اندیشه

نقاط قوت و ضعف نهاد قضایی کشور

دستگاه قضایی احتیاج به اعتبار دارد که هر سال که ما اعتبار آن را در کمیسیون تلفیق، کمیسیونها و در صحن علنی مجلس بررسی می کنیم، با مشکلاتی حادی مواجه می شویم. یعنی باید بودجه کافی در اختیار این دستگاه قرار بگیرد که متأسفانه صورت نمی‌گیرد . البته نوساناتی هم داشته است. در سال 89 و 90 که با دستور مقام معظم رهبری بود مقداری بهتر شد ولی در امسال در بودجه 92 مقداری کاهش داشتیم.
موسی غضنفر آبادی عضو کمیسیون حقوق و قضا مجلس شورای اسلامی با اشاره به حساسیت جایگاه قوه قضائیه در کشور اظهار داشت : قوه قضائیه نسبت به سایر قوا از حساسیت بیشتری برخوردار است و انتظارات مردم از این قوه زیاد است زیرا قوه قضائیه قوه ای است که احقاق حق می کند و عدالت را در جامعه ایجاد می کند و حکمی را هم که صادر می کند باید براساس عدالت و حق باشد. این قوه مرجعی است که حقوقی را که از مردم تضیع و ضایع شده است به آنها برمی گرداند . همین اوامر نشان از اهمیت جایگاه این قوه دارد. کوچکترین نقطه منفی و ضعفی در این قوه بسیار به چشم می خورد .

وی در گفتگو با «شما» به بررسی نقاط قوت و ضعف قوه قضائیه پرداخت و خاطر نشان  کرد : از نقاط قوت این قوه می توان گفت ، رئیس این قوه مجتهد است و منسوب از ناحیه ولی فقیه و رهبر جامعه است. دادستان کل کشور و رئیس دیوان عالی کشور از مجتهدین هستند . البته این افراد از ناحیه رئیس قوه قضائیه منسوب می شوند که دارای مقام علمی ومعنوی باید داشته باشند .از دیگر نکات مثبت آن اکثر قضات و کارمندان آن از نیروهای خوب و
مجرب هستند.

این عضو کمیسیون حزب موتلفه اسلامی افزود: به نظر بنده ترکیبی که در رسیدگی پرونده ها وجود دارد، اعم از دادگاهها، دادگاه تجدید نظر، دیوان عالی کشور بسیار خوب تدوین شده است. یعنی چارت تشکیلاتی آن خوب است و کمتر اتفاق می افتد که حق کسی تضیع شود، زیرا هنگامی که  در دادگاه  به پرونده ای رسیدگی می شود در صورت اعتراض دادگاه تجدید نظر هم بررسی می کند، که این ساز و کار خوبی است. با توجه به شناختی که بنده دارم، اکثر قضات و کارمندان این نهاد خوب و مجرب هستند و این نشان می دهد که در این قوه  گزینشهای خوبی صورت گرفته است که اکثراً افراد باسواد و لایق و شایسته پذیرش شده اند.

غضنفرآبادی در ادامه با بیان نقاط ضعف این دستگاه در جهت ارتقا دهی این نهاد گفت : اما نقاط ضعفی در دستگاه قضایی وجود دارد که باید حل بشود. یکی از این موارد بحث پلیس قضایی است که باید راهکارهای اجرایی آن فراهم بشود. البته در برنامه پنجم این بحث پیش بینی شده است.

وی افزود: دومین بحث نظارت است. بنده فکر میکنم که مقداری در بحث نظارت، ناظرین دستگاه قضایی، دادسرای عالی قضات  و دادگاه انتظامی بیشتر می توانند نظارت داشته باشند . به نظر می رسد اگر مقداری  تقویت بشوند، می تواند به شایستگی های دستگاه قضایی کمک می کند. آموزشهای ضمن خدمت که مدتی پیش انجام می شد ولی متأسفانه چند سالی وجود ندارد که نیاز است که این آموزشهای ضمن خدمت  به صورت دوره ای و منظم ایجاد بشود.

این عضو کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی ، گستردگی شورای حل اختلاف را یکی از ضعفهای دستگاه قضایی دانست و تأکید کرد: به نظر می رسد از دیگر ضعفهای دستگاههای قضایی ما این گستردگی است که تشکیلاتی به نام شورای حل اختلاف ایجاد شده با این وسعت و گستردگی به نظرمن مشکلاتی را ایجاد کرده است. دستگاه قضایی باید برای رفع نقص شورای حل اختلاف کمک کند و همان حل اختلاف را به آنها واگذار کند و آن چیزی که از به حل اختلاف واگذار شده از آن گرفته شود. زیرا ملاحظه می شود در بسیاری از رسیدگیها ؛ برخی از شورای حل اختلاف دچار اشتباه و خطا و مفسده شده است .

نماینده مردم بم با اشاره به وضعیت زندانها عنوان کرد: از دیگر ضعفهایی که بنده می بینم، بحث زندانهاست. البته شاید دستگاه قضایی مقصر نباشد. اما به نظر می رسد که در زندانها تناسب رعایت نمی شود و متناسب زندانیان نیست. خیلی از جاها این مشکلات وجود دارد. البته دولت باید کمک کند و دستگاه قضایی  هم در تلاش بوده و هست که به طریقی زندانها ساخته شود. کمک بشود بحث زندان زدایی که البته در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است ، انشاالله در آینده شاهد اثرات مثبت آن خواهیم بود.  بیشتر توجه و دقت شود، در ساعاتی که مقدور و ممکن است مجازات جایگزین حبس لحاظ بشود.

وی خاطر نشان کرد: یکی از دیگر ضعفها دستگاه قضایی، حقوق کارمندان است . به هر حال کسی که در این دستگاه مشغول است خصوصاً قضات نسبت به وکلا  حقوقشان تناسب ندارند و یک قاضی متفاوت تر یک وکیل وحقوقدان است. تفاوت حقوقی بسیار بسیار زیادی دارند. مقداری برای امور قضات کمک شده است اما حقوق کارمندان بسیار پایین است و کسی که در این مکان حساس خدمت می کند باید حقوق نسبتاً خوبی برای آن ملاحظه شود تا خدای ناکرده وسوسه نشوند.

 غضنفرآبادی با بیان جایگاه مجلس در ارتقا دهی به این نهاد اظهار داشت: ما در جایگاه قانونگذاری شاید متوجه نیازمندی هایی یک قوه نشویم.خود قوه باید نیازمندیها  خود را به صورت لایحه تقدیم  مجلس کند. مجلس همکاری داشته و همکاری هم می کند. چنانچه در مجلس هشتم این همکاری خوب بود . ما در این مجلس هم بسیار پیگیر هستیم،  به نظر من آن چیزی که  دستگاه قضایی را تقویت کند به عنوان طرح وجود ندارد، هرچند قوانینی که به صورت  طرح و لایحه می آید  فرق می کند  با  آن چیزی که برای  ارتقا دستگاه قضایی است.

 وی خاطر نشان کرد : دستگاه قضایی احتیاج به اعتبار دارد که هر سال که ما اعتبار آن را در کمیسیون تلفیق، کمیسیونها و در صحن علنی مجلس بررسی می کنیم، با مشکلاتی حادی مواجه می شویم. یعنی باید بودجه کافی در اختیار این دستگاه  قرار بگیرد که متأسفانه صورت نمیگیرد . البته نوساناتی هم داشته است.  در سال 89 و 90 که با دستور مقام معظم رهبری  بود مقداری بهتر شد  ولی در امسال در بودجه 92 مقداری کاهش داشتیم.

این عضو کمیسیون حقوق و قضا  ادامه داد : به نظر من باید  یک روشی وجود داشته باشد و یک چهارچوبی باید برای دستگاه قضایی تنظیم بشود که حقوق خودش را با توجه به درآمدی که  این نهاد دارد بررسی کنند و پیشنهاد دهند که در بحث اعتباراتشان این مسئله مورد توجه قرار بگیرد.هم بحثهای عمرانی و هم  هزینه های جاری مورد توجه قرار بگیرد که مشکلات این دستگاه را حل کند. اطاله دادرسی واقعاً خسته کننده و مأیوس کننده است .موجب می شود افراد خود سرانه برای مطالبه حقشان اقدام کنند.  این ضعف بزرگی در دستگاه قضا این اطاله ی دادرسی اگر امکانات مکفی در اختیار دستگاه قضایی قرار بگیرد، اعم از ساختمان و نیرو، قاضی و کارمند این مشکل تاحدودی حل خواهد شد. در هر دوره که آقایان رئیس شدند تغییر و تحولی در چارت داشتند اما نتوانستند برخی از این مشکلات را حل کنند به نظر می رسد مشکلات را  باید در جای دیگر جستجو کرد. قوه مجریه و دولت در یک  همکاری صمیمی و با نگاه دلسوزانه ای نسب دستگاه قضا داشته باشند تا این مشکلات حل بشود . 

https://shoma-weekly.ir/WEuA8e