اگر صاحب ملک شرط کرده باشد که فقط خود او استفاده نماید که تکلیف روشن است و حق چنین کاری را ندارد؛ اما اگر چنین شرطی نشده باشد و بخواهد به زیادتر از مبلغی که اجاره کرده اجاره بدهد نظرات فقها کمی متفاوت است.
آیات عظام امام، اراکی، فاضل، تبریزی، وحیدخراسانی و بهجت معتقدند:
اگر بخواهد به زیادتر از مقداری که اجاره کرده، آن را اجاره دهد دو راه دارد.
1- باید در آن کاری مانند تعمیر یا سفیدکاری انجام دهد.
2- به غیر جنسی که اجاره کرده، آن را اجاره دهد.
آیات عظام مکارم و سیستانی حتی در اجاره به غیر جنس اجاره شده نیز انجام کار اضافی را لازم می‌دانند. آیات عظام گلپایگانی و صافی همین نظر را دارند البته بنا بر احتیاط واجب.
چند نکته:
- اجاره به غیر جنس یعنی چه؟ یعنی برای مثال مغازه‌ای را به مبلغ دو میلیون اجاره می‌کند و سپس آن را در ازای دریافت مقادیری طلا یا اجناس دیگر به دیگری اجاره بدهد.
- امام صادق(ع) می‌فرمایند: «دوست ندارم آسیابی را اجاره کنم و همان آسیاب را با قیمتی بیشتر به دیگری اجاره دهم، بی آنکه در این میان لااقل ضمانتی بر عهده گرفته یا در آن آسیاب کار تازه‌ای انجام داده و آن را مجهزتر کرده باشم.» (وسائل الشیعه ج 13، ص 295)
- مطابق روایات وارده ائمه با واسطه غیر ضروری مخالف بودند. برای مثال وقتی برادر حضرت امام کاظم(ع) از آن حضرت پرسید: شخصی یک ماده غذایی را می‌خرد. آیا می‌تواند پیش از تحویل کالا آن را به دیگری بفروشد؟ امام فرمودند: «اگر بخواهد با سود بفروشد، نمی‌تواند. اما اگر به همان قیمت بفروشد، اشکال ندارد.»
(وسائل الشیعه، ج13،ص389)
