سها*
  MV.Soha@yahoo.com
نوشتار بیست و یکم   
اشاره :   به جهت الزام در اجمال گویی ، حق زبان با همه ی گستردگی و تفصیل ، به طور مجمل بیان شد و در این شماره به تبیین خلاصه ای پیرامون حق گوش پرداخته شده است.
در مورد حق گوش در 7 منبع مورد بررسی دو عبارت مختلف گزارش شده است اما این تفاوت نه تنها هیچ منافاتی با یکدیگر ندارند بلکه توضیحات متفاوتی از یک موضوع هستند. دو متن مذکور به این شرح است : 
وَ أَمَّا حَقُّ السَّمْعِ فَتَنْزِیهُهُ عَنْ أَنْ تَجْعَلَهُ طَرِیقاً إِلَى قَلْبِکَ إِلَّا لِفَوْهَهٍ کَرِیمَهٍ تُحْدِثُ فِی قَلْبِکَ خَیْراً أَوْ تَکْسِبُکَ خُلُقاً کَرِیماً فَإِنَّهُ بَابُ الْکَلَامِ إِلَى الْقَلْبِ یُؤَدِّی إِلَیْهِ ضُرُوبُ الْمَعَانِی عَلَى مَا فِیهَا مِنْ خَیْرٍ أَوْ شَرٍّ وَ لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ [1] و اما حق گوش این است که مراقب باشی که ورودی قلبت نباشد ، مگر شنیدن والایی که در قلب تو نیکی و خیر ایجاد کند و کسب خلق والایی را برای تو درپی داشته باشد ، چرا که گوش دروازه ورودی کلام و انواع مفاهیم به حریم ذهن و دل است خواه نیک باشد خواه ناپسند. هیچ قدرت و توانایی وجود ندارد مگر به واسطه ی خداوند قادر و با عظمت.
وَ حَقُّ السَّمْعِ تَنْزِیهُهُ عَنْ سَمَاعِ الْغِیبَهِ وَ سَمَاعِ مَا لَا یَحِلُّ سَمَاعُهُ  [2] و اما حق گوش این است که آن را از گوش کردن غیبت و هر آنچه حرام است پاکیزه نگهداری.
نکات کاربردی
به طور خلاصه می توان نکات زیر را از فرمایش امام سجاد علیه السلام  برداشت نمود :
1. روزی خواهد آمد که ، حق گوش مطالبه می شود ، زیرا حق ، مطالبه شدنی است ، و قرآن کریم فرموده است : « إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً » [3]
2. پاکیزه نگهداشتن گوش از پلیدی ها ، وظیفه همه ماست.
3. حق نداریم چیزی بشنویم مگر اینکه شرعا جایز باشد.
4. گوش یکی از دروازه ورودی قلب و ذهن است.
5. ورودی قلب نیازمند یک گمرک قوی و ضابطه مند است.
6. شنیدنی ها ؛ ایجاد کننده ی نگرش ، دانش ، بینش و عقیده هستند.
7. شنیدنی ها گوناگون است و ما انتخاب گر هستیم.
8. شنیدنی که خیری در آن نیست و یا سبب خیری نمی شود ، شنیدنی نیست.
9. هر آنچه که شرع مقدس حرام نموده ، به تحقیق اثر نامطلوبی بر قلب انسان دارد.
10. آنچه از ما بروز می کند، ماهیت قلب ما را نمایان می کند، از کوزه همان برون تراود که در اوست.
11. ادای حق گوش ، جز با استعانت و یاری خدا ، امکان پذیر نیست.