ایران از بنیانگذاران اوپک بوده و با داشتن منابع نفت و گاز از جمله کشورهای تاثیر گذار به شمار می رود.
سمیه عظیمی - 23 شهریورماه سالروز تاسیس بزرگترین کارتل انرژی جهان است. بحث و مذاکره "پرز آلفونسو" وزیر نفت وقت ونزوئلا با همتایانش در کشورهای ایران، عراق، کویت و عربستان سعودی در سال 1949 و طرح پیشنهاد همکاری نزدیک میان بزرگترین دارندگان 
نفت جهان و بررسی گزینه‌های گوناگون همکاری، نخستین اقدام برای تاسیس سازمان کشورهای صادرکننده نفت جهان –اوپک–بود.
پس از 10 سال و با کاهش یک‌سویه بهای رسمی نفت توسط شرکت‌های نفتی در سال 1959، نیاز به همکاری جدی‌تر میان کشورهای تولید‌کننده نفت و دستیابی به شرایط و تصمیمات یکسان و ایجاد موازنه در بازار جهانی نفت احساس شد.
طولی نکشید که با تشکیل نخستین کنگره نفتی اعراب در سال 1959 در قاهره و درخواست از شرکت‌های نفتی برای مشورت با مقامات کشورهای دارنده نفت پیش از هرگونه تصمیم‌گیری یک طرفه درباره قیمت این کالا، گام بعدی برای تاسیس اوپک برداشته شد.
کاهش قیمت‌های رسمی نفت خاورمیانه در اوت 1960 توسط شرکت‌های نفتی عامل دیگر تسریع در تشکیل اوپک بود تا اینکه سرانجام با پیگیری وزیر نفت ونزوئلا و تشکیل کنفرانسی از 10 تا 14 سپتامبر 1960 با حضور نمایندگان پنج کشور ایران، عراق، کویت، عربستان سعودی و ونزوئلا در بغداد، آخرین گام برای تشکیل اوپک برداشته شد.
بدین ترتیب در روز 14 سپتامبر 1960 در اجلاس بغداد، اوپک به عنوان سازمان بین‌الدول و دائم تاسیس شد و ایران، عراق، کویت، عربستان و ونزوئلا به عنوان اعضای هیات موسس اوپک منصوب شدند.
اساسنامه این سازمان نیز در کنفرانس اوپک در ژانویه 1961 در شهر کاراکاس مرکز ونزوئلا تصویب و سرانجام روز 6 نوامبر 1962 اوپک، رسمیت بین‌المللی یافت و فعالیت خود را رسما آغاز کرد.
دبیرخانه اوپک در 5 سال اول تاسیس آن در ژنو سوئیس مستقر بود و از اول سپتامبر 1965 به وین اتریش منتقل شد.
اوپک هم اکنون دوازده عضو دارد؛ کشورهایی در حال توسعه که اقتصادشان بیشتر وابسته به درآمد نفت است.
ایران از بنیانگذاران اوپک بوده و با داشتن منابع نفت و گاز از جمله کشورهای تاثیر گذار به شمار می رود.
اقدامات و اظهار نظرهای بین المللی ایران بارها روی قیمت نفت تاثیر بسازیی داشته چراکه در اختیار داشتن تنگه هرمز به عنوان گذرگاه نفتکش های سایر کشورهای خلیج فارس عامل قدرت کشورمان در منطقه به شمار می رود.
اما سوم بهمن ماه گذشته سفیران 27 کشور عضو اتحادیه اروپا برسر تحریم نفت و بانک مرکزی ایران به توافق رسیدند و مقرر شد که اجرای تحریم نفتی ایران از اول ژوییه برابر با 10 تیر 91 آغاز شود.
جمهوری اسلامی با تاکید بر اینکه تنها کسانی که از این تصمیم متضرر می شوند مردم اروپا خواهند بود اعلام کرد: در صورتی که اروپایی‌ها قراردادهای بلند مدت و بدون هیچ قید و شرطی را برای واردات نفت خام از ایران امضا نکنند، قبل از آن‌که موعد قراردادهای گذشته برسد، صادرات نفت را به اتحادیه اروپا متوقف می‌کند
کمی بعد، ایران توقف صادرات نفت را به انگلیس و فرانسه آغاز کرد و خبرهایی هم مبنی بر قطع صادرات به یونان شنیده شد.
این شرایط موجب شد که قیمت نفت ایران از قیمت نفت برنت پیشی بگیرد و رکورد افزایش قیمت امسال کشورمان در دوره‌ای کوتاه به بشکه‌ای بیش از 125 دلار رسیده و گران قیمتترین نوع نفت در بازارهای بین المللی شود.
در همین حال تقاضا برای خرید نفت ایران از سوی بازارهای جهانی قوت گرفت و حتی در بعضی موارد میزان تقاضا به بیش از میزان تولید رسید.
علی علیلو عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به افزایش تقاضای خرید نفت ایران از سوی کشورهای مختلف جهان اشاره کرد و گفت: اینکه میزان این تقاضاها هم اکنون بیش از تولید است نشانه بی تاثیری تحریم های اخیر نفتی بر وضعیت اقتصادی کشور است.
وی ادامه داد: در این میان علاوه بر اینکه طی ماه های اخیر بر تعداد متقاضیان خرید نفت ایران افزوده شده است، تعدادی از خریداران قبلی نیز پیشنهاد افزایش داده اند که با چنین وضعیتی هیچ خلائی ناشی از تحریم های جدید نفتی در ایران قابل مشاهده نیست، بلکه این کشورهای غربی و اروپایی هستند که با تحریم خرید نفت از ایران دچار شکاف در اقتصاد خود شده اند.
وی همچنین تاکید کرد که تصمیم بر تحریم های نفتی علیه ایران، اشتباهی بزرگ از سوی آمریکا و متحدانش است که بیشتر به یک بلوف و بازی سیاسی شبیه است.
این بلوف سیاسی آنجا نمود بیشتری یافت که تحلیلگران برخی کشورها تاثیر تحریم غرب بر صادرات نفت ایران را کم اهمیت دانسته و تاکید کردند که ایران برای فروش نفت خام خود مشکلی ندارد زیرا می‌تواند مشتریان جدیدی پیدا کنند.
از طرفی مقامات ارشد کشورمان بارها اعلام کردند که تحریم‌های غربی نتیجه معکوس دارد زیرا باعث خودکفایی شده و ایران را از واردکننده بنزین و گازوییل به صادرکننده این محصولات تبدیل کرده است. با راه‌اندازی برخی واحدهای بنزین‌سازی پالایشگاه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای، تولید بنزین کشور به حدود 60 میلیون لیتر در روز رسید که با برابر شدن حجم مصرف و تولید، واردات این فرآورده در کشور متوقف شد.
هرچند در سال گذشته با سنگ اندازی‌های آمریکا وصول پول نفت با دشواری هایی همراه بود اما اینک مقامات نفتی از هموار شدن مسیر فروش و وصول مطالبات خبر می دهند. دور زدن تحریم ها و نادیده گرفتن تصمیم اتحادیه اروپا از سوی برخی کشورها همه نشان دهنده بی تاثیری تحریم ها و اقتدار دیپلماسی تجارت نفت کشور است. اقتداری که بارها به جامعه جهانی ثابت شده و از تاثیرات فراگیر و نقش کلیدی جمهوری اسلامی در روابط بین المللی حکایت دارد.
نفت جهان و بررسی گزینه‌های گوناگون همکاری، نخستین اقدام برای تاسیس سازمان کشورهای صادرکننده نفت جهان –اوپک–بود. پس از 10 سال و با کاهش یک‌سویه بهای رسمی نفت توسط شرکت‌های نفتی در سال 1959، نیاز به همکاری جدی‌تر میان کشورهای تولید‌کننده نفت و دستیابی به شرایط و تصمیمات یکسان و ایجاد موازنه در بازار جهانی نفت احساس شد.
طولی نکشید که با تشکیل نخستین کنگره نفتی اعراب در سال 1959 در قاهره و درخواست از شرکت‌های نفتی برای مشورت با مقامات کشورهای دارنده نفت پیش از هرگونه تصمیم‌گیری یک طرفه درباره قیمت این کالا، گام بعدی برای تاسیس اوپک برداشته شد.
کاهش قیمت‌های رسمی نفت خاورمیانه در اوت 1960 توسط شرکت‌های نفتی عامل دیگر تسریع در تشکیل اوپک بود تا اینکه سرانجام با پیگیری وزیر نفت ونزوئلا و تشکیل کنفرانسی از 10 تا 14 سپتامبر 1960 با حضور نمایندگان پنج کشور ایران، عراق، کویت، عربستان سعودی و ونزوئلا در بغداد، آخرین گام برای تشکیل اوپک برداشته شد.
بدین ترتیب در روز 14 سپتامبر 1960 در اجلاس بغداد، اوپک به عنوان سازمان بین‌الدول و دائم تاسیس شد و ایران، عراق، کویت، عربستان و ونزوئلا به عنوان اعضای هیات موسس اوپک منصوب شدند.
اساسنامه این سازمان نیز در کنفرانس اوپک در ژانویه 1961 در شهر کاراکاس مرکز ونزوئلا تصویب و سرانجام روز 6 نوامبر 1962 اوپک، رسمیت بین‌المللی یافت و فعالیت خود را رسما آغاز کرد.
دبیرخانه اوپک در 5 سال اول تاسیس آن در ژنو سوئیس مستقر بود و از اول سپتامبر 1965 به وین اتریش منتقل شد.
اوپک هم اکنون دوازده عضو دارد؛ کشورهایی در حال توسعه که اقتصادشان بیشتر وابسته به درآمد نفت است.
ایران از بنیانگذاران اوپک بوده و با داشتن منابع نفت و گاز از جمله کشورهای تاثیر گذار به شمار می رود.
اقدامات و اظهار نظرهای بین المللی ایران بارها روی قیمت نفت تاثیر بسازیی داشته چراکه در اختیار داشتن تنگه هرمز به عنوان گذرگاه نفتکش های سایر کشورهای خلیج فارس عامل قدرت کشورمان در منطقه به شمار می رود.
اما سوم بهمن ماه گذشته سفیران 27 کشور عضو اتحادیه اروپا برسر تحریم نفت و بانک مرکزی ایران به توافق رسیدند و مقرر شد که اجرای تحریم نفتی ایران از اول ژوییه برابر با 10 تیر 91 آغاز شود.
جمهوری اسلامی با تاکید بر اینکه تنها کسانی که از این تصمیم متضرر می شوند مردم اروپا خواهند بود اعلام کرد: در صورتی که اروپایی‌ها قراردادهای بلند مدت و بدون هیچ قید و شرطی را برای واردات نفت خام از ایران امضا نکنند، قبل از آن‌که موعد قراردادهای گذشته برسد، صادرات نفت را به اتحادیه اروپا متوقف می‌کند
کمی بعد، ایران توقف صادرات نفت را به انگلیس و فرانسه آغاز کرد و خبرهایی هم مبنی بر قطع صادرات به یونان شنیده شد.
این شرایط موجب شد که قیمت نفت ایران از قیمت نفت برنت پیشی بگیرد و رکورد افزایش قیمت امسال کشورمان در دوره‌ای کوتاه به بشکه‌ای بیش از 125 دلار رسیده و گران قیمتترین نوع نفت در بازارهای بین المللی شود.
در همین حال تقاضا برای خرید نفت ایران از سوی بازارهای جهانی قوت گرفت و حتی در بعضی موارد میزان تقاضا به بیش از میزان تولید رسید.
علی علیلو عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به افزایش تقاضای خرید نفت ایران از سوی کشورهای مختلف جهان اشاره کرد و گفت: اینکه میزان این تقاضاها هم اکنون بیش از تولید است نشانه بی تاثیری تحریم های اخیر نفتی بر وضعیت اقتصادی کشور است.
وی ادامه داد: در این میان علاوه بر اینکه طی ماه های اخیر بر تعداد متقاضیان خرید نفت ایران افزوده شده است، تعدادی از خریداران قبلی نیز پیشنهاد افزایش داده اند که با چنین وضعیتی هیچ خلائی ناشی از تحریم های جدید نفتی در ایران قابل مشاهده نیست، بلکه این کشورهای غربی و اروپایی هستند که با تحریم خرید نفت از ایران دچار شکاف در اقتصاد خود شده اند.
وی همچنین تاکید کرد که تصمیم بر تحریم های نفتی علیه ایران، اشتباهی بزرگ از سوی آمریکا و متحدانش است که بیشتر به یک بلوف و بازی سیاسی شبیه است.
این بلوف سیاسی آنجا نمود بیشتری یافت که تحلیلگران برخی کشورها تاثیر تحریم غرب بر صادرات نفت ایران را کم اهمیت دانسته و تاکید کردند که ایران برای فروش نفت خام خود مشکلی ندارد زیرا می‌تواند مشتریان جدیدی پیدا کنند.
از طرفی مقامات ارشد کشورمان بارها اعلام کردند که تحریم‌های غربی نتیجه معکوس دارد زیرا باعث خودکفایی شده و ایران را از واردکننده بنزین و گازوییل به صادرکننده این محصولات تبدیل کرده است. با راه‌اندازی برخی واحدهای بنزین‌سازی پالایشگاه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای، تولید بنزین کشور به حدود 60 میلیون لیتر در روز رسید که با برابر شدن حجم مصرف و تولید، واردات این فرآورده در کشور متوقف شد.
هرچند در سال گذشته با سنگ اندازی‌های آمریکا وصول پول نفت با دشواری هایی همراه بود اما اینک مقامات نفتی از هموار شدن مسیر فروش و وصول مطالبات خبر می دهند. دور زدن تحریم ها و نادیده گرفتن تصمیم اتحادیه اروپا از سوی برخی کشورها همه نشان دهنده بی تاثیری تحریم ها و اقتدار دیپلماسی تجارت نفت کشور است. اقتداری که بارها به جامعه جهانی ثابت شده و از تاثیرات فراگیر و نقش کلیدی جمهوری اسلامی در روابط بین المللی حکایت دارد.
