محمد اکبرزاده
ادوارد گرانویل براون، ایرانشناس انگلیسی، در هفتم فوریه ۱۸۶۲ در گلاسترشایر (1) به دنیا آمد. مسألهای که برای نخستین بار افکار براون را متوجّه دنیای شرق کرد، جنگهای روس و عثمانی در سالهای ۱۸۷۷ بود. او بعد از مسائل جنگ روس و عثمانی، به شرق شناسی علاقه مییابد. براون به یادگیری زبانهای عربی، فارسی و ترکی روی آورده، پس از أخذ درجه لیسانسِ علوم طبیعی، در سال ۱۸۸۴ نیز به گرفتن لیسانس زبانهای شرقی موفّق میشود. او طی اقامت در لندن، یعنی تا سال ۱۸۸۷، بر اثر آشنایی با برخی ایرانیان مقیم لندن، از جمله میرزا ملکم خان و سید جمال الدین اسدآبادی، علاقهاش به ایران فراوان، و این أمر باعث میشود تا به کشور ایران مسافرتی داشته باشد.
به اقرار بسیاری از مورخان و اندیشمندان، ادوارد گرانویل براون (2) از برجستهترین و پرکارترین کسانی است که در زمینه ایرانشناسی، تاریخ ادبیات ایران و تاریخ بابیت و بهائیت آثار درخور توجهی از خود به جای گذارده است و یکی از متخصصان فرقه بابیت و بهائیت به شمار میآید. وی در جریان مشروطه خواهی در ایران به حمایت از مشروطه خواهان برخاست و از آنها حمایت کرده و در این زمینه به نوشتن کتابی در زمینه روزنامه نگاری و شعر در عصر مشروطه پرداخت. او سفرهای متعددی به کشورهای شرقی، از جمله مصر، تونس، قبرس، ترکیه و ایران داشت و در این سفرها با برخی رهبران مذهبی بابیت و بهائیت، از جمله میرزا یحیی (صبح ازل) شاگرد و جانشین علی محمد باب، حسینعلی بهاء (رهبر فرقه بهائیت) و تعدادی از شاگردان و بزرگان فرقه بابیت و بهائیت دیدار داشت که باعث شد متون مهمی از عقاید باطلی از ایندو فرقه را که پیروان آن قصد نابودی آنها را داشتند بازنویسی نموده و چهره استعماری ایندو فرقه ظاله را نمایان نماید.
شیوه تحقیقی ادوارد براون
ادوارد براون، بر خلاف بسیاری از خاورشناسان غربی در بسیاری از نظریات خویش نسبت به قرآن، اسلام و شخصیت پیامبر اکرم، نگاه منصفانهایی دارد. شیوه و روش وی - برخلاف بسیاری از خاورشناسان غربی که نگاه تاریخیگری به فرقهها و مذاهب اسلامی داشتند- نگاهی سفرنامهای، نقلی و وقایع نگارانه است و در بیان افکار و اعتقادات فرقههای بابیت و بهائیت، توصیفی و نقلی مینگرد. برخلاف خاورشناسانی همچون دارمستتر، فان فلوتن و مارگلی یوت که در بیان نهضت و قیام محمد احمد سودانی، مختار ثقفی، کیسانیه و دیگر جریانهای مهدویت به جنبه تاریخیگری و بسترهای تاریخی موضوع میپردازند، به نقل دیدارها و گفت وگوهای شخصی با بابیان و بهائیان میپردازد و از قضاوتهای موافق یا مخالف، تا حد زیادی پرهیز میکند. به همین سبب، انسان در زمینه آشنایی با این فرقهها، از سخنان او اطلاعات خوبی میتواند کسب کند.
پاورقیها در دفتر نشریه موجود میباشد.
اندیشه