اقتصاد

نقش موتلفه اسلامی در تاریخچه قانون عملیات بانکی بدون ربا

یکی از این ابتکارات تاسیس صندوقهای قرض الحسنه برای اولین بار در ایران بود، این اقدام مبارک بعد ها مورد تشویق سایر مومنین سراسر ایران قرار گرفت به گونه ای که نمونه هایی از آن در سراسر کشور با محوریت مساجد و مومنین شکل گرفت.
تسنیم اصفهانی- پس از انقلاب اسلامی ایران یکی از بزرگترین اهداف و البته دست آورد های انقلاب حذف معادلات و عملیات بانکی ربوی از سیستم بانکهای کشور بود اما این دست آورد مهم یک شبه به دست نیامد و مدیون تلاشهای فراوان افراد و گروههای مختلف در طی فراز و نشیب های متعدد بود که نهایتا به تدوین قانون عملیات بانکی بدون ر‌با مصوب سال 1362 منجر شد اگر چه این قانون همه آنچه انقلابیون ایران در عرصه اقتصاد و بانکداری می خواستند نبود.

بیش از 15 سال قبل از تحقق انقلاب اسلامی ایران گروههای مبارز مسلمان تحت عنوان هیاتهای موتلفه اسلامی با هدف جامع تحقق جامعه نمونه اسلامی پا به عرصه وجود و مبارزه با رژیم ستم شاهی گذاشتند اما بر خلاف برخی گروههای دیگر این مبارزه صرفا جنبه سیاسی یا نظامی نداشت، بلکه در راستای آرمان بلند تحقق جامعه نمونه اسلامی در سایر ابعاد اجتماعی و اقتصادی نیز نوآوری هایی مبتنی بر ایده های بلند اسلامی داشتند.
یکی از این ابتکارات تاسیس صندوقهای قرض الحسنه برای اولین بار در ایران بود، این اقدام مبارک بعد ها مورد تشویق سایر مومنین سراسر ایران قرار گرفت به گونه ای که نمونه هایی از آن در سراسر کشور با محوریت مساجد و مومنین شکل گرفت.
پس از انقلاب، جمعیت موتلفه اسلامی اولین پیش گام تاسیس بانک اسلامی بود که با تلاش برای تجمیع کلیه صندوقهای قرض الحسنه در یک نظام جامع به کلی عاری از سود و بهره خواستار تاسیس این بانک بودن و امام رحمه الله علیه نیز از موافقان این حرکت بودند ولی با مخالفت دولت موقت تاسیس چنین بانکی ملغی شد و سازمان اقتصاد اسلامی که کماکان با همان نام فعالیت دارد جایگزین ایده بانک اسلامی گردید.
بعد ها همین اندیشه که چرا سیستم بانکی ما نباید اسلامی باشد و سوالاتی از قبیل ضرورت و چگونگی تشکیل بانک اسلامی همواره به عنوان یک مطالبه عمومی در جامعه انقلابی ایران ادامه یافت تا نهایتا در سال 1362 منجر به تدوین قانون بانکداری بدون ر‌با گردید.
این قانون در حقیقت برآیندی از خواست های مختلف موجود در جامعه اقتصادی کشور بود از کسانی که خواستار انحلال کامل سیستم بانکی ربوی و شکل گیری یک سیستم بانکی کاملا متفاوت اسلامی بودند گرفته تا مدیران شبکه بانکی اوایل انقلاب که بازماندگان سیستم قبلی بوده و اغلب خواستار تداوم مدل ربوی گذشته بوده و از آن دفاع می کردند.
در مجموع برآیند همه این تلاشها تدوین قانونی میانه روانه مبنی بر حذف عملیات ربوی از سیستم بانکی موجود و سپس ادامه حیات سیستم گردید؛ مدلی که اگر چه اولین جرقه های بانکداری اسلامی را در جهان اسلام زده و این حرکت مبارک را در بطن خود آغاز نمود  و از شکل گیری قانونی بانک های صد در صد اسلامی و بکلی عاری از سود و بهره همچون بانک اسلامی مورد تقاضای هیاتهای موتلفه اسلامی نیز جلوگیری نمود شاید بتوان گفت اکنون پس از سی و دو سال وقت آن رسیده تا در یک حرکت انقلابی دیگر در قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز در راستای اسلامی تر شدن یک باز بینی کلی صورت بگیرد.


https://shoma-weekly.ir/00Kh1n