به نظر شما مسکن مهر چقدر توانست دولت را در خانه دار کردن مردم به ویژه اقشار متوسط و پایین جامعه کمک کند؟
مسکن مهر یکی از موفق ترین سیاست ها و برنامه های دولت نهم و دهم در هشت سال گذشته بود، با توجه به این موضوع که نیاز کشور به مسکن در حدود سالانه دو میلیون واحد تخمین زده شده است، مسکن مهر تنها برای پاسخ به این نیاز از همان روزهای ابتدایی دولت نهم و دهم تدوین و اجرایی شد. با اجرای این طرح موضوع ایجاد شهرهای جدید اطراف کلان شهرها به دلیل سرریز جمعیتی این شهرها به شهرهای کوچک نیز مطرح شد که در راستای آن ایجاد شهرهای کوچک مانند پرند و پردیس در اطراف تهران، سهند در تبریز و یا گلبهار و بینالود در مشهد نیز مورد توجه قرار گرفت.
باید توجه داشت که اساسنامه شهرهای جدید اطراف کلان شهرها به ویژه تهران مربوط به سالهای 68 تا 75 است، ولی تا دولت نهم این شهرها به دلایل مختلف به اهداف خود یعنی جذب بخشی از جمعیت کلان شهرها نرسیدند. برای مثال اساسنامه شهر پرند با هدف اسکان 150 هزار نفر از جمعیت تهران در سال 68 تصویب شد.
با اجرای مسکن مهر تحول اساسی در شهرهای مجاور کلان شهرها به وقوع پیوست و در اسکان و ساخت واحدها در این شهرهای کوچک پیشرفت های بزرگی پدیدار شد.
با این وجود بسیاری از کارشناسان از طرح مسکن مهر و به ویژه در موضوع ایجاد شهرهای جدید انتقادهایی را مطرح میکنند، برای نمونه هم اکنون در شهر پرند و یا بسیاری از ساختمان های مسکن مهر هنوز زیرساخت های اولیه مانند برق و یا آب مهیا نشده است؟
بله متاسفانه این انتقاد به درستی از سوی کارشناسان مطرح می‌شود و دلیل این موضوع نیز عدم همکاری وزات خانه های دیگر با وزارت راه و شهر سازی در زمینه مسکن مهر بود. بر اساس برنامه دولت قرار بود هر وزارت خانه مسئول وظایف خود در بحث مسکن مهر باشد، برای مثال آموزش و پروش مدارس را در شهرهای جدید و مسکن مهر احداث کند، وزارت بهداشت مسئول درمانگاه و بیمارستان ها بود، وزارت نیرو بحث آب و برق را باید مدیریت می‌کرد و یا وزارت نفت موضوع گازرسانی در این پروژه ها را باید با جدیت دنبال می‌کرد که متاسفانه این مهم انجام نشد. برای نمونه
تفاهم‌نامه ای در دولت دهم میان دو وزارت خانه راه و شهرسازی و آموزش و پرورش امضا شد برای احداث و تکمیل بیست مدرسه در شهر جدید پرند که تا به امروز این تفاهم نامه اجرایی نشده است.
بنابراین شما انتقادهای مطرح شده در زمینه مسکن مهر را می‌پذیرید؟
بله در راربطه با عدم ایجاد زیرساخت ها در این پروژه من نیز معتقدم آنچنان که باید انجام نشد که اگر تمام
وزارت‌خانه ها وظایف خود را در این زمینه به خوبی انجام می‌دادند مسکن مهر یکی از موفق ترین برنامه های دولت قبلی بود.
چگونه می‌شود وزارت خانه های دیگر به صورت یک مجموعه یعنی دولت در این طرح مشارکت نکردند؟
از همان روز اول این مشکل خودش را نشان داد. در شهر جدید پرند 67 هزار واحد تحویل داده شد ولی تمامی‌این 67 هزار واحد بدون محوطه بودند. زیرا این ساختمان ها هیچکدام دارای زیرساخت های اولیه یعنی گاز، آب و برق نبودند. این عدم هماهنگی ضربه بزرگی به این طرح وارد کرد. با این حال این واقعیت که طرح مسکن مهر طرح بسیار خوبی بود و در دوران انتخابات نیر تمامی‌کاندیداها بر ادامه این طرح تاکید داشتند نشان دهنده موفقیت نسبی مسکن مهر بود.
بسیاری از کارشناسان مسکن مهر را تورم زا می‌دانند و معتقدند دولت نیز به دلیل تورم زا بودن آن به صورت کلی این طرح را متوقف کرده است؟
در این موضوع بحث منشا پول مهم است، تمام منابع در این مسکن به پیمانکاران داده می‌شد و از طرف دیگر نیز واحدهای مسکونی ساخته و به متقاضیان عرضه می‌شد. باید بپذیریم که بخش مسکن یکی از موتورهای محرک رشد اقتصادی کشور است و مسکن مهر به خوبی توانست با رشد این صنعت پویایی را برای اقصاد کشور به همراه بیاورد اما این موضوع که منابع تزریق شده به مسکن مهر در دولت نهم و دهم تورم زا بود، شاید مربوط به منشا این منابع است. به این معنی که منابع مسکن مهر چگونه و از کجا تامین شد؟ آیا بانک مرکزی به صورت استقراض به دولت این منابع را تامین کرد، آیا چاپ اسکناس بدون پشتوانه و تزریق آن به بخش مسکن این طرح را به شدت تورم زا کرد ، تزریق منابع نفتی به مسکن مهر و یا موضوعات دیگر این طرح را به شدت تورم زا کرد.
علی رغم بحثی که شما مطرح کردید، دولت یازدهم تا به امروز مسکن مهر را متوقف کرده است و هیچ تسهیلاتی به این پروژه تا به امروز پرداخت نشده نظر شما در این رابطه چیست؟
خیر بنده با این موضوع موافق نیستم و معتقد هستم که دولت به دنبال اجرای طرح مسکن مهر است و وزیر راه و شهر سازی نیز بارها اعلام کرده است که مسکن مهر دینی بر دوش دولت است و به دلیل خوابیدن پول مردم در این طرح باید تا آخر اجرا شود. بنابراین این موضوع مسکن مهر در دولت جدید متوقف خواهد شد را نمی‌پذیریم.
با این حال دولت از مسکن اجتماعی سخن می‌گوید و هم اکنون ارائه تسهیلات به مسکن مهر را به دلیل تورم زا بودن این طرح به صورت کلی متوقف کرده است.
این که دولت چه نامی‌برای برنامه های خود در این زمینه انتخاب کند موضوع بی اهمیتی است. اصل موضوع این واقعیت است که سالانه دو میلیون واحد مسکونی در ایران باید ساخته شده و به متقاضیان عرضه شود. شاید 10 سال دیگر این مقدار به نصف کاهش پیدا کند، به دلیل تغییر در هرم جمعیتی کشور ولی در شرایط کنونی دولت باید پاسخگوی این نیاز باشد و به نظر من مسکن مهر اگر به خوبی و با هماهنگی انجام می‌شد طرح قابل قبولی برای پاسخگویی به این نیاز بود.
به عنوان کارشناس بخش مسکن راهکار شما برای تامین مسکن اقشار مختلف و پاسخگویی به نیاز کشور چیست؟
مسکن مشارکتی، استیجاری، اجتماعی تمام اینها موضوع اصلی ساخت مسکن از سوی دولت و بخش خصوصی است. حال با هر نام و اسمی، مهم این است که سالانه دو میلیون مسکن برای متقاضیان ساخته شود و تمامی‌دولت ها به این واقعیت توجه دارند، اما این موضوع که با چه برنامه ای و سیاستی در راستای تحقق این هدف گام بردارند رابطه مستقیم با نگاه و رویکردشان به مقوله اقتصاد و بخش مسکن دارد.
