بین مسائلی که به خصلتهای انسانی مربوط است و اجتماعیات و مسائل سیاسی فرقی وجود ندارد؛ زیرا دین ما یک دین جامع الاطراف است. در مقابل هم ما نباید به خاطر اهمیتدادن بیش از حد به مسائل مربوط به حکومت، احکام زندگی شخصی و فردی را به فراموشی بسپاریم یا در حاشیه قرار دهیم؛ بلکه باید هر چیزی در جایگاه خود قرار گیرد. چه دلیلی داریم که بگوییم در جامعه اسلامی اخلاق مهمتر است یا اقتصاد؟ هر دو مهم هستند. مسئله این نیست که کدام یک را برتر بدانیم، مهم این است که در همه ابعاد با توجه به توسعه علمی جهانی، به رشد و پیشرفت دست یابیم.
اینکه پیامبر اکرم(ص) فرمودهاند راز نبوت من مکارم اخلاقی است آیا مقصود همان اخلاقیات مرسوم در بین مردم است؟ در حالی که اسلام یک دین اجتماعی و سیاسی است و حتی اعمال عبادی آن نیز با مقولاتی مانند فرهنگ، اقتصاد، سیاست و اجتماع در آمیخته است. قطعا پاسخ خیر است. اخلاق در بیان قرآن و اهل بیت به معنای نوعی آراستگی برخوردها و رفتارهای شخصی نیست که تنها شامل خوشرویی، صبر، متانت، سعه صدر، پرهیز از رذایلی چون حسد، بخل و کینهتوزی شود؛ زیرا با این نگاه ظرف اخلاقیات بسیار محدود میشود. پس اخلاق را باید در ظرف مبسوطتری بررسی نمود.خداوند متعال در آیه 21 سوره احزاب میفرماید: «برای شما، رسول خدا الگویی نیکوست» این آیه شریفه بر اقتداکردن مسلمانان به رسول خدا تاکید میکند و تاکید مجدد آن صبر بر این اقتداکردن است. اما صبر بر چه چیزی؟ ما در عمل به تکالیف شرعی باید صبورانه و دقیق باشیم و همه سختیهای راه را به جان و دل بر خود بپذیریم. هرچند سیره فردی پیامبر و تمسک به آن بسیار مهم است لکن اسوه حسنهبودن پیامبر فراتر از سیره فردی است و همه احکام و دستورهای شریعت را دربر میگیرد. یعنی اگر ما بخواهیم مکارم الاخلاقبودن را به همان معنای گسترده که مطرح شد در نظر بگیریم، شامل سیره پیامبر(ص) در حوزههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میشود. بین مسائلی که به خصلتهای انسانی مربوط است و اجتماعیات و مسائل سیاسی فرقی وجود ندارد؛ زیرا دین ما یک دین جامع الاطراف است. در مقابل هم ما نباید به خاطر اهمیتدادن بیش از حد به مسائل مربوط به حکومت، احکام زندگی شخصی و فردی را به فراموشی بسپاریم یا در حاشیه قرار دهیم؛ بلکه باید هر چیزی در جایگاه خود قرار گیرد. چه دلیلی داریم که بگوییم در جامعه اسلامی اخلاق مهمتر است یا اقتصاد؟ هر دو مهم هستند. مسئله این نیست که کدام یک را برتر بدانیم، مهم این است که در همه ابعاد با توجه به توسعه علمی جهانی، به رشد و پیشرفت دست یابیم.
(علامه سیدجعفر مرتضی العاملی)