روز 25 ذی الحجه روز خانواده اسلامی، همان روزی است که آیات فوق از سوره انسان بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد. علت این نامگذاری به قدری واضح است که نیازی به تبیین ندارد. کدام خانواده ای را در عالم سراغ دارید که از خانواده معرفی شده در آیات فوق مستحکم تر باشد؟کدام ایثاری را دیده اید که اینچنین مورد رضایت خدا و فرشتگانش قرار گرفته باشد؟
خانه ای کوچک و ساده و به ظاهر محقّر که
تاریخ‌سازترین افراد بشر در آن حاضر هستند و همانها همچون چشمه ای پرآب، سالهاست که تشنگان معرفت را سیراب کرده اند.
سوره«هل اتى» یکى دیگر از اسناد مهم فضیلت على (ع) و اهل بیت پیامبر (ص) است. دقت در محتواى این سوره و تعبیرات آن و همچنین شأن نزولى که براى آن ذکر شده پرده از روى مسائل زیادى بر مىدارد.
این روز باید به بهترین شکل ممکن مورد توجه قرار بگیرد چرا که دقیقاً یکی از نقاط برتری و اختلاف بین فرهنگ اسلام و غرب، نوع نگرش به بنیان خانواده است. بنای اسلام در خانواده بر دو اصل استوار است؛ یکی مطابق مهر و عطوفت و جاذبه که همانا برعهده زن است و دیگری از حیث مدیریت و تامین نیازهای مادی و سرپرستی و تدبیر که بر دوش مرد است.
دین اسلام، خانواده را بر محور محبت و تعقل می پسندد، نه بر مدار شهوت و تمایلات سطحی؛ زن در این دیدگاه نه موجودی برای رفع شهوت بلکه مظهری برای رسیدن به جمال مطلق است.
در نگاه قرآن، خانواده بنیانی اجتماعی است که هدفش تامین نیازها و سلامت جسم و روح و روان اعضای آن -اعم از زن و مرد، مادر و پدر و فرزندان- است.
در آیه 74 سوره فرقان، بر اهمیت این تشکیلات اجتماعی تاکید دارد و بر رابطه خانواده و جامعه متقی و پرهیزکار اشاره دارد: «و کسانى که مى گویند خدایا، ما را از همسران مان نور چشمان ببخش و ما را رهبر پرهیزگاران گردان.»
هر خانواده از دیدگاه اسلام سازنده زیربنای جامعه نمونه اسلامی خواهد بود. زیرا در درون هر خانواده والدین الگوی فرزندان هستند و این فرزندان با توجه به تربیتی که برگرفته از همین الگوها است سازنده جامعه فردا خواهند بود.
ارزش خانواده پیش از هر چیز بر پایه مودّت و دوستى بین اعضاى آن استوار است، اعضایى که انجام حقوق متقابل، آنان را در کنار یکدیگر نگاه داشته است و اگر این جریان بر اساس دوستى و تفاهم و برکنار از منیّت ها ادامه یابد به کمال انسانى مورد انتظار خواهد انجامید.
در آیه 21 سوره روم می خوانیم:
«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّهً وَ رَحْمَهً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ.»
«و از نشانههاى او آن است که از جنس خودتان همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و میان شما و همسرانتان علاقه شدید و رحمت قرار داد، بى شک در این (نعمت الهى،) براى گروهى که مىاندیشند نشانههاى قطعى است.»
این آیه حاوی پیامهای فراوانی در خصوص خانواده اسلامی است. خداوند استمرار حیات نوع بشر را به پیوند زن و مرد وابسته داشته است. ولى این پیوند به گونه زور و اجبار نیست. بلکه به رغبت و میل دو طرف صورت مىگیرد. اگر انگیزه زناشویى نیرو نگیرد، چه بسا مرد و زن از این عمل چشم بپوشند، زیرا ازدواج با مسئولیتهاى بسیارى توأم است. از این رو است که در آیه فوق می فرماید: «و میان شما دوستى و مهربانى نهاد.»
پیوند زن و مرد در نخست ممکن است جنبه شهوانى داشته باشد ولى هرگز در این حد متوقف نمىشود. بلکه پس از گذشت مدت زمانی به صورت یک عشق عمیق که بر اساس ایثار و بخشش استوار است، در مىآید و تا سر حدّ فداکارى پیش مىرود.
اما برخی پیام های موجود در آیه به شرح ذیل است:
- همانطور که خداوند در قرآن کریم مایه آرامش روح و قلوب معرفی شده است «با یاد خدا دلها آرام می گیرد.» همسران نیز در این آیه موجب آرامش جسم و روان معرفی شده اند و این نشان از اهمیت این رابطه دو سویه و این بنیان مستحکم اجتماعی دارد.
- هدف از ازدواج، تنها ارضاى غریزه جنسى نیست، بلکه رسیدن به یک آرامش جسمى و روانى است. نقش همسر نیز آرامش بخشى است.
- محبّت و مودّت و دوستی، هدیهاى الهى است که با مال و مقام و زیبایى به دست نمىآید. وقتی در آیه آمده است که «جَعَلَ، قرار داد» این موضوع نشانگر این است که مودّت و رحمت، هدیه خدا به خانواده است. از طرف دیگر همین مودّت و رحمت، عامل بقا و تداوم آرامش در زندگى مشترک است.
- مودّت و رحمت، هر دو با هم کارساز است. مودّت بدون رحمت و خدمت، به سردى کشیده مىشود و رحمت بدون مودّت نیز دوام نخواهد داشت.
