اقتصاد

کارنامه اقتصادی- تولیدی انقلاب اسلامی

در هفته گذشته اشاره شد که انقلاب در کانون یک مبارزه اقتصادی قراردارد و در چنین شرایطی هرچه اقتصاد یک کشور از پتانسیل تولیدی بالاتری برخوردار باشد، امکان مقاومت اقتصادی بیشتری را در شرایط سخت و یا به تعبیری در شرایط اقتصاد مقاومتی خواهد داشت.برخی بر این باورند که اقتصاد به‌جامانده از پهلوی خود عاملی در راستای عقب‌ماندگی و وابستگی بوده وتلاش برای اصلاح آن ساختار اقتصادی و رسیدن به یک ساختار تولیدی در اقتصاد، کاری بس دشوار است.
ابوذر سالاری- در هفته گذشته اشاره شد که انقلاب در کانون یک مبارزه اقتصادی قراردارد و در چنین شرایطی هرچه اقتصاد یک کشور از پتانسیل تولیدی بالاتری برخوردار باشد، امکان مقاومت اقتصادی بیشتری را در شرایط سخت و یا به تعبیری در شرایط اقتصاد مقاومتی خواهد داشت.برخی بر این باورند که اقتصاد بهجامانده از پهلوی خود عاملی در راستای عقبماندگی و وابستگی بوده وتلاش برای اصلاح آن ساختار اقتصادی و رسیدن به یک ساختار تولیدی در اقتصاد، کاری بس دشوار است.

مطالعه زیر بخشی از تفاوتهای ایجاد شده پس از انقلاب اسلامی در حوزه اقتصاد تولید محور را نشان میدهد:

 کشاورزی و دامداری

بخش کشاورزی از مهمترین و استراتژیکترین بخشهای اقتصادی کشور است. در حیطه کشاورزی و دامداری، طبق آمار رسمی دولت در سال ۱۳۵۶، دولت فقط توانایی تأمین مواد غذایی مردم خود برای ۳۳ روز در سال را داشت و مجبور بود باقی مواد غذایی را از خارج وارد کند. برای مثال مرغ را از فرانسه، تخممرغ را از اسرائیل، سیب را از لبنان، پنیر را از دانمارک و... وارد میکرد اما هم اکنون کشورمان بهرغم دوبرابر شدن جمعیت، به مرز خودکفایی رسیده است، بهگونهای که با توجه به اینکه تولید گندم در سال ۱۳۵۶، ۱/۵ میلیون تن بوده و کشور ما سالها از بزرگترین واردکنندههای گندم در دنیا محسوب میشده از سال ۸۳ با تولید بیش از ۱۴میلیون تن- بعد از چهل و اندی سال- توانست به خودکفایی در عرصه این محصول استراتژیک دست یابد. این روند در اکثر محصولات استراتژیک کشور در بعد از انقلاب طی شده است بهگونهای که براساس گزارشهای سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد - فائو- ایران رتبه نخست صادرات بسیاری از محصولات کشاورزی را در میان کشورهای خاورمیانه داراست.

 وضعیت روستاها

فقر و نابسامانی جوامع روستایی از مسائل و معضلات مهم و اساسی کشورهای توسعهنیافته و در حال توسعه بهشمار میرود، به همین جهت برخلاف رژیم گذشته که تنها به توسعه و آبادانی تهران و شهرهای بزرگ اکتفا میکرد، بعد از پیروزی انقلاب، توجه به روستاها و مناطق محروم کشور برای دولت و برنامهریزان از اولویت خاصی برخوردار شد. از جمله: افزایش تعداد مراکز بهداشتی و درمانی روستایی، برقرسانی به روستاها و مناطق محروم و ایجاد تأسیسات زیربنایی از قبیل توسعه شبکه راههای روستایی، مخابرات و...

صنایع

در بخش صنعت، کشوری که قبل از انقلاب تقریباً تمام کالاهای صنعتی خود را از خارج وارد میکرده و معدود کالاهای ساخت داخلش نیز عموماً از کیفیت و مرغوبیت پایینی برخوردار بوده، هماکنون در بسیاری از زمینهها به تولیدکننده تبدیل شده و تولیداتش نیز در بسیاری از موارد، از جهت کیفیت و استاندارد، قابل رقابت با مشابه خارجی میباشد و در برخی از صنایع همچون صنایع ساختمانی سالهاست که به مرز خودکفایی رسیده است. جمهوریاسلامی وارث صنعتی است که میزان وابستگی آن به خارج بسیار زیاد بوده، به همین سبب صنایع کشور پس از انقلاب، به دلیل محاصره اقتصادی و تأمین نشدن مواد اولیه و واسطهای، دچار رکود شدید شد. از سوی دیگر، صاحبان و مالکان این صنایع که آنها را با استفاده از اعتبارات بانکی تأسیس کرده بودند، از کشور خارج شدند. دولت توانست پس از انقلاب در زمینه کاهش وابستگی شدید به مواد اولیه وارداتی، کالاهای سرمایهای خارجی، تخصصهای فنی و اطلاعات و دانش فنی خارجی که تهدیدی برای صنعت بهشمار میرود، اقدامات در خور توجهی انجام دهد. به همین علت پس از انقلاب اسلامی، ظرفیتهای وسیعی در کشور پدید آمد و تولید مواد اولیه، ایجاد صنایع تبدیلی، صنایع تکمیلی و پرکردن حلقههای مفقوده صنعت جدی گرفته و گامهای بلندی در این راه برداشته شد که از جمله آنها میتوان به: تقویت و گسترش صنایع پتروشیمی، پیشرفتهای فراوان در عرصه صنایع موشکی و مخابراتی، تخصص در زمینه سدسازی، انجام صددرصدی کارها در صنایع نفت و گاز و... اشاره نمود.

 صنایع نظامی

ایران که قبل از انقلاب تقریباً تمام تسلیحات نظامی خود را از خارج وارد میکرد، در زمره یکی از کشورهای تولیدکننده تسلیحات پیشرفته نظامی در جهان قرار گرفته و در کنار کشورهایی چون هند، برزیل و یوگسلاوی مطرح شده است و تولیدات خود را به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر میکند که تولید محصولات الکترونیکی و راداری، ادوات و تجهیزات خاص از این جمله است. اکنون ایران در زمینه صنایع زرهی و ساخت انواع نفربر در بین ده کشور برتر دنیا قرار گرفته است.

 برق

برقرسانی یکی از افتخارآمیزترین فعالیتهای اقتصادی نظام پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. در حال حاضر ۱۰۰ درصد ساکنین شهرها و ۱۰۰درصد ساکنین روستاهای بالای ۲۰ خانوار از نعمت برق برخوردارند که این امر در تمام خاورمیانه و آسیا بینظیر است.

 پتروشیمی

ظرفیت تولید مواد پتروشیمی کشور در سال ۱۳۸۹ به بیش از ۱۶ برابر ظرفیت تولید سال ۱۳۵۷ افزایش یافته است. صادرات پتروشیمی در سال ۱۳۵۷ حدود6/0 میلیون تن به ارزش ۴۶ میلیون دلار بوده است که در پایان سال۱۳۶۷ به 27/0 میلیون تن به ارزش ۲۶ میلیون دلار و در سال ۱۳۸۹ به
 3/17 میلیون تن به ارزش ۱۱۲۱۷ میلیون دلار رسیده است. همچنین مقدار فروش داخلی صنایع پتروشیمی از57/0 میلیون تن در سال ۱۳۵۷ با رشد حدود ۱۸ برابری به 2/10 میلیون تن در سال ۱۳۸۹رسیده است.

 تولید سیمان

تولید این محصول استراتژیک در صنعت ساخت و ساز از ۷۵۹ هزار تن در سال ۱۳۴۲ به ۶۱میلیون و ۶۹۰هزارتن در سال ۱۳۸۹ بالغ شده است که حاکی از افزایش ۸۱ برابری میباشد. شایان ذکر است که تولید سیمان در سال ۱۳۵۵ حدود ۶ میلیون و ۵ هزارتن بوده است.

 فولاد

میزان مصرف فولاد کشور از حدود ۳۹۰هزارتن در سال ۱۳۵۷ به ۱۳ میلیون تن در سال ۱۳۸۵ و ۱۷میلیون تن در سال ۱۳۸۹ رسیده است که بیانگر رشد اقتصادی مناسب در زیرساختها میباشد.

 آب

در سال ۱۳۵۷ میزان تولید آب ۵/۱ میلیارد مترمکعب و تعداد انشعاب ۷/۲ میلیون بود اما این رقم در سال ۱۳۷۷ به ۹۷۶/۳ میلیارد مترمکعب و ۷ میلیون فقره انشعاب افزایش یافت. آمارها در پایان سال نشان میدهد که انشعاب آب ۶۵۰ شهر را تحتپوشش قرار داده است؛ یعنی ۴۳ میلیون نفر در پوشش مصرف آب شهری و روستایی قرار گرفتهاند. در سال ۱۳۸۵، بیش از ۵ میلیارد و ۹۴ میلیون مترمکعب آب در مناطق شهری شرکتهای آب و فاضلاب شهری و بیش از یک میلیارد مترمکعب آب در مناطق روستایی شرکتهای آب و فاضلاب روستایی تولید شده است. در مناطق شهری، طول شبکههای توزیع آب، حدود ۱۲۰ هزار کیلومتر و تعداد انشعاب آب بیش از ۱۰ میلیون فقره بوده است. در مناطق روستایی، طول شبکههای توزیع آب، حدود ۱۲۰ هزار کیلومتر و تعداد انشعاب آب، بیش از ۳ میلیون فقره بودهاست.

 توسعه مخابرات و تلفن

آمار دقیق تلفنهای کشور در سال ۱۳۵۷، ۸۵۰ هزار شماره بود، در حالی که این رقم در مرداد ماه سال ۸۲ به ۵۹۹/۱۳ میلیون شماره رسید و تا آخر تابستان امسال بالغ بر ۲۳۴۱۹۵۸۶ شماره بوده است. تولید تجهیزات مخابراتی تا پیش از انقلاب، تنها به تولید سوئیچهای الکترونیکی EMD و دستگاههای مخابراتی رومیزی و برخی از دستگاههای مخابراتی محدود بود، اما پس از انقلاب – بهخصوص پس از سال ۶۸ - تغییرات شگرفی در فناوری تولید تجهیزات مخابراتی صورت گرفت. شبکه فیبرنوری یکی از مهمترین تحولات است. در کنار توسعه و گسترش تلفنهای واگذارشده تلفن همراه تا مرداد سال ۱۳۸۲ به ۲۵۲۱۶۴۹ خط رسید. این تعداد تا پایان تابستان سالجاری به ۲۰۷۸۶۸۸۰ خط رسید که انتظار میرود تا پایان سال به ۲۶۰۰۰۰۰۰ برسد. همچنین راهاندازی شبکههای اطلاعرسانی و اتصال به بزرگراههای اطلاعاتی همچون اینترنت نیز از خدمات انقلاب در بخش مخابرات کشور است.

 تحولات در بخش راه و ترابری

به اعتقاد کارشناسان، پیشرفت در صنعت حمل و نقل کشور، انقلابی در این بخش محسوب میشود زیرا در طول ۲۵ سال پیش از پیروزی انقلاب ۹۰ هزار کیلومتر راه آسفالتی و شوسه روستایی و ۷۶هزار کیلومتر جاده و راه اصلی و فرعی در شهرهای گوناگون احداث شده بود ، درحالی که در سال ۵۷ مجموع راههای اصلی و فرعی کشور حدود ۳۶ هزار کیلومتر بود، حال آنکه در پایان سال ۱۳۸۵ مجموع راههای اصلی و فرعی کشور حدود ۱۰۰۷۱۹۸ کیلومتر بوده است. در شبکه ریلی کشور نیز در حال حاضر ۶۱۰۰ کیلومتر شبکه اصلی و بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر شبکه فرعی راه آهن وجود دارد و در واقع به همت متخصصان داخلی سالانه ۶۰۰ کیلومتر راه آهن احداث میشود که در آینده نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر امکان افزایش دارد و در بخش حمل و نقل هوایی نیز توسعه چشمگیری صورت گرفت. در سال ۸۱ بالغ بر ۲۰ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از طریق فرودگاههای کشور جابهجا شدهاند؛ این رقم در سال ۱۳۸۵ به ۲۶۱۱۱۹۲۰ نفر رسیده است. دستیابی متخصصان داخلی به توانایی پیشرفتهترین سطح تعمیر اساسی (اورهال) هواپیماهای پهنپیکر یکی از موارد پیشرفت در صنعت هواپیمایی است. ساخت هواپیماهای ایران ۱۴۰ با هزینه هر فروند ۵/۸ میلیون دلار و توانایی ساخت ۱۲ فروند در هر سال، نمونه چشمگیری از پیشرفتهایی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته است. ساخت هواپیماهای آموزشی، بالگرد و هواپیماهای بدون سرنشین از هواپیماهای ۴ نفره
«فجر-۳» از دیگر عملکردهای سازمان صنایع هواپیمایی است. تأسیس فرودگاه
ها در مناطق دورافتاده و محروم کشور از امتیازهای کشور پس از پیروزی انقلاب است.

https://shoma-weekly.ir/tft5ss