امام محمدتقی علیه السلام در بیانی موجز و شیوا میفرمایند : «مَن وَعَظَ اَخاهُ سِرًّا فَقَد زانَهُ، وَ مَن وَعَظَ عَلانیهً فَقَد شَأنَهُ»
"هرکس برادرش را پنهانی پند دهد، او را آراسته و هر که او را آشکارا موعظه کند، بدنام و بی آبرویش کرده است."
دین اسلام تاکید فراوانی بر توجه به اصلاح و کمال جامعه در کنار اصلاح فردی دارد. لذا مهمترین عمل در کلام مولای متقیان امر به معروف و نهی از منکر شمرده می شود. این دو واجب یعنی توجه دقیق به اطرافیان و جامعه داشتن و بی تفاوت نبودن. اما همین مساله مهم اگر درست انجام نشود نه تنها اثرگذار نیست بلکه ممکن است تاثیر معکوس داشته باشد. اگر شما عیب یا مشکل فردی را در ملأ عام و پیش دوستانش گفتید هم آبروی او خدشه دار میشود، هم اثربخش نیست و هم کینه و کدورت و عناد می آورد.
لذا امام جواد (ع) فرمودند تذکر، جا دارد و جای آن در خفا و به دور از انظار است در غیر آن میشود تذکر بیجا! لذا مولای متقیان نیز میفرمایند: «نُصحُکَ بَینَ الملأ تقریعٌ» نصیحت کردن تو در میان جمع، کوبیدن و تحقیر است.
نکته مهم دیگر اینکه گاهی ما این روایات را میخوانیم، میشنویم، تأمل میکنیم و بعضا عمل هم میکنیم اما ممکن است اینها را فقط حمل بر مراودات خارج از منزل نماییم. در حالی که مهمترین جایی که باید این کلام شریف امام نهم را سرلوحه و نصب العین قرار دهیم در روابط خانواده است. متاسفانه در بسیاری از خانواده ها میبینیم که به راحتی و در پیش چشم فرزندان و حتی سایر اقوام زوجین به عیب جویی و تذکر به هم اقدام میکنند! در حالیکه اینکار حتی جلوی دیدگان فرزندان رفتاری کاملا غلط است. حتی در رابطه با فرزندان نیز همین مساله صادق است. نباید عیب فرزندان را جلوی دیگران و حتی نزد فرزندان دیگر مطرح کرد وگرنه نتیجه عکس خواهد داشت.
