جلب توجه کنی باید مثل باربی تمام جذابیت‌های خود را برای همه ارائه کنی. ارتباط با جنس مخالف بد نیست؛ دختر و پسر با هم هیچ تفاوتی ندارند.
دنیا بر مدار شانس و جادو پیش می‌رود.
دنیا منجی می‌خواهد و بهتر از منجیان غربی کسی نیست.
موسیقی و ساز و آواز هرچه بیشتر باشد زندگی بهتری خواهی داشت.
خجالت در زمینه عشق معنا ندارد راحت باش.
فربد فدائی کار‌شناس روان‌شناسی در این خصوص می‌گوید: «معمولا کودکان از طریق چیزهایی که می‌بینند مطالبی را یاد می‌گیرند و تمام تصاویر را در ذهن خود نگه می‌دارند و شاید کارهایی را که قهرمان‌های آنها انجام می‌دهند را الان انجام ندهند؛ اما در فرصت‌های دیگر تلاش خواهند کرد تا خود را شبیه آنها کنند. این موضوع باعث می‌شود تا کودکان به جای همانندسازی با مادر، با تصاویری که میبیند همانندسازی کنند و این تصویر به ایده آل آنها تبدیل می‌شود و در سنین بالا‌تر به سمت پیروی از این تصاویر خواهند پرداخت و تاثیرات منفی بر آنها خواهد داشت.»
وی در ادامه اظهار می‌دارد: «متاسفانه خانواده‌ها در خصوص تاثیرات منفی این تصاویر روی کیف و وسایل کودکانشان بی‌اطلاع هستند و اگر اطلاعی داشتند هیچ وقت اقدام به خرید اینگونه وسایل نمی‌کردند.»
تهاجم فرهنگی جدید دشمن
لاله افتخاری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی، در رابطه با درج تصاویر شخصیتهای غربی روی لوازم‌التحریر دانشآموزان می‌گوید: «طی سال‌های اخیر تهاجم فرهنگی دشمن بازار لوازم التحریر را هدف قرار داده است که این موضوع برای دانشآموزان به ویژه در مقطع دبستان خطرناک است؛ چراکه آنها را از همان سنین کودکی با شخصیتهای غربی عجین می‌کند. در سال ۷۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای را برای مقابله با درج تصاویر غربی روی لوازم‌التحریر داشت که متاسفانه در جهت اجرایی‌شدن این مصوبه تلاشی صورت نگرفت و با گذشت ۱۳ سال حرکت در این زمینه بسیار کند بود.»
حرکت به سوی استفاده از لوازم‌التحریر ایرانی اسلامی
فرهنگ دینی ما مملو از الگوهایی است که قابلیت ارائه در عرصه بین‌المللی و به خصوص در کشورهای اسلامی را داشته و نیاز امروز ما را در زمینه شخصیتگرایی و الگوخواهی تامین می‌کنند. الگوهای اسلامی ما می‌توانند مروج این تفکرات باشند:
توجه به خدا در لحظات مختلف
توجه به جهان دیگر در کنار توجه به دنیا
توجه به اجتماع در کنار توجه به خویش
مبارزه در راه خدا
آرامش قلبی
توجه به دانش واقعی خوشبختانه چند سالی است که استفاده از تصاویر شهدا، قهرمانان، نماد‌ها و کارتون‌های ایرانی _ اسلامی روی لوازم‌التحریر دانشآموزان مرسوم شده و تولیدات خوبی در این زمینه به بازار آمده است؛ تصاویری مانند کاراکترهای مروج حجاب ثنا و ثمین که توسط موسسه خیبر طراحی شده و استفاده از تصاویر برنامه‌های کودک مانند کلاه قرمزی و پسر خاله و شخصیتهای کارتون شکرستان و… که مورد استقبال دانشآموزان قرار گرفته است.
بلندشدن صدای فریاد دشمن
با وجود آنکه این اقدام حرکت نویی است و نیاز به گذشت زمان برای حمایت و مقبولیت از جانب مردم را دارد؛ اما دشمنان که به کوچک‌ترین اقدامی درجهت ترویج و بسط تفکرات دینی حساس هستند به این اقدام هوشیارانه و آگاهانه متولیان فرهنگی واکنش نشان دادند.
چنانچه دویچه‌وله (رادیو صدای آلمان) با انتشار گزارش خبری به تخریب لوازم‌التحریر تولید شده با شاخصه‌های اسلامی ـ ایرانی پرداخت و استفاده از تصاویر شهدای جنگ و شهدای هسته‌ای و سریال‌های مانند مختارنامه و حضرت یوسف(ع) روی لوازم‌التحریر را محکوم به شکست دانست که بلندشدن صدای فریاد دشمن و اظهار ناراحتی در این زمینه خود نشانه‌ای از درست‌بودن این جریان دارد.
راهکارهای جایگزینی لوازم‌التحریر ایرانی
در پایان باید این نکته را در نظر داشت که به دلیل اشباع بازار با لوازم‌التحریرهای منقوش به این تصاویر و با طبع انس‌گرفتن دانشآموزان با این تصاویر دور و جایگزین‌کردن این تصاویر با نمادهای ایرانی_اسلامی نیاز به زمان و تدبیر خانواده‌ها دارد. به گفته کار‌شناسان والدین دقت کنند نباید به یکباره و دفعی و با اجبار تصاویر شخصیتهای منفی را از اتاق کودک برداشته و سراغ این تصاویر بروند. به طورمثال در ابتدا برای خرید ۴ دفتر، سه دفتر را مطابق میل و اشتیاق کودک بخرند و یکی از دفا‌تر را با تصویر مثبت؛ اما زیبا و جذاب انتخاب کنند. جایگزینی یکی از راه حل‌های مناسب برای ازبین‌بردن تاثیر‌های غلط و منفی قبلی است.
راه دوم این است که در تشویق‌هایی که برای کودکان و نوجوانان قرار می‌دهیم، لوازمی را که تصاویر آن مثبت و بار فرهنگی ایرانی و اسلامی دارد تهیه و به عنوان هدیه به وی بدهیم؛ هدیه یکی از علاقه‌مندی‌های کودک است، زیرا احساس می‌کند کار بزرگی انجام داده و هدیه گرفته است و آن را به‌عنوان سند افتخار خود می‌داند. پس به آن هدیه علاقه‌مند می‌شود.
سوم اینکه با زبان و ادبیات ساده کودکانه کم‌کم آثار بد و منفی برخی تصاویر‌ها را برای فرزندمان توجیه کنیم و مطمئن باشیم اگر توضیحات مناسبی به فرزندمان بدهیم نه‌تنها آنها خود کمتر به سراغ این لوازم‌التحریر می‌روند که در مواردی دیده شده که دوستان خود را نیز از این کار منع می‌کنند.