اندیشه

در چشم ‏انداز قرآن صلح یک قاعده است و جنگ، استثناء

* قرآن صلح و صفا و صمیمیت را برای بشر مایه خیر و نیکبختی می‏داند: «وَالْصُّلْحُ خَیرٌ ... (7)؛ صلح و آشتی بهتر است. از همین‏رو قرآن مجید در موارد متعددی به ایجاد صلح و امنیت، وفاق و دوستی و همزیستی مسالمت‏آمیز فرمان می‏ دهد.
آیا در قرآن آیه ای داریم که نشان بدهد دین اسلام بر خلاف آنچه دشمنان می گویند به صلح اهمیت می دهد نه به جنگ؟

آیات بسیاری در این رابطه وجود دارد. به طور کل سیاق کلی آیات قرآن کریم نشانگر همین موضوع است و آنان که اسلام را به جنگ طلبی متهم می کنند یا اطلاعی از دین مبین اسلام ندارند و یا مغرضند.

برخی آیات مرتبط با این موضوع به شرح زیر است:

* قرآن مجید به صراحت جنگ‏افروزی را مذمت و منشأ آن را فساد و تباهی می‏داند. «و چون حاکمیت یابد [با جنگ و خونریزی] در راه فساد در زمین می‏کوشد و زراعت‏ها و چهارپایان را نابود می ‏سازد.» (1)

* قرآن بر آن است که خداوند فرونشاننده آتش جنگ است، «هرگاه آتش جنگ برافروزند خداوند آن را فرومی‏نشاند. آنان در زمین فساد می‏ گسترند، اما خدا فسادگران را دوست نمی‏ دارد.» (2)

* قرآن به صلح و زندگی مسالمت‏آمیز دعوت می‏کند: «ای ایمان آورندگان! همگی در صلح و آشتی درآیید؛ و از گامهای شیطانی پیروی نکنید؛ که او دشمن آشکار شماست.» (3)

* قرآن همچنین اهل کتاب را به اصول مشترک که بزرگترین بنیاد و زیر ساخت همزیستی مسالمت‏آمیز است فرامی‏خواند: «بگو ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که بین ما و شما یکسان است؛ که جز خداوند یکتا را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم؛ و کسی از ما، دیگری را جز خدای یگانه به پروردگاری نپذیرد.»(4)

* قرآن هر گونه تعدی، تجاوز و ستمگری را محکوم و از آن نهی می‏نماید: «تعدی و تجاوز نکنید، زیرا خداوند ستم‏پیشگان و تجاوزگران را دوست ندارد.»(5)

* قرآن هرگونه نابرابری نژادی، قومی و ذاتی انسانها را، که زمینه زیاده‏خواهی و تجاوزگری است، نفی نموده و تنها ملاک برتری را درستکاری و پاسداشت فضیلت‏های اخلاقی و انسانی می ‏داند: «ای آدمیان! ما شما را از یک مرد و زن آفریده و تیره‏ها و قبیله‏ ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (این امور ملاک امتیاز نیست)، همانا گرامی‏ترین شما نزد پروردگار پارساترین شماست، به درستی که خداوند دانا و آگاه است.»(6)

* قرآن صلح و صفا و صمیمیت را برای بشر مایه خیر و نیکبختی می‏داند: «وَالْصُّلْحُ خَیرٌ ... (7)؛ صلح و آشتی بهتر است. از همین‏رو قرآن مجید در موارد متعددی به ایجاد صلح و امنیت، وفاق و دوستی و همزیستی مسالمت‏آمیز فرمان می‏ دهد.(8)

اینها تنها چند نمونه از میان صدها آیه مرتبط با موضوع صلح در اسلام بود. از آنچه گذشت به خوبی روشن می ‏شود که اولاً در چشم ‏انداز قرآن صلح یک «قاعده» است، و جنگ «استثناء»؛ ثانیاً لشکرکشی و نبرد در راه تحمیل عقیده و اجبار در پذیرش دین در منطق قرآن مردود و بی‏اساس است.

پی نوشت ها در دفتر نشریه موجود است.

(توجه: پی نوشت ها در نشریه آورده نشود)

[1]. بقره(2) آیه‏205 نیز بقره آیه‏208.

[2]. مائده(5) آیه‏64.

[3]. بقره(2) آیه‏208.

[4]. آل‏عمران(3) آیه‏63.

[5]. بقره(2) آیه‏190و مائده(5) آیه‏87 و مشابه آن اعراف(7) آیه‏55.

 [6]. حجرات(49) آیه‏13.

[7]. نساء(4) آیه‏128 این آیه اگر چه در مورد روابط خانوادگی است اما قابل تعمیم به همه حوزه‏های روابط انسانی و اجتماعی است.

[8]. انفال(8) آیه‏1

https://shoma-weekly.ir/o30pvD