آیت الله جوادی آملی- مَثَلی که در بخش پایانی سوره مبارکه «فتح» آمده این است، اینها که ما گفتیم نفوذناپذیر هستند، بله! اگر نفوذناپذیر هستند باید یک پایگاه مستقل داشته باشند، اگر کسی روی زمین لرزان باشد، این نمی‌تواند بگوید نه شرقی نه غربی! هر بادی بیاید این را می‌اندازد، باید جایی باشد که بتواند بگوید نه شرقی نه غربی! فرمود اولاً اینها مثل آن بذری هستند که رفتند در دل خاک و ریشه پیدا کرده است؛ این اگر تنها بخواهد بیاید بالا، می‌شود تک‌برگ که قدرت مقاومت ندارد. باید از پایین تا بالا ـ نه دو طرف، بلکه چهار طرف ـ جوانه هایی بزند و بِروید که این را تأیید کند، از ریشه او کمک بگیرد، از راه هوایی که خودش استنشاق می‌کند به او عطا کند؛ این تعاطی متقابل و موازِرَت متقابل، هر کدام بار دیگری را به دوش می‎گیرند، این می‌شود یک درخت تنومندی که هیچ چیزی این را تکان نمی‌دهد.

در کتاب شریف تحف العقول است که یک مسیحی با وضع زیبا و لباس تمیزش وارد مدینه شد. یکی از افراد مَدنی به حضرت عرض کرد که «مَا أَعْقَلَ هَذَا»؛ عجب آدم متمدّنی است؟! حضرت فرمود: «مَه»؛ ساکت باش! او لباس زیبا دارد، بدن تمیز دارد، «الْعَاقِلَ‏ مَنْ‏ وَحَّدَ اللَّهَ»؛ او که در دام تثلیث است عاقل نیست، او که متمدّن نیست. شما یک قیافه خوبی یا یک لباس خوبی دیدی، همین! ساکت باش! «إِنَّ الْعَاقِلَ‏ مَنْ‏ وَحَّدَ اللَّهَ» (۲) این منطق استقلال می‌آورد، نفوذناپذیری می‌آورد، عظمت می‌آورد، روی پای خود ایستادن می‌آورد. همین روی پای خود ایستادن را این آیه به صورت مَثَل ذکر کرده است.

۱- تفسیر سوره فتح تاریخ1395/03/12