اندیشه

سیره عملی آیت الله العظمی مرعشی نجفی رحمه الله علیه

آیت الله العظمی مرعشی نجفی پس از سالها مجادت و عبادت در شامگاه چهارشنبه هفتم شهریور ماه 1369 در 96 سالگی پس از اقامه آخرین نماز جماعت در صحن مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) بعد از بازگشت به منزل دچار سکته قلبی شده و به لقاءالله شتافت و طبق وصیت‌نامه‌شان، وی را در کتابخانه عمومی که به نام خودشان هست دفن کردند و موقع دفن، مصیبت وداع امام حسین(ع) را خوانده و همراه وی سجاده‌ای را که 75 سال نماز شب در آن خوانده بودند دفن کردند.
سبحان برجی- در دوران غیبت امام زمان(عج) اندیشمندان شیعه با عنایت حضرت حجت همواره پاسخگوی نیازهای جامعه بود و از کتاب خدا و عترت پیامبر(ص) دفاع میکنند. در این میان از جمله چهرههایی که در دوران غیبت همواره به دنبال حفظ آثار و نشر معارف اهل بیت(علیهم السلام) بوده است؛ میتوان به دانشمند جلیل القدر عالم عامل، حضرت آیت الله العظمی آقای سید شهاب الدین نجفی مرعشی قدس الله(سره) اشاره کرد. شخصیت بزرگواری که جامع علوم و فنون بوده است. آن بزرگوار  برای حفظ آثار پیشینیان رنج بسیاری تحمل کردهاند به عنوان مثال  با خواندن نمازها و گرفتن روزههای استیجاری و صرفهجویی در اکتفاء به یک وعده غذا در روز درآمدهای حاصل را صرف خرید کتابها میکرده و گاهی هم لباس و عبا و ساعتش را گرو میگذاشت تا کتاب از دستش نرود و تا جایی که در زمان فوت ایشان حدود 25 هزار جلد کتب خطی و بیش از دویست هزار جلد کتاب غیرخطی در کتابخانه اش نگهداری میشد. در دورانی که برای دسترسی به برخی کتابهای حتی غیرخطی طلاب باید ساعتها در صف طولانی در مدارس قم انتظار میکشیدند.

اما باید به این نکته توجه داشت که وی در عاریه دادن نفیسترین کتابهای خود بسیار سخاوتمندانه عمل میکرد و در عاریه دادن کتابهای ارزشمند و پرقیمت تردیدی به خود راه نمیداد و میفرمودند: انحصارطلبیهای صاحبان کتابخانهها سبب شده که کتابهای اسلامی از میان برود و بزرگترین خسارتها متوجه فرهنگ اسلامی شود.

 مرحوم آیت الله العظمی مرعشی یک تفاوتهایی با معمول و متعارف علما داشتند، یکی از این تفاوتها همین مسأله انس با کتاب و کتابشناسی و نسخهشناسی است. این را ما کمتر دیدیم. البته بزرگانی از مراجع و علمای بزرگ بودهاند که کتابخانههای قدیمی و خوبی در نجف و قم داشتهاند اما انس با کتاب و شناختن نسخههای خطی و شناختن مؤلفین از جمله خصوصیات مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی بود که آن بزرگوار این هنر بزرگ را نیز در کنار سایر مفاخر که دو وجود ایشان بود داشت.1

این خصوصیت آیت الله العظمی مرعشی تا حدی جلوگر بود که مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی در تدوین کتاب ارزشمند الذریعه و کتاب طبقات اعلام الشیعه همکاری نزدیکی با آیت الله العظمی مرعشی داشتند و در بیشتر نامههایی که بین این دو بزرگوار رد و بدل میگردید حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی فهرست کتابها و اسامی نویسندگان و روشهایی برای فهمیدن این که کدام عالم شیعه و یا غیرشیعه است و نسب مؤلفان برای درج در الذریعه و طبقات اعلام الشیعه برای مرحوم شیخ آقا بزرگ ارسال مینمودند.

وی بیش از 450 اجازه روایی و اجتهادی از مراجع بزرگ از جمله آیت الله حاج شیخ فضل الله حائری مازندرانی – شیخ محمد باقر بیرجندی جازانی خراسانی – حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی – شیخ عباس قمی – آقا ضیاءالدین عراقی – میرزا محمد حسین نائینی – سید ابوالحسن اصفهانی2 – روحیه استعمارستیزی آیت الله العظمی مرعشی خود مثال زدنی است و همواره به مسئله تولیدات داخلی و رشد صنایع داخلی توجه خاصی داشت تا جایی که با مظاهر تمدن جدید که مخالف شرع بود و یا برای مسلمانان وابستگی و حقارت میآورد به شدت مخالفت مینمود و مبارزه میکرد تا جایی که از پوشیدن لباسهایی که اجزایش خارجی بود به شدت اجتناب میکرد.3

یک خصوصیت دیگر مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی در قم، انس با مردم بود. وی یک مرجع مردمی بود، با مردم ارتباط داشت. مأنوس بود میآمدند و میرفتند؛ خیلی راحت با مردم برخورد میکرد. به قدری با مردم قم ارتباطش نزدیک بود که خیلیها وی را قمی میدانستند و هیچ کس ترکی حرف زدن آقای مرعشی را ندیده بود چرا که آن بزرگوار تبریزی بود و این خصوصیت وی بسیار ممتاز بود.4 تا جایی که میان مردم و خود هیچ فاصلهای حس نمیکرد. در هنگام بمباران قم توسط رژیم بعثی عراق که بیشتر مردم به خارج از شهر رفته بودند وی در قم مانده بود و با وجودی که همیشه فاصله منزل تا صحن حضرت معصومه را برای اقامه نماز جماعت به علت کسالت با ماشین طی میکرد در آن ایام بمباران پیاده این مسافت را طی میکرد و میفرمود میخواهم پیاده بروم تا مردم مرا مشاهده کنندو آرامش فاصله پیدا کنند و اندکی خیالشان آسوده شود.5

آیت الله العظمی مرعشی نجفی پس از سالها مجادت و عبادت در شامگاه چهارشنبه هفتم شهریور ماه 1369 در 96 سالگی پس از اقامه آخرین نماز جماعت در صحن مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) بعد از بازگشت به منزل دچار سکته قلبی شده و به لقاءالله شتافت و طبق وصیتنامهشان، وی را در کتابخانه عمومی که به نام خودشان هست دفن کردند و موقع دفن، مصیبت وداع امام حسین(ع) را خوانده و همراه وی سجادهای را که 75 سال نماز شب در آن خوانده بودند دفن کردند.

پی نوشت:

1- بیانات رهبری در دیدار دستاندرکاران کنگره آیت الله العظمی مرعشی - 2- کتاب شهاب شریعت، ص175 - 3- یار خوبان محمد کریمی، ص1304- بیانات رهبری در سال 1389-5- قبسات سید عادل علوی، ص90

https://shoma-weekly.ir/TZGgPt