حضرت در سال ۳۵ هجری زمام امور را به دست گرفتند. لکن در سالهای قبل و علی الخصوص چند سال آخر منتهی به حکومت امام، فساد در بیت المال اوج گرفت. بخشش بیقید و بند اموال عمومی به خواص و بیقانونی کمک کرده بود تا شکمهای عدهای از این اموال مملو شده و جیبهاشان سنگین!
امام در خطبه سوم نهج البلاغه اصلاح این امور را یکی از انگیزههای پذیرش منصب خلافت بر میشمرند. «لولا حضور الحاضر وقیام الحجه بوجود الناصر وما اخذ الله علی العلماء ان لا یقاروا علی کظه الظالم ولا سغب مظلوم» یعنی یکی از دلایل قبول این وظیفه سیری بیش از اندازه و پر خوری ستمگر و گرسنگی بیش از اندازه مظلومین ستمدیده بود.
این موضوع نشان میدهد که بحث اقتصاد در مکتب فکری امیرالمومنین (ع) موضوعی ریشهای و محوری و از اولویتهای اصلی حضرت به حساب میآمد.
لذا حضرت در این شرایط سخت و با وجود فساد گسترده موجود عنان کار را به دست گرفت و اتفاقاً اولین تصمیمات اتخاذ شده توسط امام نیز اصلاحات گسترده اقتصادی بود.
سه تصمیم ابتدایی امام در این زمینه برای او اولویت داشت:
- اولاً اموال بیت المال که بدون حساب به خورجین برخی خواص ریخته شده بود، باید به خزانه دولت باز میگشت.
- دوم اینکه بایست نوع تقسیم اموال عمومی تغییر مییافت و برتریهای بیدلیل و خودساخته در دریافت بیت المال از بین میرفت.
- و سوم نیز اصلاح نظام مدیریتی.
و همان گونه که پیداست عمده تصمیمات حضرت در بدو امر را مسائل اقتصادی و رفع تبعیضها و مبارزه با فساد کلان شکل میداد. (ادامه دارد)