اندیشه

راه‌های تقلیل حیوانیت و تقویت روحانیت

باید انسان یک مقدار زیاده بر معمول تقلیل غذا و استراحت بکند تا جنبه حیوانیت کمتر و روحانیت قوّت بگیرد و میزان آن را هم چنین می‌فرمودند که انسان اولاً: روز و شب زیاده از دو مرتبه غذا نخورد، حتی تنقّل ما بین الغذائین نکند.
در نامه میرزا جواد آقا ملکی تبریزی به مرحوم کمپانی میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، در نامهای که به عنوان پاسخ نامه علاّمه محمد حسین کمپانی اصفهانی - فیلسوف و اصولی مشهور - نگاشتند، دستوراتی به نقل از استاد خود، مرحوم ملاحسینقلی همدانی ذکر کردندکه با توجه به در پیش بودن سالروز درگذشت آیت الله اصفهانی (کمپانی) بخشهایی از آن را در این شماره میخوانیم:

«... مرحوم مغفور میفرمودند: باید انسان یک مقدار زیاده بر معمول تقلیل غذا و استراحت بکند تا جنبه حیوانیت کمتر و روحانیت قوّت بگیرد و میزان آن را هم چنین میفرمودند که انسان اولاً: روز و شب زیاده از دو مرتبه غذا نخورد، حتی تنقّل ما بین الغذائین نکند.

ثانیا: هر وقت غذا میخورد باید مثلاً یک ساعت بعد از گرسنگی بخورد. آنقدر بخورد که تمام سیر نشود این در کمّ غذا؛ و امّا کیفش، بعد از آداب معروفه، گوشت زیاد نخورد؛ به این معنی که شب و روز، هر دو نخورد و در هر هفته، دو سه دفعه هر دو را، یعنی، هم روز و هم شب را ترک کند. و یکی هم اگر بتواند للتکیف (برای کیف کردن و لذّت بردن) نخورد و لامحاله آجیل خور نباشد... و اگر بتواند روزههای سه روزه هر ماه را ترک نکند.

و امّا تقلیل خواب، میفرمود: شبانه روزی شش ساعت بخوابد.

اینها در تقلیل حیوانیت کفایت میکند.

و امّا در تقویت روحانیت، اولاً: دائما باید همّ و حُزن قلبی به جهت عدم وصول به مطلوب داشته باشد.

ثانیا: تا میتواند ذکر و فکر را ترک نکند، که این دو جناحِ سیر آسمان معرفت است. در ذکر، عمده سفارش به اذکار صبح و شام است؛ اَهَمّ آنها که در اخبار وارد شده و اَهَمّ تعقیبات صلوات (نمازها) و عمدهتر ذکر وقت خواب که در اخبار مأثور است لاسیما متطّهرا در حال ذکر، خواب برود. (یعنی خصوصاً هنگام خواب با وضو باشد و در حال ذکر گفتن به خواب برود) و درباره شب خیزی میفرمودند: زمستانها سه ساعت، تابستانها یک ساعت و نیم، و میفرمودند که من در سجده، ذکر یونسیه (لا إِله إِلاّ أنت سبحانک إنّی کنت من الظالمین) خیلی اثرها دیدم. بنده، خودم هم تجربه کردهام، چند نفر هم مدّعی تجربهاند. یکی هم قرآن که خوانده میشود به قصد هدیه به حضرت ختمی مرتبت (ص) خوانده شود.

https://shoma-weekly.ir/smOBHm