حجت الاسلام محمد علی تابعی- مسئله امر به معروف و نهی از منکر یکی از اصول مسلمات اسلام است که در حوزه فروعات دین قرار می‌گیرد. اینکه این مسئله بسیار مهم در بخش فروعات دین تعریف می‌شود مانند سایر عباداتی است که بیشتر در حوزه اجتماع کاربرد دارد. و آیات متعدد قرآن در این خصوص اهمیت و جایگاه آن را در جامعه اسلامی می‌رساند.
به عنوان نمونه در آیه 71 سوره مبارکه توبه خداوند متعال می‌فرماید «والمومنون والمومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلاه و یوتون الزکاه و یطیعون الله و رسوله اولئک سیرحمم الله ان الله عزیز حیکم. یعنی مردان و زنان با ایمان ، همه یار و دوستدار یکدیگرند. امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند. نماز را بر پا می‌داند و زکات را می‌پردازند و خدا و رسولش را اطاعت می‌کنند. بزودی خدا آنان را مورد رحمت خویش قرار می‌دهد . خداوند توانا و حکیم است.
از محتوای آیه کریمه این گونه بر می‌آید که لازمه ایمان حقیقی رابطه دوستی با دیگر مومنان و دغدغه سرنوشت آنان را در سر داشتن است و لازمه علاقه به یکدیگر ، ارشاد و هدایت یکدیگر به سوی خوبیها و جلوگیری از بدیها و زشتیها است و لازمه ارشاد به معروف و نهی از منکر برپایی نماز و اطاعت و پیروی از خداوند و توجه به محرومان جامعه می باشد که نتیجه و بازخورد این امور نزول رحمت های بی پایان خداوند است.
امر به معروف یعنی در برابر دیگران و جامعه احساس مسئولیت کردن و به عبارتی امر به معروف و نهی از منکر کلیدی‌ترین و اساسی ترین مسائل اسلامی است آیات و روایات زیادی از جهات متعدد و متنوعی این وظیفه اجتماعی، دینی و سیاسی را مورد تاکید قرار داده و ابعاد مختلف آن را یادآوری کرده است، خداوند متعال در قرآن علت برتری امت اسلامی بر سایر امتها را عمل به همین فریضه دانسته «کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تومنون بالله»
اصلاً یکی از نشانه‌های برتری یک فرد نسبت به فرد دیگر همین مسئله است، در روایتی آمده است که رسول خدا (ص) در حال سخنرانی بودند شخصی سئوال کرد یا رسول الله بهترین مردم چه کسی است؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند: آمرهم بالمعروف وانها هم عن المنکر ...... یعنی کسی که بیشتر امر بمعروف و نهی از منکر کند ، بیشتر تقوای خداوند را دارد و نسبت به مشیت او راضی‌تر از دیگران است، امر به معروف و نهی از منکر یکی از وظایف موکد پیامبران ذکر شده است. امیر مومنان مهمترین دلیل پذیرفتن خلاقت را پس از قتل عثمان، امر به معروف و نهی از منکر دانست. و امام حسین(ع) علت اصلی قیام خود را اقامه امر به معروف و نهی از منکر معرفی کرد.
در روایتی از امام باقر به اهمیت و جایگاه این فریضه به گونه‌ای اشاره شده است که تحقق سایر احکام الهی بسته به تحقق آن واجب الهی دارد در این روایت اینگونه می‌فرمایند: به درستی که امر به معروف و نهی از منکر راه پیامبران و شیوه صالحین وظیفه واجبی است که به وسیله آن سایر واجبات برپا می‌شوند. راهها امنیت پیدا می‌کنند و درآمدها حلال می‌شوند. و مظالم بازگردانده می‌شوند و زمین آباد می‌گردد و از دشمنان انتقام گرفته می‌شود و کارها رو به راه می‌گردد. (وسائل الشیعه، ج16، باب 1ص119)
در واقع آیات و روایت بدنبال این هستند که جامعه‌ای ایجاد شود که در آن جامعه انسان ها به کمال برسند و سعادت دنیا و آخرتشان تضمین گردد و این امر محقق نمی‌شود مگر با اجرای امر به معروف و نهی از منکر بعنوان یک وظیفه عمومی و نظارت همگانی، زیرا جامعه بدون نظارت و مراقبت وتربیت آینده اش برای انسان هایی که در آن زندگی خواهند کرد مفید نخواهد بود
اگر جامعه را به مثابه یک باغ زیبا که دارای انواع گلهای معطر است در نظر بگیریم ، آنچه عامل ماندگاری و زیبایی این باغ است نظارت و پرورش و نیز زدن
شاخه‌های اضافی و مزاحم است در غیر این صورت پس از مدتی همین باغ زیبا که بدون نظارت بوده ، تمام جلوه و ثمره آن از بین خواهد رفت و به قول شاعر:
گلی که پرورش دست باغبان نخورد ز هرکجا که برآید همان خس است و خس است
* دبیرحزب موتلفه اسلامی در استان خراسان جنوبی