با توجه به جمعیت زیاد و تحصیلکرده ایران، این کشور را میتوان پس از کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند و چین) یکی از مهمترین بازارهای اشباعنشده خودرو جهان دانست؛ اما توسعه خودروسازی ایران به دلیل تحریمهای اقتصادی و سالها تنش سیاسی با آمریکا و برخی کشورهای غربی، سبب شده که خودروسازی ایران از توسعه باز بماند.
دستیافتن به یک توافق قطعی و موفق با ایران درباره برنامههای هستهایاش باعث میشود که عصری جدید از تولید خودرو و فروش آن در این کشور آغاز شود.
دو خودروساز عمده ایران، ایران خودرو و سایپا بهشدت علاقهمند به سرمایهگذاریهای مشترک با خودروسازان خارجی هستند. این سخن را «استفانی ویگیر»، تحلیلگر ارشد خاورمیانه در آیاچاس پاریس عنوان کرده است.
او ادامه می دهد: که این خودروسازها بهدنبال جذب تکنولوژی هستند. آنها تمایل دارند که بتوانند تمامی اجزای خودرو را در ایران بسازند و همزمان بهدنبال صادرات خودرو به سایر کشورها هم هستند.
ایران خودرو و سایپا در حال حاضر با شرکتهای رنو، پژو، کیا و خودروساز چینی چری و تعدادی خودروساز خارجی دیگر مشارکت دارند، با این حال تحریمها در چند سال اخیر ضربههای سنگینی به این صنعت ایران زدهاند.
براساس گزارش سازمان جهانی تولیدکنندگان خودرو، ایران یک میلیون خودرو سبک در سال 2014 ساخته است؛ اما این رقم در پی کاهش تولید خودرو از 65/1 میلیون دستگاه در سال 2011 حاصل شده است. در آن سال ایران سیزدهمین خودروساز بزرگ جهان بود، هرچند بسیاری از خودروهای تولیدی از تکنولوژیهای مونتاژ ساده برخوردار بوده و هنوز هم هستند.
تحلیلگران بازار ایران را به دلیل اندازه و اشباعنشدن آن، دارای پتانسیل بالایی میدانند، خصوصا اینکه ایران 77 میلیون جمعیت دارد؛ یعنی کمی بیش از ترکیه و تقریبا برابر با آلمان. این در حالی است که بیشتر ایرانیها در حال حاضر خودرو ندارند و بخش قابلتوجهی از نسل جوانتر ایران نیز بهزودی به سن خرید خودرو میرسند. برخی از تحلیلگران نیز تخمین میزنند که نیمی از خودروهای مورد استفاده در ایران بیش از 20 سال عمر دارند.
تحلیلگر دیگری از آیاچاس به نام «مایکل جاسینتو» میگوید: خودروهایی که در حال حاضر در ایران تولید میشوند، مشابه خودروهایی هستند که 10 تا 20 سال پیش در جادههای آمریکا و اروپا مشاهده میشدند. بهعنوان مثال یکی از مدلهای تولیدی ایران خودرو، پژو 206 است که روی یک پلتفرم قدیمی از شریک فرانسویاش (پژو) ساخته میشود.
جاسینتو معتقد است خودروسازان ایرانی علاقهمندند علاوهبر مشارکت با شرکتهایی که بتوانند در افزایش ایمنی و مؤلفههای زیستمحیطی به آنها کمک کنند، به فناوریهای جدید و همچنین تولید طیف گستردهتری از خودروها مانند میکرو ونها، خودروهای چهار محور و سدانهای خانوادگی نیز دست یابند.
این در شرایطی است که تحریمهای صورت گرفته در سال 2011 و 2012 صادرات تکنولوژی خودرو را به ایران محدود و تمهیدات بانکی نیز امکان مبادلات پولی با شرکا را عملا غیرممکن ساخت. کارشناس آیاچاس عنوان میکند که حتی وضع سیاسی کنونی نیز تا حدودی سختگیریها را کاهش داده نه همه را. در ماه مارس گذشته، مشارکت 50-50 پژو با ایران خودرو اعلام شد و قرار است طبق آن، جایگزینی خودروهای قدیمی با محصولات جدید در ایران انجام شود.
او میگوید: درصورتیکه توافق هستهای حاصل شود، خودروسازی ایران بیش از پیش توسعه خواهد یافت.