اندیشه

شرط عقل در مواجهه با موسیقی چیست!؟

این که ما بگوییم موسیقی بهترین راه مقابله با تهاجم فرهنگی است، نه، من به این معتقد نیستم که موسیقی یک چنین کششی داشته باشد.
یکی از مباحث چالش برانگیز و اختلافی در طول سالیان گذشته موضوع موسیقی است. اینکه کدام موسیقی حلال است و کدام حرام؟ غنا چیست و موسیقی کدام است؟ مرز حلال و حرامش کجاست؟ و سوالاتی از این دست که کم هم نیستند. ما در این یادداشت در تلاش برای پاسخ به سوالات فوق نیستیم که در جای خود پاسخ های مناسبی به آنها داده شده است. دغدغه ما تشخیص موسیقی حلال و حرام نیست بلکه می خواهیم کمی فارغ از این مباحث به آثار موسیقی فکر کنیم. در شماره های گذشته به نقل قول امام خمینی (ره) از استادشان (ظاهرا  آیت الله شاه آبادی) اشاره نمودیم که: «بیشتر از هر چه گوش کردن به تغنیات [موسیقیها] سلب اراده و عزم از انسان میکند» (چهل حدیث امام خمینی، ص 60)

همچنین رهبر معظم انقلاب می فرمایند: «این که ما بگوییم موسیقی بهترین راه مقابله با تهاجم فرهنگی است، نه، من به این معتقد نیستم که موسیقی یک چنین کششی داشته باشد.»در این مجال به برخی آثار دنیوی موسیقی و غنا اشاره ای می اندازیم. با توجه به زیر و بم ها و ارتعاشات زیاد موسیقی تعادل اعصاب بدن دچار اختلال می گردد. در نتیجه آن برخی صفات حیوانی انسان از قبیل هضم غذا، ترشحات و ضربان قلب و فشار خون نیز دچار اختلال می گردند. محققان دریافته اند آهنگ های افراطی و مهیج (که شاید همان غنای حرام مد نظر اسلام باشند) می توانند موجب برخی بیماری ها گردند از جمله: بیماری مانی (نوعی جنون)، پارانویا (خالیبافی و داشتن ادعاهای پوچ و بی فایده)، سیکلوتمی (تضاد روحی و تغییر مداوم و زود هنگام حالات روحی از شادی به غم)، ضعف اعصاب، اختلالات دِماغی (فلج شدن نیروی خرد و اندیشه و هویدا شدن آثار جنون)، کوتاهی عمر ( از امام صادق (ع) روایت است که موسیقی برکت را از مال، سلامتی و عمر می برد)، تأثیرات قلبی، انتحار و خودکشی و بیماری فشار خون.روانشناسان معتقدند که امراضی از قبیل زخم معده، کمبود ویتامین، رماتیسم، بیماریهای اعصاب و روان، بیماری قند در مواردی و بعضی امراض مهلک دیگر، از هیجان و التهاب سر چشمه می گیرند. علاوه بر این هیجان اثراتی چون بی بند و باری و مشکلات اخلاقی و اجتماعی دیگری را به دنبال خواهد داشت. از طرف دیگر دنشمندان همگی اذغان دارند که موسیقی یکی از عوامل اصلی هیجان است. شدت تأثیر موسیقی در ایجاد هیجان به قدری است که حتی حیوانات هم از بعضی آهنگ ها هیجان زده می شوند. یکی دیگر از اثرات موسیقی پاره کردن تار و پود عصبی انسان و زود ناراحت و عصبانی شدن است که این مسئله ممکن است حتی در موارد افراطی منجر به زدن یا کشتن طرف مقابل بشود. صد البته این آثار بسته به نوع موسیقی حلال و حرام و غنا و غیر غنا تاثیرات مختلفی با شدت و ضعف متغیر دارند اما شرط عقل دوری بیشتر از عملی است که مرز حلال و حرام و حد فاصل سود و زیانش چندان مشخص نیست. مطابق روایتی که از مولای متقیان منقول است آن حضرت بعد از نهی نوازنده و موعظه وی و امر به توبه از آن سؤال کردند: آیا می دانی که موقع نواختن، ساز، چه معنایی را می رساند؟ عرض کرد: نه نمی دانم. حضرت فرمود: آنگاه که ساز نواخته می شود زبان حال او چنین است به زودی پشیمان می شوی، ای صاحب من! (سفینه البحار، ج2، ص519)

https://shoma-weekly.ir/nE0JRq