آنچه به جناب شیخ احمد لازم است این است که تأمل درستی نماید ببیند بنده است یا آزاد، اگر دید آزاد است خودش می‌داند که هر کاری بخواهد بکند و اگر دانست بنده است و مولی دارد، سرخود نیست، هر کاری بکند و لو دستی حرکت دهد از وی جهت آن سؤال خواهد شد، جواب درستی باید بگوید.
غرض اصلی از خلقت حاصل نخواهد شد به‌جز اینکه معرفت و محبت میان عبد و مولا باشد و تحصیل تقوی محتاج به چند چیز است که چاره ندارد از آن‌ها:
- باید معاصی را تفضیلاً یاد بگیرد، هر یک را در مقام خود ترک نماید... مأیوس از در این خانه نباید شد، اگرچه هفتاد پیغمبر را سربریده باشد، باز توبه اش ممکن است قبول باشد.
- مَهما اَمکَن پرهیز از مکروهات هم داشته باشد، به مستحبات بپردازد، حتّی المقدور چیز مکروه به نظرش حقیر نیاید، بگوید کُلُّ مکروه جایز [هر کار مکروهی جایز است] بسا می‌شود یک ترک مکروهی پیش مولی از همه چیز مقرّبتر واقع خواهد بود، یا اتیان مستحب کوچکی و این به تأمل در عرفیات ظاهر خواهد شد.
- ما سوی الله را که در دل خود غیر او را راه ندهد. چطور گفت خواجه:
نیست در لوح دلم جز الف قامت یار
چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم
حضرت عیسی علی نَبیّنا وَ آله و علیه‌السلام فرمودند: معاشرت کنید با کسانی که رؤیت آن‌ها خدا را به یاد شما می اندازد.
... در مجلسی نشستی، خیلی لغو و بیهوده گفتی، دلت سیاه شد، می‌توانی نیم ساعت زودتر پا شوی، به تدبیر و حِیَل [چاره‌اندیشی‌ها] پس این نیم ساعت‌ها را از دست مده، پاشو برو و مگو چه فایده‌ای دارد، من از صبح به خرابی مشغولم باز می‌توانی به این جزئی خیلی از کارها پیش ببری اِن شاء الله تعالی.
در صورت امکان اول شب را وقت خواب خود قرار دهد، بی‌خود ننشیند، آخر شب از او فوت شود و متذکّراً او را خواب ببرد، با طهارت بخوابد و پیش از صبح بیدار شود تا بیدار شد سجده شکری به‌جا آورد. الحاصل تا اول آفتاب را وقت عبادت قرار دهد، هیچ شغلی به‌جا نیاورد غیر از عبادت، کارهای دیگر را به آن وقت نیندازد... ملاحظه نماید هر عملی را که بیشتر در وی تأثیر دارد، آن را بر همه اوراد مقدم دارد، چه قرائت قرآن، چه مناجات، چه دعا، چه ذکر، چه نماز، چه سجده.
و مَهما اَمکَن غالباً با طهارت باشد، بعد از نماز صبح صد مرتبه استغفار و صد مرتبه کلمه توحید و یازده مرتبه سوره توحید و صد مرتبه «اللهم صَلِّ عَلی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ و عجّل فَرَجَهم» را ترک نکند و استغفارات خاصه بعد از نماز عصر را بخواند باده مرتبه سوره قدر و مَهما اَمکن روزه را ترک نکند، خصوص سه روز از هرماه را.
