کم نیستند کارشناسانی که معتقدند صنعت پتروشیمی مزیت نسبی اقتصاد ایران است و شاید هیچ صنعتی در کشور به اندازه این صنعت چنین ویژگی در اقتصاد ایران نداشته باشد. نقش این صنعت آنچنان در اقتصاد ایران حیاتی و اساسی است که اگر حجم صادرات محصولات این صنعت را از مجموع درآمدهای ناشی از صادرات غیر نفتی کشور حذف کنیم، دیگر مبلغی برای بیان میزان صادرات غیر نفتی کشور باقی نماند.
احمد مهدوی ابهری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی درباره اهمیت صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران و نقش بی‌بدیل این صنعت در آینده اقتصاد کشور به «شما» می‌گوید: «صنعت پتروشیمی به دلیل برخورداری ایران از منابع عظیم گاز و نفت مزیت نسبی اقتصاد ایران است و بی‌راه نیست اگر بگوییم تحقق اقتصاد مقاومتی و رهایی از وابستگی به درآمدهای نفتی از دل توسعه این صنعت می‌گذرد...».
با این حال در تمامی سالهای گذشته صنعت پتروشیمی ایران فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته است آنچنان که رقیبان سنتی ایران در منطقه مانند قطر و عربستان با توسعه بخش پایین دستی این صنعت و تکمیل زنجیره‌های تولید بازارهای بسیاری را از آن خود کردند که اگر سرعت این رقیبان ادامه یابد و پتروشیمی ایران زمین در پیچ و خم آیین نامه‌ها و مقررات دست و پاگیر دولت و مجلس باقی بماند، فرصت‌های بسیاری را از دست خواهد داد.
نبود ثبات تصمیم گیری در صنعت پتروشیمی و
تصمیم گیری‌های عجولانه و غیر کار‌شناسی در این صنعت در کنار تحریم‌ها و نبود سرمایه گذار خارجی و داخلی آسیب‌های فراوانی را به صنعت پتروشیمی تحمیل کرده است، صنعتی که با تکمیل زنجیره‌های تولیدش در بخش پایین دستی چندین برابر درآمدهای نفتی برای کشور ارزآوری به همراه خواهد داشت.
عدم ثبات در تصمیم گیری‌ها و بالا و پایین شدن قیمت خوراک در پتروشیمی‌ها در چند سال گذشته نه تنها صنایع بالادستی و پایین دستی در این صنعت را سردرگم کرده که سرمایه گذاران خارجی و داخلی را برای تزریق سرمایه‌های خود در این صنعت دلسرد و نا امید کرده، این گونه است که مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در حاشیه نمایشگاه ایران پلاست بعد از ماه‌ها اظهار نظر‌های مختلف درباره قیمت خوراک پتروشیمی‌ها می‌گوید: تعیین میزان نرخ ثابت برای خوراک واحدهای پتروشیمی هنوز نهایی نشده است وهمانطور که وزیر نفت گفته است تا ۲۰ روز آینده، بررسی‌ها انجام خواهد شد و نرخی مناسب به عنوان نرخ ثابت ۱۰ ساله برای خوراک اعلام می‌شود تا از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۴ اعمال شود.
عباس شعری مقدم معتقد است: هم اکنون نرخ خوراک گازی واحدهای پتروشیمی ۱۳ سنت و نرخ سوخت گازی این واحد‌ها چهار سنت است. با این حال بسیاری از نمایندگان مجلس نرخ پایین خوراک پتروشیمی را حراج منابع ملی ایران می‌دانند و در ماه‌های گذشته تلاش زیادی را برای افزایش این نرخ تا ۳۵ سنت انجام دادند نرخی که به گفته بسیاری از فعالان این عرصه صنعت پتروشیمی کشور را در بخش پایین دستی دچار مشکل کرده و زمینه را برای پیشرفت رقیبان سنتی ایران در منطقه به راحتی فراهم خواهد کرد.
دکتر پدرام سلطانی، عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران در این رابطه معتقد است: هم اکنون وضعیت به گونه‌ای است که مجتمع‌های پتروشیمی خوراک خود را با ارز دولتی یا همان مبادله‌ای خریداری می‌کنند ولی محصولات خود را با ارز آزاد به بازار عرضه می‌کنند این موضوع در بخش پایین دستی وضعیت را تلخ‌تر و پیچیده‌تر کرده است زیرا تولید کننده مواد اولیه خود را در بورس و یا بازار آزاد با نرخ ارز آزاد خریداری می‌کند و وقتی کالای خود را تولید کرده و به بازار عرضه می‌کند متوجه می‌شود همان کالا از سوی تجار و بازرگانان با ارز مبادله‌ای وارد کشور شده و با قیمت بسیار پایین‌تر در بازار عرضه شده است.
در چنین فضایی تنها بخش تولید کشور آسیب دیده است زیرا رقابت ناعادلانه میان کالاهای وارداتی با نرخ ارز دولتی و تولید داخل با ارز آزاد بازار را از دست تولید کنندگان خارج و در اختیار وارد کنندگان قرار داده است و اگر قیمت خوراک نیز به دلایلی افزایش یابد به معنی نابودی صنعت پتروشیمی در بخش پایین دستی خواهد بود.
دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی نیز با انتقاد از عدم توجه و همراهی صنعت پتروشیمی می‌گوید: وزیر نفت به جای اینکه بگوید: در خارک، عسلویه و خوزستان به اندازه کل گاز مورد نیاز صنعت پتروشیمی دارد، گاز دود می‌شود، به فکر کاهش قیمت خوراک و درمان درد موجود در این صنعت باشد.
مهدوی با بیان اینکه رتبه ایران در فضای کسب و کار در بین کشورهای جهان اکنون بالای ۱۵۰ است، می‌گوید: طبق آمار سال ۲۰۱۳ کشور عراق از نظر فضای کسب و کار در رتبه بالاتری نسبت به ایران قرار دارد یعنی وضعیت فضای کسب و کار در کشور عراق بهتر از ما است که این‌جای تأمل بسیار دارد و در چنین فضایی چگونه می‌توان انتظار داشت سرمایه گذار وارد کشور شده و در بخش‌های مختلف به ویژه صنعت پتروشیمی سرمایه گذاری کند.
دغدغه‌ها و نگرانی‌های فعالان صنعت پتروشیمی که این بار برای چندمین بار در سال جاری در نمایشگاه ایران پلاست مطرح شد، شاید اگر در کنار اخبار این چند وقت قرار گیرد قابل تامل باشد، وقتی که رسانه‌های منطقه از ایجاد قطب جدید صنعت پتروشیمی در بحرین خبر می‌دهند. دولت بحرین به دنبال احداث واحد جدید صنعتی است که به جای سوخت مایع از گاز استفاده کند. بحرین معتقد است با ساخت این واحد جدید پتروشیمی که ۱/ ۵ میلیارد دلار هزینه در بردارد می‌تواند ۲۰۰۰ تن اوره، ۱۳۰۰ تن آمونیاک و ۱۳۰۰ تن متانول در روز تولید کند که مواد خام مورد نیاز در صنایع این کشور است. حکومت پادشاهی بحرین قصد دارد با
راه اندازی واحدهای جدید پتروشیمی با خوراک گاز - که از سال ۲۰۰۶ در دستور کار قرار داده اما با مشکل تامین خوراک مواجه بوده است - بتواند شرایط تولید محصولات پتروشیمی را در منطقه خلیج فارس تغییر دهد.
