اندیشه

جوان‌ها را نباید از دعا منصرف کرد

بدان کسی که ملکوت و خزائن دنیا و آخرت در دست اوست، به تو اجازه داده تا او را بخوانی و اجابت دعای تو را ضمانت کرده و به تو فرمان داده که از او بخواهی تا به تو عطا کند و او مهربان و بخشنده است، میان تو و خودش، حجابی ننهاده و تو را به آوردن واسطه و میانجی، وادار نکرده است... سپس کلید خزائن و گنجینه‌هایش را که همان دعا و خواستن از اوست، دراختیار تو نهاده است پس هرگاه تو بخواهی، با دعاکردن، در همان گنجینه‌های او را می‌گشایی.
میثم سیاح- با توجه به ایام پر برکت ولادت حضرت زینالعابدین(ع) و حضور در ماه رجب که ماه دعاست، مناسب است بدانیم دعا در ادبیات دینی ما تا چه میزان کارآیی و نفوذ دارد. سید ابن طاووس در کتاب «فلاح السائل» از امام صادق(ع) و ایشان نیز از پیامبر(ع) روایتی را نقل کردهاند که حضرت فرمودند: «الدُّعَاءُ سِلَاحُ الْمُؤْمِنِ وَ عَمُودُ الدِّینِ وَ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ؛ دعا سلاح مؤمن، عمود دین و نور آسمانها و زمین است.» (1) در تعبیر دعا به سلاح معانی بسیاری نهفته است. در جنگ فیزیکی همه نیازمند سلاح هستند ولی چه سلاحی؟ سلاح ساختهشده از آهن. رسول مکرم اسلام در این روایت شریف در حقیقت میخواهند به ما بفهمانند که اگر برای جهاد اصغر به سلاح نیاز داری و بدون آن شکستت قطعی است بدان که در جهاد اکبر قطعا نیازت به سلاح بسیار بیشتر خواهد بود! فقط یک تفاوت وجود دارد و آن هم در نوع سلاح است. در جهاد درون و در مبارزه با نفس سلاح ما دعا و بکاء و گریه است: «و سلاحُهُ البُکاء». ضمنا از روایاتی که در باب ستونبودن نماز برای دین بیان شده است میتوان نتیجه گرفت که ستون بزرگ دین عبادت است و این عبادت گاهی به صورت نماز بروز پیدا میکند و گاهی به صورت دعا. البته خود دعاکردن نیز باید به توفیق الهی باشد؛ زیرا رسول اکرم(ص) فرمودند: «برترین عبادتها، دعاست، هرگاه خداوند به بندهای، اذن و توفیق دعا دهد، در رحمت را به روی او بگشاید. بیگمان هیچکس با دعاکردن، هلاک نمیشود.» (2) از طرفی نمیشود بهانه آورد که هر وقت خداوند به ما توفیق بدهد دعا هم میکنیم! امیرمؤمنان در وصیتی به امام حسن(ع) پاسخ این اشتباه در فهم را چنین میدهند: «بدان کسی که ملکوت و خزائن دنیا و آخرت در دست اوست، به تو اجازه داده تا او را بخوانی و اجابت دعای تو را ضمانت کرده و به تو فرمان داده که از او بخواهی تا به تو عطا کند و او مهربان و بخشنده است، میان تو و خودش، حجابی ننهاده و تو را به آوردن واسطه و میانجی، وادار نکرده است... سپس کلید خزائن و گنجینههایش را که همان دعا و خواستن از اوست، دراختیار تو نهاده است پس هرگاه تو بخواهی، با دعاکردن، در همان گنجینههای او را میگشایی.» (3) تقاضا نکردن و اهل دعا و درخواست از درگاه الهی نبودن به قدری ناپسند است که امام باقر(ع) چنین افرادی را جزو مبغوضترین بندگان میدانند: «هیچکس مبغوضتر و منفورتر، نزد خداوند از کسانی که از عبادت او تکبر ورزند و از مواهب او تقاضا نمیکنند، نیست.» (4) البته به یقین آثار فراوان و عجیب دعا و برکات بسیار آن برای کسانی است که دعا را با تمام شرایط و حضور قلب و با فهم عمیق از آداب سخن گفتن با معبود میخوانند؛ اما آیا همین دعاهای زبانی امثال من بیتأثیر است؟ هرگز چنین نیست. امام خمینی(ره) در پاسخ چنین شبههای معتقدند که کسانی که دعا را بهصورت طوطیوار و بدون حضور قلب میخوانند نیز به همان اندازه تلاششان مأجورند و یقین بدانید چنین افرادی بهتر از آنهاییاند که ترک دعا کردهاند مانند نمازخوان که هرچقدر هم نمازش مرتبه نازلهای داشته باشد از نماز نخوان، بهتر است. امام میفرماید: «آری همین دعاخوانها و همین کسانی که به ظواهر اسلام، عمل میکنند یا پرونده جنایت ندارند یا پرونده جنایتشان، نسبتبه دیگران کمتر است، همین دعاخوانها در نظم این عالم دخالت دارند، دعا را نباید از بین این جمعیت، بیرون برد جوانهای ما را نباید از دعا منصرف کرد. (5)

منابع در دفتر نشریه موجود می باشد

https://shoma-weekly.ir/AjbcV0