اقتصاد

قراردادهای جدید نفتی ما را به صد سال قبل باز می گرداند

در طول 25 سالی که مخازن را به خارجی ها واگذار می کنیم، داشته های داخلی ما کاملاً از بین می روند و آن زمان ما دیگر الفبای نفت را هم بلد نیستیم و باید خارجی ها برای همیشه در کشور ما باقی بمانند. چنین قراردادی، حتی در زمان طاغوت هم بسته نشده است. در زمان طاغوت، یک بار چنین قرارداد بیست و پنج ساله ای با کنسرسیوم بسته شد، که شاه بعداً پیشمان شد. حالا چرا ما بعد از سی و هفت سال باید بیاییم این کار را بکنیم؟
اشاره: موضوع پیش نویس پر سر و صدای قراردادهای جدید نفتی، وارد فاز جدیدی شده است. پس از آنکه رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان امسال با دانشجویان، در اشاره به سخنان یکی از دانشجویان، تأکید کردند که تا زمانی که اصلاحات اساسی در متن قرار داد صورت نگیرد این متن نباید تصویب شود، اخیراً هیئت دولت این قرارداد ها را به تصویب رساند و اعلام شد که اصلاحات نهایی در خصوص این قراردادها انجام شده است. برخی کارشناسان معتقدند که ایرادات قراردادها همچنان به قوت خود باقی است و تغییر خاصی در آنها صورت نگرفته است. خبرنگار هفته نامه «شما» برای بررسی این موضوع به سراغ هدایت الله خادمی؛ نماینده ایذه و باغملک و عضو کمیسون انرژی مجلس شورای اسلامی که 17 سال سمت مدیرعاملی شرکت حفاری شمال را بر عهده داشته است رفته و گفتگویی را ترتیب داده است که ماحصل آن را در ادامه می خوانید.

مهم ترین ایرادات قراردادهای جدید نفتی را در چه مواردی می بینید؟

ببینید؛ این پیش نویس قراردادها، به طور کلی دارای اشکال است. اینکه ما بیاییم روی جزییات بحث کنیم و به این بپردازیم که اشکالات چیست تا آنها را برطرف کنیم، به نظر من به خطا رفته ایم. چارچوب کلی این قراردادها، استثماری است و استقلال سیاسی، اقتصادی و حاکمیتی ما را زیر سؤال می برد و از نظر قانونی هم قانونی نیست. اولین اشکال این قراردادها این است که برای 25، 30 سال، کار تولید و بهره برداری مخازن نفت را به خارجی ها می سپارد. خب مگر چه شده است که ما باید دست به چنین کاری بزنیم؟ چه شده است که بعد از 37 سال، کاری را که خودمان در دورانی که امکانات نداشتیم، انجام می دادیم و حالا که امکانات و متخصص این کار را داریم و برای ما تبدیل به یک کار جاری و روتین شده است و متخصصین ما، چشم بسته آن را انجام می دهند، حالا بیاییم آن را به خارجی ها واگذار کنیم؟ در طول 25 سالی که مخازن را به خارجی ها واگذار می کنیم، داشته های داخلی ما کاملاً از بین می روند و آن زمان ما دیگر الفبای نفت را هم بلد نیستیم و باید خارجی ها برای همیشه در کشور ما باقی بمانند. چنین قراردادی، حتی در زمان طاغوت هم بسته نشده است. در زمان طاغوت، یک بار چنین قرارداد بیست و پنج ساله ای با کنسرسیوم بسته شد، که شاه بعداً پیشمان شد. حالا چرا ما بعد از سی و هفت سال باید بیاییم این کار را بکنیم؟

مشکل دوم قراردادها این است که سهم ما از تصمیم گیری در ارتباط با مخازن، پنجاه درصد می شود. یعنی ما پنجاه درصد حق رأی داریم و پنجاه درصد دیگر حق رأی با پیمانکار است و اگر به مشکل بخوریم، باید به حکمیت و داوری مراجعه کنیم که آن هم در انگلیس است. در واقع در آن صورت ما دیگر بر مخازن خودمان حاکم نیستیم. نکته دیگر در این قراردادها این است که طرف قرارداد اگر هیچ افزایش برداشتی در میادین نفتی برای ما انجام ندهد و حتی برداشت فعلی را هم کم کند، نه تنها جریمه نمی شود، بلکه هیچ تعهدی هم در قبال آن ندارد و تازه هزینه هایش را هم باید بدهیم! بنابراین، قراردادهای جدید نفتی، کلاً استعماری است و نباید در خصوص جزییات آن به بحث و بررسی پرداخت و در صدد رفع ایرادات آن برآمد؛ بلکه این قراردادها سر تا پا دارای ایراد هستند و باید آن را پاره کرد و به دور انداخت.

چرا معتقدید که نباید به جزییات آن پرداخت؟

ببینید؛ به قول خود آقایان، در آخرین اصلاحیه، 150 مورد اشکال را رفع کرده اند. خب یک قرارداد، مگر چیست که بعد از 54 بار اصلاح، باز هم 150 مورد آن مورد اصلاح قرار می گیرد؟ کاری که دشمنان در زمان جنگ هشت ساله نتوانستند با ما انجام دهند و در زمان تحریم ها با اینکه ما را اذیت کردند و مشکلاتی را ایجاد کردند، اما نتوانستند ما را از پا در آورند، اکنون و با این چهار برگ قرارداد انجام می دهند. قراردادهای جدید نفتی، توهین و بی حرمتی به جوانان ما و صنعتگران ما است و کشور ما را به زمان دارسی و صد سال قبل بر می گرداند. رضاشاه و محمدرضا هم چنین کاری انجام ندادند؛ حالا چرا ما چنین کاری بکنیم؟ واقعاً عجیب است. بنده مجبور شدم در این خصوص، نامه ای به آقای رئیس جمهور بنویسم و رونوشت بدهم به مقام معظم رهبری. خوشبختانه بعد از نامه بنده، آقای درخشان که خدمت حضرت آقا رفته بود و از ایشان در خصوص قراردادهای جدید نفتی سؤال پرسیده بودند، رهبر انقلاب فرموده بودند که این قراردادها اشکال دارد و اشکالات آن باید برطرف شود.

آیا مجلس نقش خود در ارتباط با قراردادهای جدید نفتی را به خوبی ایفا می کند؟ اصلاً نقش مجلس در این رابطه چیست؟

آقای لاریجانی گفت که این قراردادهای جدید نفتی، ارتباطی با مجلس ندارد؛ در صورتی که اینگونه نیست و اگر مجلس اینجا وارد نشود، کجا باید وارد شود؟ توجیه بعدی دوستان این است که شورای نگهبان گفته است که قراردادهایی که دولت ما با شرکت های خارجی می بندد، نیازی نیست که در مجلس مطرح شوند. در جواب باید گفت که اولاً؛ اگر این حرف درست باشد، زمانی که ما می بینیم یک خیانتی دارد می شود، چرا مقابله نکنیم و در صددد اصلاح بر نیاییم؟ ثانیاً؛ اینگونه نیست و شورای نگهبان گمان کرده بود که همه این شرکت های خارجی، خصوصی هستند؛ در صورتی که این شرکت های نفتی، اکثراً یا دولتی هستند یا دولت سهام دار آنها است. بنابراین این قراردادهای جدید نفتی، به عنوان قرارداد دولت با دولت تقلی می شوند که مجلس حتماً باید به آن ورود پیدا کند. ما در خصوص این قراردادها، از وزیر طرح سؤال کرده ایم و اگر هم به استیضاح نیاز باشد، این کار را انجام خواهیم داد و بالاخره نخواهیم گذاشت که این اتفاق بدتر از ترکمانچای، رخ بدهد. بهتر است که آقایان از این قرارداد استعماری و نکبت بار دست بردارند.

https://shoma-weekly.ir/4ynGDS