جامعه

مثل خوردن و خوابیدن

در چند سال گذشته اینترنت تاثیرات زیادی بر سبک زندگی مردم گذاشته است به گونه‌ای که امروز مردم بسیاری از اطلاعات خود را از طریق اینترنت جستجو می‌کنند و حتی بسیاری از کارهای روزمره از طریق اینترنت صورت می‌گیرد. مثل ثبت نام‌‌های مختلف.
غلامرضا برجعلی- در قرآن کریم 322 بار کلمه «کتابت» در 37 صیغه مختلف به کار رفته است. برای مثال 263 بار لفظ کتاب، کتب و مکتوبات در قرآن آمده است. سوره حمد را فاتحه الکتاب می خوانند و در ابتدای دومین سوره قرآن نیز لفظ کتاب به کار رفته و باز در جایی از این کتاب عظیم، خداوند متعال وصف کتابت را به خود منصوب کرده است (و کتبنا فی الارواح)

علاوه بر این احادیث متعددی وجود دارد که مبین اهمیت کتاب و کتابخوانی در سیره معصومین است، تا آن جا که معصومین کتابخوانی و مطالعه و تفکر را در حد فریضه برای امت می دانند.

در این راستا برنامه ریزی صحیح فرهنگی علاوه بر حفظ هویت عقیدتی و قومی عاملی است که منجر به ایستادگی در مقابل هجوم فرهنگ بی فرهنگی بیگانه شد، و به حفظ فرهنگ خودی می انجامد.یکی از مهمترین راهبردها در یک برنامه ریزی صحیح فرهنگی، رواج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه است. رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: «این باید یک سیره و سنت در بین مردم ما بشود که کتاب بخوانند و به بچه هایشان یاد بدهند.» یا در جای دیگری می فرمایند : «کتابخوانی باید مثل خوردن و خوابیدن و سایر کارهای روزانه در زندگی مردم وارد شود.»

در چند سال گذشته اینترنت تاثیرات زیادی بر سبک زندگی مردم گذاشته است به گونهای که امروز مردم بسیاری از اطلاعات خود را از طریق اینترنت جستجو میکنند و حتی بسیاری از کارهای روزمره از طریق اینترنت صورت میگیرد. مثل ثبت نام‌‌های مختلف.

زمانی که این پدیده تازه به میان مردم پا باز کرده بود این سئوال پیش رو بود که اساسا اینترنت به چه دردی می خورد؟ آن روزها بیشترین کاربرد اینترنت در حوزه ایمیل و بعدها چت کردن بود. حتی وب سایتها از تصویر و صوت و ویدئو خالی بود و تنها چیزی که میشد از آنها به دست آورد  متن بود. نرم افزارهای محدود آن زمان و سرعتهای پایین اینترنت باعث میشد نتوان از خیلی از امکانات اینترنت سر در آورد. اما به زودی سایتها و وبلاگهای مختلفی
راه
اندازی شد که کم کم از امکانات دیگر این غول چند رسانهای بهره میبردند.

مسئله ای که سالها در ذهن برنامه ریزان فرهنگی مطرح بود، مسئله رجوع به اینترنت به جای مطالعه کتاب و مجلات بود. مسئله ای که باعث پایین آمدن سرانه مطالعه در بین عموم مردم شده بود. اما در این میان رواج کتابهای الکترونیکی
کم
کم امیدها را دوباره زنده کرد.

ایجاد پروژههای کتابخانههای اینترنتی یکی از امتیازاتی بود که از سوی همه استقبال شد.کتابها در قالبهای مختلف متنی (Text، HTML،eBook)  و صوتی آماده شده و ارائه میشوند. با ایجاد چنین کتابخانههای دیجیتالی این فکر به ذهن ایرانیها هم افتاد و در صدد ایجاد سایتهای مشابه افتادند.

 سایت قفسه که به همت شخصی و از سال 1384 فعال شد از این دست است. این پایگاه- کتابخانه با امکانات فنی قابل قبول تعداد قابل توجهی کتاب در موضوعات مختلف را بصورتهای PDF یا HTML در اختیار علاقمندان قرار داده است و مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. اما مسئله اینجاست که خواندن کتاب از پشت مانیتور کار بسیار دشواری است. در رابطه با «کتابهای الکترونیک» یا eBookها این سئوال همیشه وجود داشته که آیا روزی جایگزین کتابهای سنتی و کاغذی میشوند یا نه؟

هنوز هم برای خیلی از خوانندگان فیزیک کتاب جزء شخصیت کتاب است! ولی هستند کسانی که آرام آرام خودشان را با فضای تازه همراه کرده و کتاب یا متن را در همان شکل دیجیتالش استفاده
می
کنند.

شاید خواندن چند صفحهای از راهنمای یک نرمافزار یا دستگاه سختافزاری روی صفحه نمایشگر خیلی دشوار نباشد، اما خواندن یک کتاب قطور  از پشت مانیتور کار ساده ای به نظر نمی رسد.

از سوی دیگر کتابخانههای عمومی سنتی نیز تحت تاثیر فناوریهای دیجیتال در کنار کتابهای خود به یک کتابخانه دیجیتال نیز مجهز میشوند.

ایجاد کتابخانههای دیجیتالی مشکلات فراوانی را پیش روی برنامه ریزان قرار داده است. یکی از این مشکلات حوزه نگرشی مدیران  است. چنانچه نگرش مثبت و صحیحی از کتابخانههای دیجیتال وجود داشته باشد، شرایط و زمینه ساخت آن راحتتر فراهم میشود. درک ناصحیح از مفهوم کتابخانههای دیجیتال، سادهانگاری برای ایجاد کتابخانههای دیجیتال و نداشتن طرح و برنامه ریزی مدون برای ایجاد کتابخانههای دیجیتال از مهمترین مشکلات پیش رو ست.

 با توجه به اینکه کتابخانه دیجیتال از پدیدههای نوظهور در عرصه کتابداری است، هنوز در رشته کتابداری و اطلاعرسانی در قالب واحدهای مشخص به دانشجویان آموزشهای رسمی داده نمیشود. بنابراین، برخی از مدیران با وجود درک نسبی از کتابخانه دیجیتال، به علت نبود نیروی متخصص، قادر نیستند به اتکای نیروی داخلی خود به ساخت آن بپردازند. از این رو، یا امور دیجیتالی خود را به بیرون از سازمان  میسپارند و یا با دعوت مشاور و همراهی کارکنان همان سازمان، اقدام به ساخت کتابخانه دیجیتالی میکنند و همین باعث میشود کتابخانههای دیجیتالی آن طور که باید و شاید نتوانند به مخاطبهای خود سرویس کامل و درستی ارائه کنند.

 به طور کلی، کتابخانه الکترونیکی، سازمانی است حاوی منابع خاص که نگهداری آنها، دارای ارزش زیادی بوده و لذا در آن راهکارهایی جهت گزینش، سازماندهی، ارائه دسترسیهای کنترل شده، امکان توزیع، حفظ یکپارچگی و اطمینان از ماندگاری مجموعه اطلاعات در طول زمان، پیش بینی گردیدهاست. سهولت دسترسی به منابع و مقرون به صرفه بودن آن، امکان تبادل اطلاعات و منابع موجود با دیگر سازمانها، بکارگیری مکانیزمهایی جهت  گسترش و توسعه و... از مهمترین ملاحظات در کتابخانه دیجیتال است.

 هر چند تا دیروز شکل مرسوم دسترسی محققان به اطلاعات پژوهشی به اشکال کاغذی و لوح فشرده بودهاست، اما  امروزه عرضه کنندگان اطلاعات، شبکههای وب را به عنوان رسانهای مناسبتر برای پایگاههای اطلاعات مرجع و مجلات پژوهشی تمام متن یافتهاند. کاربران میتوانند از طریق وب، اطلاعات مورد نیاز تحقیق خود را در طول شبانه روز و در تمام روزهای هفته از هر مکانی بازیابی کنند. به علاوه، بسیاری از پایگاههای مبتنی بر وب، به شکل
قوی
تری تجهیز شدهاند و یا اینکه اطلاعات بیشتری نسبت به شیوههای سنتی کاغذی یا لوح فشرده ارائه میکنند.

فناوریهای نو، فهرستهای کتابخانه را از راهنماهای ساده منابع به سیستمهای جامع اطلاعاتی تغییر دادهاند و در مرحله ایفای تعهد خود در انتقال مستقیم منابع اطلاعاتی کتابخانههای دنیا و مراکز اطلاع رسانی، به میز
استفاده
کنندگان هستند. دادههای رقمی و تصاویر الکترونیکی، کم کم جایگزین منابع اطلاعاتی فیزیکی شده اند. روشهای سریع دستیابی به منابع اطلاعاتی به تدریج اهمیت بیشتری از گردآوری مجموعههای جدید پیدا کردهاست. به گفته کینگ در سال2012 بیش از85 درصد روزنامهها و نشریات به صورت پیوسته و از طریق شبکههای دور بینالمللی در دسترس خواهند بود. این پیشرفتها قطعا بر سبک زندگی مردم مختلف اثر خواهد گذاشت.

https://shoma-weekly.ir/98J2wu